کل کتاب صله ارحام ، آثار و ثمرات آن

صله ارحام ، آثار و ثمرات آن

مؤ لف :سلمان زوّارى نسب میانجى

فهرست مطالب
 سخن نشر
 بخش اول : صله رحم و اهمیت آن
 بخش دوم : صله ارحام از دید گاه آیات و روایات
 بخش سوم : حرمت قطع رحم در آیات و روایات
 بخش چهارم : آثار مثبت اجتماعى و فردى
 بخش پنجم : قطع رحم و آثار ناگوار فردى و اجتماعى
 بخش ششم : آثار مثبت پیوند با پیشوایان معصوم (ع )
 بخش هفتم : داستانهاى شیرین و خواندنى

در ادامه مطلب

   

ÝåÑÓÊ ãØÇáÈ
ÓÎä äÔÑ
ÈÎÔ Çæá : Õáå ÑÍã æ ÇåãíÊ Âä
ÈÎÔ Ïæã : Õáå ÇÑÍÇã ÇÒ ÏíÏ Çå ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ
ÈÎÔ Óæã : ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã ÏÑ ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ
ÈÎÔ åÇÑã : ÂËÇÑ ãËÈÊ ÇÌÊãÇÚì æ ÝÑÏì
ÈÎÔ äÌã : ÞØÚ ÑÍã æ ÂËÇÑ äǐæÇÑ ÝÑÏì æ ÇÌÊãÇÚì
ÂËÇÑ äǐæÇÑ ÞØÚ ÑÍã
6- ÔßÇíÊ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä
7- ÑæÇíÊì ÇÒ ÇãÇã ÓÌÇÏ (Ú )
8- ÓÝÇÑÔ Èå ÕÚÕÚå
9- ãѐ ÒæÏ ÑÓ
10 - Èíã ÇÒ åÇÑ Úãá
ÈÎÔ ÔÔã : ÂËÇÑ ãËÈÊ íæäÏ ÈÇ íÔæÇíÇä ãÚÕæã (Ú )
ÚÑÈ ÈÇÏíå äÔíä ÏÑ ãÍÖÑ ÑÓæá ÎÏÇ
ÈÎÔ åÝÊã : ÏÇÓÊÇäåÇì ÔíÑíä æ ÎæÇäÏäì
1 - ÞØÚ ÑÍã ÇÈì áåÈ
2 - ÏÇÓÊÇä ÝÏÇßÇÑì ßãíá Èä ÒíÇÏ
3 - ÏÚÇì ÇãÇã ÓÌÇÏ ÏÑ ãæÑÏ ÎæíÔÇæäÏÇä
4 - ÏÇÓÊÇä íÚÞæÈ ãÛÑÈì ÈÇ ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ (Ú )
5 - ÚÇãá ãÓáãÇä ÔÏä ãÇÏÑ
6- ãÚÇæÖå íß ÏÎÊÑ ÈÇ Óå ÔÊÑ
8 - ÍãíÑì æ ÏÝÇÚ ÇÒ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã .
9 - ÚÏã ÇÐä Èå ÏÎæá
10 - íæäÏ Úáì Èä ÚÇÕã ßæÝì ÈÇ ÇÆãå ÇØåÇÑ (Ú )
11 - ÏÇÓÊÇä Òäϐì Èåáæá ÚÇÞá
Èåáæá æ åÇÑæä ÇáÑÔíÏ
12 - ÂáÇã ÍÖÑÊ ÒåÑÇ Úáíå ÇáÓáÇã
13 - áÐÊ ÚÝæ æ ÐÔÊ
14 - äÝÑíä ÏÑ ÈÑ ÝÑÒäÏÔ
15 - ÚÇãá æÓÚÊ ÑæÒì
16 - ãÇÏÑì ßå ÝÑÒäÏ äæÒÇÏ ÎæíÔ ÑÇ ÈÇ ÂÊÔ ãì ÓæÒÇäíÏ
17 - ÞÇá ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã : ÇÁäåÇ ßã Çä ÊØÑ Íæ ÇáÊÑÇÈ Úáì Ðæì ÇáÇÑÍÇãÝÇä ÐÇáß íæÑË ÇáÞÓæÉ
18 - íæäÏ ÈÇ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ãæÌÈäÒæá ÈÇÑÇä .
19 - ÎæíÔÇæäÏì ¡ ÑÓÇáÊ æ ÔÝÇÚÊ .
20 - ÔÔ ÓÇá ÞåÑ ÈÇ ÝÑÒäÏ
21 - ÏÇÓÊÇä ÍÇÌ Úáì ÈÛÏÇÏì
22 - ßáÇã ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ íæäÏ ÈÇÇåá ÈíÊ (Ú )
23 - íæäÏ ÈÇ ÝÑÒäÏÇä ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã .
ÓÎä äÔÑ
ÈÓãå ÊÚÇáì
ÊÍßí㠁íæäÏ ÎÇäæÇϐì æ ÎæíÔÇæäÏì ¡ íßì ÇÒ ÇåÏÇÝ ÇÑÒÔãäÏ ãßÊÈ ÊæÍíÏì ÇÓáÇã ÞÑÇÑ ÏÇÑÏ ÂÆíäì ßå ÊæÍíÏ æ íßÊÇ ÑÓÊì ÑÇ ãÍæÑ ÊãÇã ÝÚÇáíÊåÇ æ ÊáÇÔåÇì ÎæÏ ÚäæÇä äãæÏå ÇÓÊ ¡ æ ÓÚì æ ÊáÇÔ ÏÇÑÏ ÏÑ ÊãÇã ÕÍäå åÇ æ ÚÑÕå åÇ æÍÏÊ Ñæíå æ ÍÑßÊ íßäæÇÎÊì ÑÇ ÝÑÇåã ¡ æÇÒ ÊÔÊÊ æ ÑÇßäϐì ÌáæíÑì Èå Úãá ÂæÑÏ¡ åÑ ÚÇãá íÇ æÓíáå Çì ÑÇ ßå ãæÌÈ ÊÍßíã Çíä åÏÝ ãÞÏÓ ÑÏÏ¡ ÊÔæíÞ ¡ æÇÒ åÑ ÚÇãá ÊÝÑÞå æ ÑÇßäϐì ÌáæíÑì æ ããÇäÚÊ Èå Úãá ÂæÑÏå ÇÓÊ æä ÇÓÇÓ ßÇÑ ÇÓáÇã æÕá æ ÑíÒ ÇÒ ÝÕá æ ÌÏÇíì ÇÓÊ ÇÒ Çíä Ñæ ÏÑ ãßÊÈ ÊÑÈíÊì ÇÓáÇã ¡ ÇíÌÇÏ ÚáÇÞå ÈÇ ÊãÇã ÇÝÑÇÏ ÚÇÆáå æ ÝÇãíá (Õáå ÑÍã )ãæÑÏ ÊÔæíÞ æ ÊæÕíå ÞÑÇÑ ÑÝÊå ÇÓÊ æ íÇãÈÑ ÈÒѐæÇÑ ÇÓáÇã Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ßå ÑÇå æ ÑæÔ Çæ Çáæì Òäϐì ãÇ ÇÓÊ ÏÑ äÎÓÊíä ãÇãæÑíÊ ÎæÏ (æ ÇäÐÑ ÚÔíÑß ÇáÇÞÑÈíä ) ÑÇ ÏÑíÇÝÊå ÏÇÔÊå ÇÓÊ æ Çíä ÇãÑ ãì ÑÓÇäÏ ßå ÕáÇÍ æ ÝáÇÍ ÚÔíÑå æ ÝÇãíá ¡ ÏÑ Òäϐì æ ÓÚÇÏÊ ÇäÓÇä äÞÔ æÇÝÑì ÏÇÑÏ ßå íÇãÈÑ ÇäÓÇäíÊ æ ÑÍãÊ Èå ÇäÐÇÑ æ ÝÑÇÎæÇäì ÂäÇä ¡ ãÇãæÑíÊ íÇÝÊå ÇÓÊ æÇÒ Óæì ÏíÑ ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ÇØÇÚÊ ÇÒ ÏÑ æ ãÇÏÑ ÑÇ ÏÑ ÑÏíÝ äÇÒá ÊÑ ÇÒ ÇØÇÚÊ ÎæíÔ ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÇÓÊ ÌÇíì ßå ãì ÝÑãÇíÏ: æ ÞÖì ÑÈß Çä áÇÊÚÈÏæ ÇáÇ Çááøå æ ÈÇáæÇáÏíä ÇÍÓÇäÇ.
(ÑæÑϐÇÑÊ ÏÓÊæÑ ÏÇÏå ÇÓÊ ßå ÌÒ Çæ ãÞÇã ÏíÑì ÑÇ ÓÊÇíÔ äßäíÏ æ Èå ÏÑ æ ãÇÏÑÊÇä ÇÍÓÇä æ äíßì äãÇííÏ æ Èå ãæÌÈ ÑæÇíÇÊì ßå ÏÑ åãíä ßÊÇÈ ÎæÇåíÏ ÎæÇäÏ Õáå ÑÍã æ ÑÚÇíÊ ÍÞæÞ ÎæíÔÇæäÏì ãæÌÈ Øæá ÚãÑ æ ÝÒæäì ÑæÒì äÇÏíÏå ÑÝÊä Âä ÈÇÚË ßæÊÇåì ÚãÑ æ äÞÕÇä Òäϐì ÎæÇåÏ ÈæÏ.ÇÒ Âä Ñæ ßå ßÊÇÈ ÍÇÖÑ¡ ÚæÇãá ãÍÈÊ ¡ æÕá æ æÍÏÊ ÑÇ ãæÑÏ ÈÍË æ Ýʐæ ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÇÓÊ æ ãÇ ÑÇ ÈÇ ÓÎäÇä æ ÑåäãæÏåÇì íÔæÇíÇä ãÚÕæã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ Çíä ÚÑÕå ¡ ÈíÔÊÑ ÂÔäÇ ãì ÓÇÒÏ¡ íßì ÇÒ ÈåÊÑíä æ ÒíÈÇÊÑíä åÇ
ãì ÈÇÔÏ.
äæíÓäÏå ãÍÊÑã ßæÔíÏå ÇÓÊ ãäØÞ ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ ÑÇ ÈÇ ÔíÑíäì ÈíÇä æ ÍáÇæÊ ÍßÇíÇÊ æ ÞÕå åÇ ÚÌíä æ åãÑÇå ÓÇÒÏ æ Èå ÐÇÆÞå ÎæÇääϐÇä ¡ ÎæÔ åÖã ÊÑ æ ÔíÑíä ßÇã ÊÑ ÓÇÒÏ ÇÒ Âä Ñæ ÏÝÊÑ äÔÑ äæíÏ ÇÓáÇ㠍ǁ æ äÔÑ Âä ÑÇ Èå ÚåÏå ÑÝÊ ÊÇ Çãì ÏÑ ÇíÌÇÏ æÍÏÊ æ ÊÍßí㠁íæäÏåÇì ÎæíÔÇæäÏì ÈÑÏÇÔÊå ÈÇÔÏ.
ÇãíÏ ÇÓÊ ßÊÇÈ ÍÇÖÑ ÏÑ ÊÇãíä ÓÚÇÏÊ ÎÇäæÇÏå åÇ ãÝíÏ æÇÞÚ ãì ÑÏÏ ÌæÇãÚ ãÇ ÑÇ ßå ÔÇáæÏå æ ÇÓÇÓ ÂäåÇ ÑÇ ÎÇäæÇÏå ÊÔßíá ãì ÏåäÏ æ ÇãÑæÒ ÇÓÇÓ Âä ¡ ÓÎÊ ÏÑ ÇÖØÑÇÈ æ ÊåÇÌã ÝÑåäì ÈíÇäÇä ÞÑÇÑ ÏÇÑÏ¡ äÞÔ ÓÇÒäÏå æ ÇÑÒäÏå Çì ÑÇ ÇíÝÇ äãÇíÏ. Èãäå æ ßÑãå
20 ÊíÑ 1381ÏÝÊÑ äÔÑ äæíÏ ÇÓáÇã
ÈÎÔ Çæá : Õáå ÑÍã æ ÇåãíÊ Âä
ÇáÍãÏÇááøå ÑÈ ÇáÚÇáãíä æ ÇáÕáæÉ æÇáÓáÇã Úáì ÓíÏ ÇáãÑÓáíä æ Úáì Âáå ÇáãÚÕæãíä æ ÇááÚä Úáì ÇÚÏÇÆåã ÇÌãÚíä Çáì íæã ÇáÏíä .Õáå ÑÍã æ ÇåãíÊ Âä
ßÊÇÈ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÇÒ ÏíϐÇå ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã ¡ ÈÇ ÇÓÊÝÇÏå ÇÒ ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ Çåá ÈíÊ Úáíåã ÇáÓáÇã Êåíå æ ÊäÙí㠐ÑÏíÏå ÇÓÊ æ ÏÑ äÏ ÈÎÔ ÈÍË æ Ýʐæ ãì ßäÏ.
ÈÎÔ Çæá ÏÑ ãÚäì Õáå ÑÍã æ ÞÑÇÈÊ æ ãÚäì ÞØÚ ÑÍã ÇÒ äÙÑ Çåá áÛÊ æÝÞåÇ.
ÇãÇ áÛæíÇä ãÑÍæã ØÑíÍì ÏÑ(ãÌãÚ ÇáÈÍÑíä )ÏÑ ßáãå (æ Õ á )ãì ÝÑãÇíÏ: Çíäßå ÏÑ ÍÏíË ÂãÏå ÇÓÊ (Õáæ ÇÑÍÇãßã )íÚäì íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÊÇä ãÑÇÏ ÇÒ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä Âä Úãáì ÇÓÊ ßå ÚÑÝÇ äíßì æ ÇÍÓÇä ÈÇ ÓáÇã ßÑÏä ÈÇÔÏ Èå ØæÑì ßå ÏÑ ÍÏíË ÂãÏå ÇÓÊ .(1)ÇÈä ÇËíÑ ÏÑ äåÇíÊ ãì æíÏ: ßÓì ßå ãì ÎæÇåÏ ÚãÑÔ ØæáÇäì ÔæÏ Ó íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ æ ÏÑ ÍÏíË ÊßÑÇÑ ÔÏå Õáå ÑÍã æ Âä ßäÇíå ÇÓÊ ÇÒ ÇÍÓÇä Èå ãäÓæÈíä ÇÚã ÇÒ äÓÈì íÇ ÍÓÈì æ ÈÇ ÂäåÇ ãÏÇÑÇ ßÑÏä æ ÇÍæÇá ÂäåÇ ÑÇ ãÑÇÚÇÊ äãæÏä Ñå ÏæÑ ÈÇÔäÏ æ ÇÝÑÇÏ ÈÏì ÈÇÔäÏ.
æ ÖÏ åãå ÇíäåÇ ÞØÚ ÑÍã ÎæÇåÏ ÈæÏ æ Çíäßå ÈæÓíáå ÚÏã ÇÍÓÇä Èå ÂäåÇ ÚáÇÞå ÎæíÔÇæäÏì ÑÇ ÈÑÞÑÇÑ äßÑÏå ÇÓÊ (2)
æ ÏÑ áÓÇä ÇáÚÑÈ ãì æíÏ: ÝÊå ãì ÔæÏ ÝáÇä ÔÎÕ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏå ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ ÏÑ ÕæÑÊì ßå Èíä ÂäåÇ ÇÊÕÇá æ ÑÝÊ æ ÂãÏì ãæÌæÏ ÈÇÔÏ. (3) æ ãÑÍæã ØÑíÍì ÏÑ ãÌãÚ ÇáÈÍÑíä ÏÑ (ÞÇÑÈ ) ãì ÝÑãÇíÏ: æ ÇáÞÑÇÈå ÈÇáßÓÑ: ÇáÑÍã íÚäì ÞÑÇÈÊ Èå ÎæíÔÇæäÏ ÝÊå ãì ÔæÏ.(4)
æ ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå (æ ÇáÌÇÑ Ðì ÇáÞÑÈì ) (5)
íÚäì äíßì ßäíÏ Èå åãÓÇíå äÒÏíß ãì ÝÑãÇíÏ ßÓì ßå åãÓÇíå äÒÏíß ÈÇÔÏ æ ÝÊå ÔÏå ÚáÇæå ÈÑ åãÓÇíì äÒÏíß íß äÒÏíßì æ ÇÊÕÇá Èå ÔÎÕ ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ ÇÒ ÌåÊ ÎæíÔÇæäÏì íÇ ÇÒ ÌåÊ Ïíä æåã ãÐåÈ ÈæÏä . (6)
ÇãÇ ßáãÇÊ ÚáãÇ æÝÞåÇ ÏÑ ãæÑÏ ÎæíÔÇæäÏì ßå íæäÏ ÈÇ ÂäÇä áÇÒã ÇÓÊ ÚÈÇÑÊäÏ ÇÒ:
1- ÚáÇãå ÈÒѐæÇÑ ãÑÍæã ãÌáÓì (Ñå ) ãì ÝÑãÇíÏ: (ÑÍã æ ÞÑÇÈÊ ÚãæãíÊ ÏÇÑÏ ÏÑ åÑ íß ÇÒ ÇÑÍÇã æ ÎæíÔÇæäÏì ßå ãÚÑæÝ ÈÇÔäÏ ßå ÇÒ ãäÓæÈíä ÔÎÕ ÇÓÊ æáæ ÏæÑ ÈÇÔäÏ Èå ÔÑØ Çíäßå ÏÑ ÚÑÝ ÇÒ ÇÞÇÑÈ æ ÎæíÔÇæäÏÇä ÔãÑÏå ÔæÏ ÇÚã ÇÒ Çíäßå ãÍÑã ÈÇÔäÏ íÇ äå . (7)
2- ãÑÍæã ÔåíÏ ÈÒѐæÇÑ ÏÑ Öãä ÍÞæÞ æÇáÏíä æ ÑÍã ãì ÝÑãÇíÏ: ÏÑ åÑ ÎæíÔÇæäÏ íæäÏ áÇÒã ÇÓÊ æ Ïáíá Âä ÞÑÂä æ ÑæÇíÇÊ æ ÇÌãÇÚ ÚáãÇ ÇÓÊ ÈÑÇì ÊÔæíÞ ÈÑ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÇÑÍÇã æ ÏÑ åÇÑ ãæÑÏ ÈÍË ãì ßäÏ. (8)
ãì ÝÑãÇíÏ: ÙÇåÑ Çíä ÇÓÊ ßå ÑÍã Èå ßÓì ÝÊå ãì ÔæÏ ßå ÇÒ ãäÓæÈíä ÔÎÕ ãÍÓæÈ ÔæÏ Ñå ÇÒ ãäÓæÈíä ÏæÑ ÈÇÔÏ æ ÈÚÖì ÇÒ ÇÑÍÇã ÇÒ ÈÚÖì ÏíÑ ÈíÔÊÑ ãæÑÏ ÓÝÇÑÔ æ ÊÇßíÏ æÇÞÚ ÔÏå ÇÓÊ .
2- ãì ÝÑãÇíÏ ãÚíÇÑ ÏÑ Õáå æ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ßå Èå æÓíáå Âä ÇÒ ÞØÚ ÑÍã ÎÇÑÌ ÔæÏ ÚÑÝ ÇÓÊ æ ÞÖÇæÊ ÚÑÝ Èå ÓÈÈ ÚÇÏÊ æ ÓáíÞå åÇì ãÑÏã æ ÏÑ ÇËÑ äÒÏíß ÈæÏä æ ÏæÑ ÈæÏä ãäÇÒá ÂäåÇ ãÊÝÇæÊ ÎæÇåÏ ÈæÏ.
3- íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ØÈÞ ÝÑãÇíÔ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå æáæ ÈÇ ÓáÇã ßÑÏä ÇäÌÇã ãì ÔæÏ æ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: (Õá ÑÍãß æáæ ÈÔÑ Èå ãä ãÇÁ) íÚäì íæäÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÊ ÈÑÞÑÇÑ ßä æáæ Èå ÇäÏÇÒå íß ÈÇÑ äæÔíÏä ÂÈ ÈÇÔÏ. (9)
4- ãì ÝÑãÇíÏ ãÞÏÇÑ æÇÌÈ ÇÒ Õáå ÑÍã Âä ãÞÏÇÑì ÇÓÊ ßå ÇÒ ÞØÚ ÑÍã ÎÇÑÌ ÔæÏ æ ÈíÔÊÑ ÇÒ Âä ãÓÊÍÈ ÎæÇåÏ ÈæÏ.
3- ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì (Ñå ) ÇÒ ÔåíÏ ËÇäì (Ñå ) äÞá ãì ßäÏ ßå ÚáãÇ ÏÑ ãÚäì ÞÑÇÈÊ ¡ ÇÎÊáÇÝ ÏÇÑäÏ ßå ÞÑÇÈÊ æ ÇÞÑÈÇì ÇäÓÇä ßíÇääÏ¿ ãì æíÏ æä Ïáíá ÈÇáÎÕæÕ äÑÓíÏå æ áÐÇ ÈíÔÊÑíä ÇÕÍÇÈ æǐÐÇÑ ßÑÏå ÇäÏ ãÚäì ÞÑÇÈÊ ÑÇ ÚÑÝ ÚÑÝÇ åã ÞÑÇÈÊ Èå ÂäÇäì ÝÊå ãì ÔæÏ ßå ÚÇÏÊÇ ÇÒ ãäÓæÈíä ÔÎÕ ÔäÇÎÊå ÔæäÏ æ ÝÑÞ åã äãì ßäÏ æÇÑË æ ÛíÑ æÇÑË ÈÇÔäÏ. (10)
4- ãÑÍæã ÔåíÏ ËÇäì ÏÑ ãÓÇáß ÇáÇÝåÇã ãì ÝÑãÇíÏ: (ãÑÇÏ ÇÒ ÑÍã ßå íæäÏ æÇÌÈ æ ÞØÚÔ ÍÑÇã ÈÇÔÏ åãå ÎæíÔÇæäÏÇäì ÇÓÊ ßå ãÚÑæÝ ÈÇÔÏ ÇÒ ãäÓæÈíä ÔÎÕ ÇÓÊ æáæ ÏæÑ ÈÇÔÏ æ Çíä ãæÑÏ¡ ãÍá ÇÊÝÇÞ ÇÓÊ . (11)
5- ãÑÍæã ÔíÎ ØæÓì ãì ÝÑãÇíÏ: ÞÑÇÈÊ Èå äÒÏíßÇä ÔÎÕ ÊÇ ÂÎÑíä ÏÑ ãÇÏÑ ãÓáãÇäÔ ÝÊå ãì ÔæÏ ÇãÇ Èå ÏÑ æ ãÇÏÑ ãÔÑß æ ÛíÑ ãÓáãÇä ÔÇãá äãì ÔæÏ Ñå ÂäåÇ ÚÑÝÇ ÇÒ äÒÏíßÇä ÔÎÕ ÔãÑÏå ÔæäÏ Èå Ïæ Ïáíá :
1- ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏå ÇäÏ: ÇÓáÇã ÞØÚ ßÑÏ ÇÑÍÇã ÌÇåáíÊ ÑÇ íÚäì Èíä ãÓáãÇä æ ÛíÑ ãÓáãÇä Õáå ÑÍã äíÓÊ .
2-Âíå ÔÑíÝå ßå ãì ÝÑãÇíÏ: Çäå áíÓ ãä Çåáß íÚäì Çì äæÍ ÓÑÊ Çåá Êæ äíÓÊ . (12)
6- ãÑÍæã ØÈÑÓì ÏÑ ãÌãÚ ÇáÈíÇä ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå æ ÇáÌÇÑ Ðì ÇáÞÑÈì (13)
íÚäì Èå åãÓÇíå äÒÏíßì ßäíÏ ãì ÝÑãÇíÏ: ãÑÇÏ ÇÒ Ðì ÇáÞÑÈì ÎæíÔÇæäÏ äÒÏíß ÏÑ äÓÈ ÇÓÊ æ Þæáì åã äÞá ãì ßäÏ ßå æ ÇáÌÇÑ Ðì ÇáÞÑÈì åãÓÇíå Çì ßå ÈæÓíáå ãÓáãÇä ÈæÏäÔ Èå ÇäÓÇä äÒÏíß ÈÇÔÏ æ ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ äÞá ãì ßäÏ ßå ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ: åãÓÇíå Óå ÞÓã ÇÓÊ íßì ÈÑÇì Çæ Óå ÍÞ ÇÓÊ : 1- ÍÞ åãÓÇíì 2- ÍÞ ÇÓáÇã 3- ÍÞ ÎæíÔÇæäÏì æ íß åãÓÇíå åã ÈÑÇì Çæ Ïæ ÍÞ ÇÓÊ 1-ÍÞ åãÓÇíì ¡ 2- ÍÞ ÇÓáÇã æ íß åãÓÇíå åã ÈÑÇì Çæ íß ÍÞ ÇÓÊ æ Âä ãÔÑß Çåá ßÊÇÈ ÇÓÊ . (14)
Ôßì äíÓÊ ßå Õáå ÇÑÍÇã íß Úãá ÓäÏíÏå æ äíß ÇÓÊ æ ÈÑÇì Õáå ÇÑÍÇã ÏÑÌÇÊ ãÊÝÇæÊì æÌæÏ ÏÇÑÏ ÇÆíä ÊÑíä Âä ÓáÇã ßÑÏä ÇÓÊ .áÇÒã ÇÓÊ ÇÑÍÇã ÇÒ åãÏíÑ ÏæÑì äßääÏ æ Èíä ÎæÏÔÇä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ÓÇÒäÏ æ æä ÊÔÎíÕ Èíä ãÑÇÊÈ æ ÏÑÌÇÊ Õáå ÇÑÍÇã ßå ßÏÇã æÇÌÈ æ ßÏÇã ãÓÊÍÈ ÇÓÊ ãÔßá ÇÓÊ Èå åãíä ÌåÊ ÏÑ ÕæÑÊ ÇãßÇä ÌãÚ ßÑÏä Èíä ÊãÇã ãÑÇÊÈ Âä ¡ ÑÇå äÌÇÊ ÎæÇåÏ ÈæÏ ÇäÔÇÁ Çááøå .
ÈÎÔ Ïæã : Õáå ÇÑÍÇã ÇÒ ÏíÏ Çå ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ
ÇãÇ ÇÒ ÂíÇÊ ÓæÑå äÓÇ Âíå 1 ãì ÝÑãÇíÏ:
æ ÇÊÞæÇááøå ÇáÐì ÊÓÇÁáæä Èå æ ÇáÇÑÍÇã
ÊÑÌãå :
æÇÒ ÎÏÇíì ȁÑåíÒíÏ ßå åãì Èå ÚÙãÊ Çæ ãÚÊÑÝíÏ æ åäÇãì ßå íÒì ÇÒ íßÏíÑ ãì ÎæÇåíÏ äÇã Çæ ÑÇ ãì ÈÑíÏ æäíÒ ÇÒ ÞØÚ ÑÇÈØå ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ÎæÏ ÑåíÒ ßäíÏ.
ãÝÓÑ ÚÙíã ÇáÔÇä ãÑÍæã ØÈÓì ÕÇÍÈ ÊÝÓíÑ ÔÑíÝ ãÌãÚ ÇáÈíÇä ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå ãì ÝÑãÇíÏ Âíå ÏáÇáÊ ãì ßäÏ ÈÑ æÌæÈ Õáå ÇÑÍÇã .
ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Õáæ ÇÑÍÇãßã æÇä ÞØÚæßã íÚäì ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÊÇä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ Ñå ÂäåÇ ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ ÑÇÈØå ßääÏ. (15)
ÚáÇãå æ ãÝÓÑ ßÈíÑ ÞÑÂä ãÌíÏ ãÑÍæã ØÈÇØÈÇíì ÕÇÍÈ ÊÝÓíÑ ÔÑíÝ ÇáãíÒÇä ãì ÝÑãÇíÏ: ãÑÇÏ ÇÒ ÊÓÇÆáæä Èå æ ÇáÇÑÍÇã íÚäì ÇÒ Âä ÌÇíì ßå ÎÏÇæäÏ ÏÑ íÔ ÇäÓÇäåÇ ÚÙíã æ ÈÒѐ ÇÓÊ æ ãÍÈæÈ ÂäåÇÓÊ æ áÐÇ æÞÊì ÇÒ åãÏíÑ ÓæÇá ãì ßääÏ ØÑÝ ÑÇ Èå ÎÏÇæäÏ ÞÓã ãì ÏåäÏ æä ÇäÓÇä æÞÊì ãì ÎæÇåÏ ÞÓã ÈÎæÑÏ Èå íÒì ßå ÏÑ íÔ Çæ ÚÙíã æ ÈÒѐ ÇÓÊ æ ãÍÈæÈ ÇæÓÊ ÞÓã ãì ÎæÑÏ æ ÙÇåÑ ÇíäÓÊ ßå ÇÑÍÇã ÚØÝ ÇÓÊ Èå ßáãå Çááøå Âä æÞÊ ãÚäì Çíä ãì ÔæÏ ÇäÓÇäåÇ æÞÊì ÇÒ ØÑÝ íÒì ãì ÎæÇåäÏ ØÑÝ ÑÇ Èå ÎÏÇæäÏ æ Èå ÇÑÍÇã (ÎæíÔÇæäÏ) ÞÓã ãì ÏåäÏ. (16)
ÑÇæì ãì æíÏ: ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÓæÇá ßÑÏã ÇÒ Þæá ÎÏÇæäÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: æ ÇÊÞæÇ ÇáÐì ÊÓÇÆáæä Èå æ ÇáÇÑÍÇã (17) íÚäì æ ÈÊÑÓíÏ ÇÒ Âä ÎÏÇíì ßå Èå äÇã Çæ ÇÒ íßÏíÑ ãÓÆáÊ æ ÏÑÎæÇÓÊ ãì ßäíÏ æ ÏÑÈÇÑå ÇÑÍÇã ßæÊÇåì ãßäíÏ.
ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ãÑÇÏ ÇÒ Âíå ÔÑíÝå ßå ÏÑÇä æ ÇáÇÑÍÇã ÐßÑ ÔÏå ÇÓÊ ÎæíÔÇæäÏÇä ãÑÏã ÇÓÊ Èå ÏÑÓÊì ßå ÎÏÇæäÏ ÚÒæÌá ÇãÑ ßÑÏå Èå íæäÏ ÎæíÔÇæäÏÇä æ ÈÒѐ ÔãÑÏå ÂäåÇ ÑÇ ÂíÇ äãì Èíäì Çíäßå ÎÏÇæäÏ ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÎæíÔÇæäÏÇä ÑÇ ÏÑ ßäÇÑ äÇã ãÈÇÑß ÎæÏÔ ÇÓÊ . (18)
ÚáÇãå ØÈÇØÈÇÆì Ñå ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå æ ÇÊÞæÇ ÇáÐì ÊÓÇÆáæä Èå æ ÇáÇÑÍÇã ÑæÇíÊì äÞá ãì ßäÏ ÇÒ ÇÈä ÚÈÇÓ ßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ ÎÏÇæäÏ ãì ÝÑãÇíÏ: Õáæ ÇÑÍÇãßã ÝÇäå ÇÈÞì áßã Ýì ÍíÇÊ ÏäíÇ æ ÎíÑ áßã Ýì ÂÎÑÊßã (19) íÚäì ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÊÇä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ Èå ÏÑÓÊì ßå Çíä íæäÏ äåÏÇÑäÏå ÔãÇÓÊ ÏÑ Çíä Òäϐì ÏäíÇ æ ÈÑÇì ÑæÒ ÑÓÊÇÎíÒÊÇä åã Úãá Èå äíßì ãÍÓæÈ ãì ÔæÏ æ ããßä ÇÓÊ ãÑÇÏ ÇÒ(ÇÈÞì áßã ) Èå áÍÇÙ ÇËÑ Õáå ÇÑÍÇã ÈÇÔÏ æä Õáå ÇÑÍÇã Èíä ÇÞÇÑÈ æ äÒÏíßÇä æÍÏÊ ÑÇ ÊÞæíÊ ãì ßäÏ ÈæÓíáå ÊÞæíÊ æÍÏÊ Èíä ÇäÓÇäåÇ Âä æÞÊ ÇÓÊ ßå ÇäÓÇäåÇ ÏÑ ãÞÇÈá ÍæÇÏË æ ÏÔãäÇä ãì ÊæÇääÏ ÇÓÊÞÇãÊ ßääÏ æ ÍíÇÊ æ Òäϐì ÎæÏ ÑÇ ÍÝÙ ßääÏ Õáå ÇÑÍÇã ÇÒ ÞæíÊÑíä ÇÓÈÇÈ ÂÑÇãÔ ãÍÓæÈ ãì ÔæÏ æ ÞæíÊÑíä ÇËÑ ãËÈÊ ÑÇ Èíä ÇÞæÇã æ ÞÈíáå ÎæÇåÏ ÏÇÔÊ æ áÐÇ äÊíÌå Çì ßå ÇÒ ÇÚãÇá äíß Èíä ÇÞæÇ㠐ÑÝÊå ãì ÔæÏ ÞæíÊÑ ÇÓÊ ÇÒ äÊíÌå Çì ßå ÇÒ Úãá ÎæÈ Èíä ÈíÇäÇä ÑÝÊå ãì ÔæÏ ÏÑ ØÑÝ ÇÚãÇá ÒÔÊ åã ãØáÈ åãíäØæÑ ÇÓÊ íÚäì ÇËÑ íß Úãá ÒÔÊ ÏÑ Èíä ÞÈíáå æ äÒÏíßÇä ÔÏíÏÊÑ ÇÓÊ ÇÒ Úãá ÒÔÊ Èíä ÇÌÇäÈ æ ÈíÇäÇä .
íßì ÇÒ ÚæÇãá ãåãì ßå ÇÝÑÇÏ íß ÞÈíáå ÑÇ Èå åã ÇÊÕÇá ãì ÏåÏ Õáå ÇÑÍÇã ÇÓÊ ÈÑÇì Õáå ÇÑÍÇã ÂËÇÑ ÍÞíÞì æÌæÏ ÏÇÑÏ ßå ÏÑ ÑæÍíå ÇäÓÇäåÇ æ ÇÎáÇÞ ÂäåÇ æ ÍÊì ÏÑ ÌÓã ÇäÓÇäåÇ íß äæÚ ÂÑÇãÔ ÈæÌæÏ ãì ÂæÑÏ æ Çíä ÞÇÈá ÇäßÇÑ äíÓÊ Ñå Çåì ÚæÇãáì íÏÇ ãì ÔæÏ ÂËÇÑ Õáå ÇÑÍÇã ÑÇ ÖÚíÝ ãì ßäÏ íÇ Çæ ÑÇ ÈÇØá ãì ßäÏ ÇãÇ Èå ØæÑ ßáì ÂËÇÑ ÈæÌæÏ ÂãÏå ÏÑÇËÑ Õáå ÇÑÍÇã ÑÇ ÇÒ Èíä äÎæÇåÏ ÈÑÏ.
Âíå Ïæã : æ ÇáÐíä íÕáæä ãÇ ÇãÑÇ Èå Çä íæÕá æ íÎÔæä ÑÈåã æ íÎÇÝæä Óæ ÇáÍÓÇÈ (20)
æ ÂäåÇ ßå íæäÏåÇíì ÑÇ ßå ÎÏÇ ÏÓÊæÑ Èå ÈÑÞÑÇÑì ÂäåÇ ÏÇÏå ÈÑÞÑÇÑ ãì ÏÇÑäÏ æÇÒ ÑæÑϐÇÑÔÇä ãì ÊÑÓäÏ æÇÒ ÈÏì (ÑæÒ ÞíÇãÊ ) Èíã ÏÇÑäÏ.
ãÑÍæã ØÈÑÓì ÏÑ ãÌãÚ ÇáÈíÇä ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå ÏÑ ãÇ ÇãÑ Çááøå äÏ Þæá äÞá ãì ßäÏ¡ 1- ãÑÇÏ ÇíãÇä ÂæÑÏä Èå ÊãÇã ÇäÈíÇÁ æ ßÊÈ ÂÓãÇäì . 2- ãÑÇÏ Õáå ÑÍã æ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÇÓÊ .
3- ãÑÇÏ íæäÏ ãæãäíä ÈÇ åãÏíÑ ÏæÓÊ ÏÇÔÊä æ ßãß ßÑÏä åãÏíÑ ÑÇ æ ÏÑ Âä ÎæíÔÇæäÏ åã ÏÇÎá ãì ÔæÏ.
æ ÏÑ ÇíäÌÇ äÏ ÑæÇíÊì ßå ãÑÇÏ ÇÒ Âíå ÑÇ ÑæÔä ãì ßäÏ æ ÈÑ áÒæã Óáå ÑÍã ÏáÇáÊ ÏÇÑÏ ãì ÂæÑíã .
1- Úä ÚãÑ Èä íÒíÏ ÞÇá : ÓÇáÊ ÇÈÇ ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã Úä Þæá Çááøå ÚÒæÌá (ÇáÐíä íÕáæä ãÇ ÇãÑ Çááøå Èå Çä íæÕá ) (21)ÝÞÇá ÞÑÇÈÊß . (22)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÌæÇÈ ÓÇÆáì ßå ÇÒ ãÚäì Âíå ÔÑíÝå ÓæÇá ßÑÏ ÝÑãæÏäÏ: ãÑÇÏ ÇÒ Âíå äÒÏíßÇä æ ÎæíÔÇæäÏÇäÊ ÇÓÊ .
2- Úä ÚãÑ Èä íÒíÏ ÞÇá : ÞáÊ áÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÇáÐíä íÕáæä ãÇ ÇãÑÇ Èå Çä íæÕá ) ÞÇá äÒáÊ Ýì ÑÍã Âá ãÍãÏ Úáíå æ Âáå ÇáÓáÇã ¡ æ ÞÏ Êßæä Ýì ÞÑÇÈÊß Ëã ÞÇá ÝáÇ Êßæää ããä íÞæá ááÔíÆì ¡ Çäå Ýì ÔíÆì æÇÍÏ. (23)
ÑÇæì ãì æíÏ ÎÏãÊ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÚÑÖ ßÑÏã ÏÑÈÇÑå Âíå ÔÑíÝå (ÇáÐíä íÕáæä ãÇÇãÑ Çááøå Èå ) ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÏÑ ÞÑÇÈÊ æ íæäÏ Âá ãÍãÏ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå äÇÒá ÔÏå ÇÓÊ æ Çåì åã ÏÑ ÎæíÔÇæäÏÇä Êæ ãì ÈÇÔÏ¡ ÓÓ ÝÑãæÏ ÇÒ ßÓÇäì ãÈÇÔ ßå íß Âíå ÑÇ ãäÍÕÑ ãì ßääÏ ÏÑ íß ãÚäì .
ÊæÖíÍ : íÚäì Âíå ÞÑÂäì ÑÇ ÏÑíß ãÚäì ãäÍÕÑ äßäíÏ ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÇÒ ãÚÕæã ãÚÇäì ãÊÚÏÏì ÈÑÇì Âä Âíå ÑÓíÏå ÈÇÔÏ æä ÈÑÇì ÞÑÂä ãÚÇäì ãÊÚÏÏì æÌæÏ ÏÇÑÏ ãÚäì ÂÔßÇÑ (ÙÇåÑì ) æ ãÚäì äåÇä (ÈÇØäì ) æ ãæíÏ Çíäßå íß Âíå ÑÇ äÈÇíÏ ãäÍÕÑ ßÑÏ Èå íß ãÚäì ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÇÍÊãÇá ãÚÇäì ÏíÑ åã ÏÇÏå ÔæÏ Âíå ãæÏÊ ÇÓÊ ãì ÝÑãÇíÏ: Þá áÇ ÇÓÆáßã Úáíå ÇÌÑÇ ÇáÇ ÇáãæÏå Ýì ÇáÞÑÈì (24)
Ȑæ ãä åí ÇÏÇÔì ÇÒ ÔãÇ ÈÑ ÑÓÇáÊã ÏÑ ÎæÇÓÊ äãì ßäã ÌÒ ÏæÓÊì äÒÏíßÇäã (Çåá ÈíÊã ) ãáÇÍÙå ãì ÝÑãÇííÏ ßå Âíå ÔÑíÝå ÏÑ ãÞÇã ÏÑ ÎæÇÓÊ ÏæÓÊì Çåá ÈíÊ Úáíåã ÇáÓáÇã ÇÓÊ ÏÑ Úíä ÍÇá ÏæÓÊì Çåá ÈíÊ Úáíåã ÇáÓáÇã ÇÒ Õáå ÇÑÍÇã ÇÓÊ .
æ ÑæÇíÊ ãÍãÏ Èä ÝíÖá åã ãæíÏ Çíä ãÚäì ÇÓÊ ßå ÈÑÇì ÂíÇÊ ÞÑÂäì ãÚÇäì ãÊÚÏÏì æÌæÏ ÏÇÑÏ.
ÞÇá : ÓãÚÊ ÇáÚÈÏ ÇáÕÇáÍ íÞæá : ( ÇáÐíä íÕáæä ãÇ ÇãÑÇááøå Èå Çä íæÕá ) ÞÇá åì ÑÍã Âá ãÍãÏ ãÚáÞå ÈÇÇáÚÑÔ ÊÞæá : Çááåã Õá ãä æÕáäì æ ÇÞØÚ ãä ÞØÚäì æ åì ÊÌÑì Ýì ßá ÑÍã . (25)
ãÍãÏ Èä ÝÖíá ãì æíÏ ÇÒ ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÔäíÏã ßå ÝÑãæÏäÏ ãÑÇÏ ÇÒ íÒì ßå ÎÏÇæäÏ æÇÌÈ ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÏÑ Çíä Âíå ÔÑíÝå : íæäÏ Çåá ÈíÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÇÓÊ ßå ÇÒ ÚÑÔ Çáåì ÂæíÒÇä ãì ÔæÏ æ ãì æíÏ ÎÏÇæäÏÇ íæäÏ ßä ÈÇ ßÓÇäì ßå ÈÇ ãä íæäÏ ßÑÏå ÇäÏ æ ÞØÚ ßä ÇÒ ßÓÇäì ßå ÇÒ ãä ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßÑÏå ÇäÏ ÏÑ ÇÏÇãå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ Õáå ÑÍã ÇÎÊÕÇÕ Èå ÑÍã Âá ãÍãÏ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå äÏÇÑÏ æ ÏÑ åÑ ÑÍãì æ ÎæíÔÇæäÏì ÌÇÑì ãì ÔæÏ.
3- ÌÇÈÑ Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå : ÇæÕì ÇáÔÇåÏ ãä ÇãÊì æ ÇáÛÇáÈ ãäåã æ ãä Ýì ÇÕáÇÈ ÇáÑÌÇá æ ÇÑÍÇã ÇáäÓÇ Çáì íæã ÇáÞíÇãå Çä íÕá ÇáÑÍã æÇä ßÇäÊ ãäå Úáì ãÓíÑå Óäå ÝÇä Ðáß ãä ÇáÏíä . (26)
ÌÇÈÑ ÇÒ ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ãì ßäÏ ßå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ ÓÝÇÑÔ ãì ßäã ÇãÊ ÍÇÖÑ æ ÛÇÆÈã ÑÇ æ ÂäÇäì ÑÇ ßå ÏÑ ÕáÈ ãÑÏåÇ ÑÍã ÒäÇääÏ ÊÇ ÑæÒ ÞíÇãÊ ßå Õáå ÑÍã äßääÏ ÇÑå Èå ÝÇÕáå íßÓÇá ÑÇå ÈÇÔÏ ÒíÑÇ Õáå ÑÍã ÌÒÁ Ïíä ÇÓÊ .
ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì Ñå ÏÑ ãæÑÏ (ÝÇä Ðáß ãä ÇáÏíä ) ÊæÖíÍì ÏÇÑäÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ Èå ÒíÇÑÊ ÎæíÔÇæäÏÇä ÑÝÊä ¡ ÇÚã ÇÒ ÑÝÊä íÇ äÇãå äæÔÊä íÇ åÏíå ÝÑÓÊÇÏä ÇÒ Ïíä ÇÓÊ íÚäì ÇÒ íÒåÇíì ÇÓÊ ßå ÎÏÇæäÏ Èå Âä ÏÑ ÞÑÂä ãÈíä ÇãÑ ßÑÏå ÇÓÊ . (27)
4- ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ: ãÑÏì ÇÒ(ÎËÚã ) ÎÏãÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÂãÏ¡ ÝÊ íÇ ÑÓæá ÎÏÇ Èå ãä ÎÈÑ ÈÏå ßå ÏÑ ÇÓáÇã ÈåÊÑíä ÇÚãÇá ßÏÇã ÇÓÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÇÚÊÞÇÏ ÏÇÔÊä Èå ÎÏÇæäÏ¡ ÝÊ ÈÚÏ ÇÒ Âä ßÏÇã Úãá ÈåÊÑ ÇÓÊ ¿ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: Õáå ÑÍã (íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ) ÝÊ ÈÚÏ ÇÒ Âä ßÏÇã Úãá ÈåÊÑ ÇÓÊ ¿ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ: ÇãÑ ßÑÏä æ ÏÓÊæÑ ÏÇÏä Èå äíßì åÇ æ ÈÇÒ ÏÇÔÊä ÇÒ ÒÔÊì åÇ¡ ãÑÏ ÝÊ íÇ ÑÓæá Çááøå ¡ ÎÈÑ ÏåíÏ ßå ãÑÇ ßå ÎÔã ÂæÑÊÑíä Úãá ÏÑ ÏѐÇå Çáåì ßÏÇã ÇÓÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: Èå ÎÏÇ ÔÑíß ÞÑÇÑ ÏÇÏä ¡ ÝÊ ÈÚÏ ÇÒ Âä ßÏÇã Úãá ÎÔã ÂæÑÊÑíä Úãá ÇÓÊ ¿ ÝÑãæÏ: ÞØÚ ÑÍã ¡ ÈÑíÏä ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä . ÝÊ ÈÚÏ ÇÒ Âä ßÏÇã Úãá ãæÑÏ ÛÖÈ ÎÏÇæäÏ ÇÓÊ ¿ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ ÇãÑ Èå ÒÔÊíåÇ æ äåì ÇÒ äíßì åÇ.(28) 5- Ýì æÕÇíÇ ÇÈì ÐÑ ÞÇá : ÇæÕÇäì ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå Çä ÇÕá ÑÍãì æÇä ÇÏÈÑÊ . (29)
ÇÈíÐÑ ÝÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ãÑÇ ÇãÑ ÝÑãæÏäÏ ßå íæäÏ ßäã ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäã ÇÑ å ÂäåÇ ÈÑ ãä ÔÊ ßääÏ æ ÞØÚ ÑÇÈØå äãÇíäÏ.
6- Úä ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã Ýì ÍÏíË ÞÇá : ÕáæÇ ÇÑÍÇãßã æÇä ÞØÚæßã .(30)
ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ:
íæäÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÊÇä ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ ÇÑ å ÂäÇä ÇÒ ÔãÇ ÈÑíÏå ÈÇÔäÏ.
ÈÎÔ Óæã : ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã ÏÑ ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ
ÞÑÂä ßÑíã ãì ÝÑãÇíÏ: Ýåá ÚÓíÊã Çä ÊæáíÊã Çä ÊÝÓÏæÇ Ýì ÇáÇÑÖ æ ÊÞØÚæÇ ÇÑÍÇãßã ÇæáÆß ÇáÐíä áÚäåã Çááøå ÝÇÕãåã æÇÚãì ÇÈÕÇÑåã .(31)
ÊÑÌãå ¡ ÇÑ ÇÒ ÏÓÊæÑÇÊ ÎÏÇæäÏ ÑæíÑÏÇä ÔæíÏ ÌÒ Çíä ÇäÊÙÇÑ ãì ÑæÏ ßå ÏÑ Òãíä ÝÓÇÏ æ ÞØÚ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ßäíÏ ÂäÇä ßÓÇäì åÓÊäÏ ßå ÎÏÇæäÏ ÇÒ ÑÍãÊ ÎæíÔ ÏæÑÔÇä ÓÇÎÊå ¡ æÔåÇíÔÇä ÑÇ ßÑ æ ÔãåÇíÔÇä ÑÇ ßæÑ ßÑÏå ÇÓÊ .
ãÑÍæã ØÈÑÓì ÕÇÍÈ ãÌãÚ ÇáÈíÇä ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå ãì ÝÑãÇíÏ: Âíå ÎØÇÈ Èå ãäÇÝÞíä ÇÓÊ æ ãì ÝÑãÇíÏ ÇÑ ÔãÇ ÇãæÑÇÊ ãÑÏã ÑÇ ÏÑ ÏÓÊ ÈíÑíÏ æ æÇáì æ ÍÇßã ÈÑ ãÑÏã ÔæíÏ ÏÑ Ñæì Òãíä ÝÓÇÏ ãì ßäíÏ Èå æÓíáå ÇÎÐ ÑÔæå æ ÑíÎÊä Îæä ÍÑÇã æ ÈÚÖì ÇÒ ÔãÇ ÈÚÖ ÏíÑ ÑÇãì ßÔäÏ æ ÞØÚ ÑÍã ãì ßääÏ æ ãì ÝÑãÇíÏ ÇÑ ÔãÇ (ãäÇÝÞíä ) ÇÒ ÞÑÂä ÇÚÑÇÖ ßäíÏ æÇÒ Úãá ßÑÏä Èå Âä ÈåÇäå ÈíÇæÑíÏ æ ÈѐÑÏíÏ Èå ÌÇåáíÊ æ ÝÓÇÏ ßäíÏ ÈÇ ÑíÎÊä Îæä ÍÑÇã ãæÑÏ áÚä ÎÏÇæäÏ ÞÑÇÑ ÎæÇåíÏ ÑÝÊ . Çíä ãÌãæÚ ãØÇáÈì ÇÓÊ ßå ãÑÍæã ØÈÑÓì ÏÑ ãÌãÚ ÇáÈíÇä ÏÑ Ðíá Âíå ÝæÞ (32) ÈíÇä ÝÑãæÏå ÇÓÊ æ ÚáÇãå ØÈÇØÈÇÆì Ñå ÏÑ ÇáãíÒÇä (33) ãì ÝÑãÇíÏ: Âíå ÎØÇÈ ãì ßäÏ ÂäÇä ÑÇ ßå ÏÑ ÞáÈÔÇä ãÑÖì ÇÓÊ æ ÏÑ ÑÇå ÌåÇÏ ÏÑ ÇãÑ ÎÏÇ Óäíäì (ÊËÇÞá ) ãì ßääÏ æ ÈåÇäå íÑì ãì ßÑÏäÏ ÎÏÇæäÏ ÈÑÇì ÊæÈíÎ ÈíÔÊÑ¡ ÂäåÇ ÑÇ ãæÑÏ ÎØÇÈ ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÇÓÊ æ ãì ÝÑãÇíÏ: ÂíÇ ÇÒ ÔãÇ ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÇÒ ÞÑÂä æÇÒ Úãá ßÑÏä Èå Âä ÇÒ Ìãáå ÌåÇÏ ÏÑ ÑÇå ÎÏÇ ÇÚÑÇÖ ßäíÏ æ ÑæíÑÏÇä ÔæíÏ ÛíÑ ÇÒ Çíä ÊæÞÚ åÓÊ ßå ÏÑ Ñæì Òãíä ÝÓÇÏ ßäíÏ ÈÇ ÑíÎÊä ÎæäåÇ æ ÛÇÑÊ ÇãæÇá æ ÈÑÏä ÂÈÑæì ÇäÓÇäåÇ æ ÞØÚ ÑÇÈØå ßÑÏä ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä ÏÑ ÂÎÑ Âíå ÇÔÇÑå ÇÓÊ Èå ãÝÓÏíä ÏÑ Ñæì Òãíä æ ÞØÚ ÑÍã ßääϐÇä æ ÇÍÊãÇá Çíäßå ãÑÇÏ ÇÒ(ÊæáíÊã ) ÊÕÏì Íßã æ ÞÖÇæÊ Èíä ãÑÏã ÈÇÔÏ Çíä ÇÍÊãÇá ÑÇ ãÑÍæã ØÈÇØÈÇÆì åã äÞá ßÑÏå Èå ØæÑì ßå ÇÒ ãÌãÚ ÇáÈíÇä åã äÞá ßÑÏå Çíã ÈäÇ ÈÑ Çíä ÇÒ Âíå ÔÑíÝå ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã Èå ÑæÔäì ÇÓÊÝÇÏå ãì ÔæÏ.
Âíå Ïæã ¡ ÇáÐíä íäÞÖæä ÚåÏ Çááøå ãä ÈÚÏ ãíËÇÞå æ íÞØÚæä ãÇ ÇãÑ Çááøå Èå Çä íæÕá æ íÝÓÏæä Ýì ÇáÇÑÖ ÇæáÆß åã ÇáÎÇÓÑæä . (34)
ÊÑÌãå ¡ ÝÇÓÞÇä ßÓÇäì åÓÊäÏ ßå íãÇä ÎÏÇ ÑÇ Ó ÇÒ ÇÓÊæÇÑ ÓÇÎÊä Âä ãì ÔßääÏ æ íæäÏåÇíì ÑÇ ßå ÎÏÇ ÏÓÊæÑ ÏÇÏå ÈÑÞÑÇÑ ÓÇÒäÏ ÞØÚ äãæÏå æ ÏÑ Ñæì Òãíä ÝÓÇÏ ãì ßääÏ¡ ÇíäåÇ ÒíÇäßÇÑÇääÏ.
ÏáÇáÊ Çíä Âíå ÔÑíÝå ÈÑ ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã ÇÒ ÑÇå ÚãæãíÊ Âíå ÎæÇåÏ ÈæÏ íÚäì íßì ÇÒ íÒåÇíì ßå ÎÏÇæäÏ ÇãÑ ßÑÏå Èå íæäÏ ÂäåÇ Õáå ÇÑÍÇã ÇÓÊ ßå ÏÑ Çíä ÕæÑÊ Âíå Ïáíá ãì ÔæÏ ÈÑ ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã æ ÑæÇíÇÊì åã æÇÑÏ ÔÏå ÇÓÊ ßå ÞØÚ ÑÍã ÑÇ ÇÒ ãÕÇÏíÞ Çíä Âíå ÔÑíÝå ÔãÑÏå ÇÓÊ íÚäì ÏÑ ÈÚÖì ÑæÇíÇÊ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã Âíå ÑÇ ÊØÈíÞ äãæÏå ÈÑ ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã ãÇääÏ ÑæÇíÊ Óåá Èä ÒíÇÏ ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ßå ÐíáÇ ãì ÎæÇäíÏ¡ Óåá Èä ÒíÇÏ Úä ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã Úä ÇÈíå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá áì Úáì Èä ÍÓíä ÕáæÇÊ Çááøå ÚáíåãÇ: íÇ Èäì ÇäÙÑ ÎãÓå ÝáÇ ÊÕÇÍÈåã æáÇ ÊÍÇÏËåã æ áÇ ÊÑÇÝÞåã Ýì ØÑíÞ ÝÞáÊ íÇ ÇÈÇ ãä åã ¿ ÞÇá : ÇíÇß æ ãÕÇÍÈå ÇáßÐÇÈ ÝÇäå ÈãäÒáå ÇáÓÑÇÈ íÞÑÈ áß ÇáÈÚíÏ æ íÈÇÚÏ áß ÇáÞÑíÈ æ ÇíÇß æ ãÕÇÍÈå ÇáÈÎíá ÝÇäå íÎÐáß Ýì ãÇáå ÇÍæÌ ãÇ Êßæä Çáíå æ ÇíÇß æ ãÕÇÍÈå ÇáÇÍãÞ ÝÇäå íÑíÏ Çä íäÝÚß ÝíÕÑß æ ÇíÇß æ ãÕÇÍÈå ÇáÞÇØÚ áÑÍãå ÝÇäì æÌÏÊå ãáÚæäÇ Ýì ßÊÇÈ Çááøå ÚÒæÌá Ýì ËáÇËå ãæÇÖÚ : ÞÇá Çááøå ÚÒæÌá ( Ýåá ÚÓíÊã Çä ÊæáíÊã Çä ÊÝÓÏæ Ýì ÇáÇÑÖ æ ÊÞØÚæ ÇÑÍÇãßã ÇæáÆß ÇáÐíä áÚäåã Çááøå ÝÇÕãåã æ ÇÚãì ÇÈÕÇÑåã ) æ ÞÇá ( ÇáÐíä íäÞÖæä ÚåÏÇááøå ãä ÈÚÏ ãíËÇÞå æ íÞØÚæä ãÇ ÇãÑÇááøå Èå Çä íæÕá æ íÝÓÏæä Ýì ÇáÇÑÖ ÇæáÆß áåã ÇááÚäå æ áåã ÓæÁ ÇáÏÇÑ) æ ÞÇá Ýì ÇáÈÞÑå ( ÇáÐíä íäÞÖæä ÚåÏÇááøå ãä ÈÚÏ ãíËÇÞå æ íÞØÚæä ãÇ ÇãÑ Çááøå Èå Çä íæÕá æ íÝÓÏæä Ýì ÇáÇÑÖ ÇæáÆß åã ÇáÎÇÓÑæä ) (35)
ÊÑÌãå : ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÏÑ ÈÒѐæÇÑÔ ÍÏíË äÞá ÔÏå ÇÓÊ ßå ÝÑãæÏäÏ ÏÑã Úáì Èä ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã Èå ãä ÝÑãæÏ: äÌ Ñæå ÑÇ ÏÑ äÙÑ ÏÇÔÊå ÈÇÔ æ ÈÇ ÂäÇä åãÑÇåì æ ãÕÇÍÈÊ ãäãÇ ãä ÝÊ㠁ÏÑ ÌÇä ÂäåÇ ßíÇääÏ¿ ÝÑãæÏ:
1- ȁÑåíÒ ÇÒ åãÑÇåì æ ÑÝÇÞÊ ÈÇ ÏÑæېæ ÒíÑÇ Çæ Èå ãäÒáå ÓÑÇÈì ÇÓÊ ßå ÏæÑ ÑÇ Èå Êæ äÒÏíß æ äÒÏíß ÑÇ Èå Êæ ÏæÑ ãì ÓÇÒÏ.
2- ȁÑåíÒ ÇÒ ÑÝÇÞÊ ÈÇ ÝÇÓÞ ÒíÑÇ Çæ Êæ ÑÇ ãì ÝÑæÔÏ Èå áÞãå Çì ÇÒ ÎæÑÇßì íÇ ßãÊÑ ÇÒ Âä .
3- ȁÑåíÒ ÇÒ ÑÝÇÞÊ ÈÇ ÈÎíá ÒíÑÇ Çæ ÏÓÊ ÇÒ ßãß Èå Êæ Èå æÓíáå ãÇáÔ ÈÑãì ÏÇÑÏ ÂäÇå ßå Êæ ßÇãáÇ Èå Âä äíÇÒ ãäÏì .
4- ȁÑåíÒ ÇÒ ÑÝÇÞÊ ÈÇ ÇÍãÞ ÒíÑÇ Çæ ãì ÎæÇåÏ Èå Êæ ÓæÏ ÈÑÓÇäÏ æáì Èå 66æÓíáå ÍãÇÞÊÔ ¡ Èå Êæ ÒíÇä ãì ÑÓÇäÏ.
5- ȁÑåíÒ ÇÒ ÑÝÇÞÊ ÇÒ ÞÇØÚ ÑÍã ÒíÑÇ ãä íÇÝÊã Çæ ÑÇ ßå ÏÑ Óå ÌÇì ÞÑÂä Èå Çæ áÚä ÔÏå ÇÓÊ ¡ ÎÏÇì ÚÒæÌá ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÇÑ ÇÒ ÏÓÊæÑÇÊ ÎÏÇæäÏ ÑæíÑÏÇä ÔæíÏ ÌÒ Çíä ÇäÊÙÇÑ ãì ÑæÏ ßå ÏÑ Òãíä ÝÓÇÏ æ ÞØÚ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ßäíÏ ÂäåÇ ßÓÇäì åÓÊäÏ ßå ÎÏÇæäÏ ÇÒ ÑÍãÊ ÎæíÔ ÏæÑÔÇä ÓÇÎÊå ¡ æÔåÇíÔÇä ÑÇ ßÑ æ ÔãåÇíÔÇä ÑÇ ßæÑ ÓÇÎÊå ÇÓÊ . (36)
ÂäÇä ßå ÚåÏ Çáåì ÑÇ Ó ÇÒ ãÍßã ßÑÏä ãì ÔßääÏ æ íæäÏåÇíì ÑÇ ßå ÎÏÇ ÏÓÊæÑ Èå ÈÑÞÑÇÑì Âä ÏÇÏå ÇÓÊ ÞØÚ ãì ßääÏ æ ÏÑ Ñæì Òãíä ÝÓÇÏ ãì äãÇíäÏ áÚäÊ ÈÑÇì ÂäåÇÓÊ æ ÈÏì (ãÌÇÒÇÊ ) ÓÑÇì ÂÎÑÊ . (37)
ÝÇÓÞÇä ßÓÇäì åÓÊäÏ ßå íãÇä ÎÏÇ ÑÇ Ó ÇÒ ãÍßã ßÑÏä Âä ãì ÔßääÏ æ íæäÏåÇíì ÑÇ ßå ÎÏÇ ÏÓÊæÑ ÏÇÏå ÈÑÞÑÇÑ ÓÇÒäÏ ÞØÚ äãæÏå æ ÏÑ Ñæì Òãíä ÝÓÇÏ ãì ßääÏ ÇíäÇä ÒíÇäßÇÑÇääÏ. (38)
ǐэå ßáãå áÚä ÏÑ ÙÇåÑ Âíå ÔÑíÝå äíÇãÏå ÇÓÊ ÔÇíÏ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã Âä ÑÇ ÇÒ Þæá ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ßå ãì ÝÑãÇíÏ¡ ÇæáÆß åã ÇáÎÇÓÑæä ÇÓÊÝÇÏå ÝÑãæÏå ÇÓÊ æÇÒ ÈæÇØä ÞÑÂä ãÍÓæÈ ãì ÔæÏ ßå ÇÓÊÝÇÏå ÇÒ ÈÇØä ÞÑÂä ãÎÕæÕ ÇÆãå ÇØåÇÑ (Úáíåã ÇáÓáÇã ) ÇÓÊ ÂäÇä åÓÊäÏ ßå ãÚÇäì æÇÞÚì ( ÙÇåÑ æ ÈÇØä ) ÞÑÂä ÑÇ ÚÇáã åÓÊäÏ æ áÐÇ ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã Èå ÝÑÒäÏ ÈÒѐæÇÑÔ ž ÝÑãæÏäÏ ÈÇ ÞÇØÚ ÑÍã ÑÝíÞ ãÈÇÔ ßå Çæ ãæÑÏ áÚä ÎÏÇæäÏ ÇÓÊ ÇäÓÇäì ßå ÝÇÓÞ ãì ÔæÏ æÇÒ ÑÇååÇì ÚÞáÇäì ÎÇÑÌ ãì ÔæÏ æ ÎæÏÔ ÑÇ Èå ãÑÍáå Çì ÇÒ ÓÞæØ ãì ÑÓÇäÏ ßå íÒåÇíì ßå ããßä ÈæÏ Çæ ÑÇ Èå ßãÇá æ åÏÇíÊ æ ÝÖÇíá ÇÎáÇÞì ÈÑÓÇäÏ ( ãÇääÏ ÇÕáÇÍ ÏÑ Ñæì Òãíä æÕáå ÑÍã æ ãÑÇÚÇÊ íãÇä ÎÏÇæäÏì ) åãÇä íÒåÇ ÈÇÚË ãÑÇåì æ ÓÞæØ Çæ ÈÔæÏ ( ãÇääÏ ÞØÚ ÑÍã æ ÇÝÓÇÏ ÏÑ Ñæì Òãíä æ íãÇä Ôßäì ÈÇ ÎÏÇæäÏ) Âä æÞÊ åãæ ÇäÓÇäì ãæÑÏ áÚä ÎÏÇæäÏ ÞÑÇÑ ÎæÇåÏ ÑÝÊ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: æ ÇáÐíä íäÞÖæä ÚåÏÇááøå ãä ÈÚÏ ãíËÇÞå ¡ æ íÞØÚæä ãÇ ÇãÑ Çááøå Èå Çä íæÕá æ íÝÓÏæä Ýì ÇáÇÑÖ ÇæáÆß áåã ÇááÚäå æ áåã ÓæÇáÏÇÑ. (39)
íÚäì ÂäåÇ ßå ÚåÏ Çáåì ÑÇ Ó ÇÒ ãÍßã ßÑÏä ãì ÔßääÏ æ íæäÏåÇíì ÑÇ ßå ÎÏÇ ÏÓÊæÑ Èå ÈÑÞÑÇÑì Âä ÏÇÏå ÞØÚ ãì ßääÏ æ ÏÑ Ñæì Òãíä ÝÓÇÏ ãì äãÇíäÏ áÚäÊ ÈÑÇì ÂäåÇÓÊ æ ÈÏì (æ ãÌÇÒÇÊ ) ÓÑÇì ÂÎÑÊ .
ÇãÇ ÑæÇíÇÊì ßå ÏáÇáÊ ãì ßäÏ ÈÑ ÍÑãÊ ÞØÚ ÑÍã ÝÑÇæÇä ÇÓÊ æ ãÇ äÏ ÑæÇíÊ ÑÇ ÏÑ ÇíäÌÇ ãì ÂæÑíã .
1- Úä ÚÈÏÇááøå ÓäÇä ÞÇá : ÞáÊ áÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ¡ Çä áì ÇÈä Úã ÇÕáå ÝíÞØÚäì ÍÊì áÞÏ åããÊ áÞØíÚÊå ÇíÇì Çä ÇÞØÚå ÇÊÇÐä áì ÞØÚå ÞÇá : Çäß ÇÐÇ æÕáÊå æ ÞØÚß æÕáßãÇ Çááøå ÚÒæÌá ÌãíÚÇ æ Çä ÞØÚÊå æ ÞØÚß æÕáßãÇ Çááøå ÚÒæÌá ÌãíÚÇ æ Çä ÞØÚÊå æ ÞØÚß ÞØÚßãÇ Çááøå (40)
ÚÈÏÇááøå Èä ÓäÇä ãì æíÏ Èå ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÚÑÖ ßÑÏã : ÓÑ Úãæíì ÏÇÑã ßå åэå ÈÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ãì ßäã Çæ ÇÒ ãä ÞØÚ ÑÇÈØå ãì ßäÏ ÊÇ Çíäßå ÊÕãí㠐ÑÝÊã Èå ÎÇØÑ ÞØÚ ÑÇÈØå Çæ ãä åã ÇÒ Çæ ÞØÚ ÑÇÈØå äãÇíã ÂíÇ Èå ãä ÇÌÇÒå ãì ÝÑãÇííÏ ÇÒ Çæ ÞØÚ ÑÇÈØå ßäã ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÇÑ ÔãÇ ÈÇ Çæ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäì æ Çæ ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ ÑÇÈØå äãÇíÏ ÎÏÇæäÏ ÔãÇ ÑÇ ÈÇåã ãì íæäÏÏ æ ÇãÇ ÇÑ ÔãÇ ÇÒ Çæ ÞØÚ ÑÇÈØå äãÇíì æ Çæ åã ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ ÑÇÈØå ßäÏ ÎÏÇæäÏ ÇÒ åÑÏæì ÔãÇ ÞØÚ ÎæÇåÏ ÝÑãæÏ.
ÚáÇãå ãÌáÓì Ñå ÊæÖíÍì ÏÇÑäÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ Çíä íæäÏ ÔãÇ ÔÇíÏ ÓÈÈ ÔæÏ ÈÑÇì ÈíÏÇÑì Çæ æÇáÇ íÚäì ÇÑ ÈíÏÇÑ äÔæÏ æ ÞØÚ ÑÍã ÑÇ ÇÏÇãå ÏåÏ Çíä ÈÇÚË ßæÊÇåì ÚãÑ Çæ æ ÚÞæÈÊ ÂÎÑÊ ÈÑÇì Çæ ÎæÇåÏ ÈæÏ æ ÈÑ Çíä äÙÑíå ßáÇã ãæáÇ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇåã ÔÇåÏ ãì ÂæÑÏ ßå ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ
Èå ÏÔãäÊ ÇÍÓÇä ßä ßå Çíä ÇÍÓÇä ÔãÇ íßì ÇÒ Ïæ íÑæÒì ÑÇ ÈÑ ÔãÇ Èå ÇÑãÛÇä ÎæÇåÏ ÂæÑÏ íÇ Çæ ÇÒ ÏÔãäì ÈÇ ÔãÇ ÏÓÊ ÈÑãì ÏÇÑÏ íÇ ÈÇÞì ãì ãÇäÏ æ ãÓÊÍÞ ÚÞæÈÊ æ ÑÓæÇÆì ÎæÇåÏ ÈæÏ . (41)
2- Úä ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå áÇ ÊÞØÚ ÑÍãß æÇä ÞØÚß . (42)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ: ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÊ ÞØÚ ÑÇÈØå ãßä ǐэå ÂäÇä ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ ÑÇÈØå ßääÏ.
3 - Úä ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ßÝÑ ÈÇááøå ãä ÊÈÑÇ ãä äÓÈ æÇä ÏÞ . (43)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Âä ßÓ ßå ÇÒ äÓÈ ÎæÏ ÇÑå ÓÊ åã ÈÇÔÏ ÈíÒÇÑì ÌæíÏ Èå ÎÏÇæäÏ ßÇÝÑ ÔÏå ÇÓÊ . ãÑÍæã ãÌáÓì ãì ÝÑãÇíÏ æÇä ÏÞ íÚäì æáæ äÓÈ ÏæÑ ÈÇÔÏ.
æ ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì ÏÑ Çíä ÑæÇíÊ ßå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÈíÒÇÑì ÌÓÊä ÇÒ äÓÈ ÈÇÚË ßÝÑ ãì ÔæÏ ÏÑ ßÝÑ äÏ ÇÍÊãÇá ÐßÑ ßÑÏå ÇÓÊ :
1- ãÑÇÏ äÇå ßÈíÑå ÇÓÊ .
2- ãÑÇÏ ßÓÇäì ÇÓÊ ßå ÞØÚ ÑÍã ÑÇ ÍáÇá ãì ÏÇääÏ æä ßÓì ßå ÞØÚ ÑÍã ÑÇ ÍáÇá ÈÏÇäÏ ßÇÝÑ ÇÓÊ .
3- ãÑÇÏ ÇÒ ßÇÝÑ ÏÑ ÇíäÌÇ íÚäì ßÝÑÇä äÚãÊ ßääÏå æä ÞØÚ ÑÍã ßääÏå Èå äÚãÊ Õáå ÑÍã ßÇÝÑ ÔÏå æ ßÝÑ Çä äÚãÊ ßÑÏå ÇÓÊ .
4- ãÑÇÏ Çíä ÇÓÊ ßå Çíä ßÝÑ æ ÈíÒÇÑì ÔÈíå ßÝÑ ÇÓÊ æä Çíä ßÇÑ íÚäì ÞØÚ ÑÍã ßÇÑì ÇÓÊ ßå ãÔÇÈåÊ Èå ßÇÑ ßÇÝÑ ÏÇÑÏ æä ßÝÇÑ ÏÑ ÌÇåáíÊ ÞØÚ ÑÍã ãì ßÑÏäÏ æ ÏÑ ÂÎÑ ãì ÝÑãÇíÏ ÏÑ Çíä ßå ÞÇØÚ ÑÍã ßÇÝÑ Èå ÎÏÇÓÊ Èå íßì Âä ãÚäÇì åÇѐÇäå ßå ÏÑ ÈÇáÇ ÈíÇä ßÑÏíã ÝÑÞ äãì ßäÏ Èíä ÏÑ æ ÝÑÒäÏ æ íÇ ÛíÑ ÇíäåÇ ÈÇÔÏ¡ ÇíäåÇ ãÌãæÚ ÇÍÊãÇáÇÊì ÈæÏ ßå ãÑÍæã ãÌáÓì ÏÑ ßÝÑ ÈÇááøå ÏÇÏå ÇÓÊ . (44)
5- Úä ÇáÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã Úä ÇÈÇÆå Úáíåã ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÇÐÇ ÙåÑ ÇáÚáã æ ÇÍÊÑÒ ÇáÚãá æ ÇÊáÝ ÇáÇ áÓä æ ÇÎÊáÝ ÇáÞáæÈ æ ÊÞÇØÚÊ ÇáÇÑÍÇã åäÇß áÚäåã Çááøå ÝÇÕãåã æ ÇÚãì ÇÈÕÇÑåã . (45)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ÝÑãæÏ ÇÒ ÏÑÇä ÈÒѐæÇÑÔÇä ßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ æÞÊì ÏÇäÔ ÂÔßÇÑ ÔæÏ æ Úãá Èå Âä äÔæÏ æ ÒÈÇäåÇ ÈÇåã ÈÇÔäÏ ÇãÇ ÞáæÈ æ ÏáåÇì ÂäåÇ ÈÇ åã ÇÎÊáÇÝ ÏÇÔÊå ÈÇÔäÏ æÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä ÞØÚ ÑÇÈØå ßääÏ Âä æÞÊ ÇÓÊ ßå ÎÏÇæäÏ ÈÑ ÂäÇä áÚäÊ ãì ßäÏ æ ÂäåÇ ÑÇ ßÑ ßæÑ ãì ÑÏÇäÏ¡ ßå ÍÞ ÑÇ äãì ÔäæäÏ æ ÍÞíÞÊ ÑÇ äãì ÊæÇääÏ ÈÈíääÏ íÚäì Èå Úáã Úãá äßÑÏä (ÚÇáã Èì Úãá ) æ ÒÈÇä ÈÇ ÞáÈ æ Ïá íßì äÈæÏä (ãäÇÝÞ ) æÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä ÞØÚ ßÑÏä ãÌãæÚ ÇíäåÇ ÈÇÚË Çíä ãì ÔæÏ ßå ÇäÓÇä ÇÒ ÏíÏä æ ÔäíÏä ÍÞíÞÊ ÚÇÌÒ ÈÇÔÏ.
6- Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá ¡ ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ¡ Ýì ßáÇã áå ÇíÇßã æ ÚÞæÞ ÇáæÇáÏíä ÝÇä ÑíÍ ÇáÌäå íæÌÏ ãä ãÓíÑå ÇáÝ ÚÇã æáÇ íÌÏåÇ ÚÇÞ æáÇ ÞÇØÚ . (46)
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: ȁÑåíÒíÏ ÇÒ ÚÇÞ æÇáÏíä æ ÞØÚ äãæÏä ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä Èå ÏÑÓÊì ßå Èæì ÈåÔÊ ÇÒ ãÓíÑ íßåÒÇÑ ÓÇá Èå ãÔÇã ÇäÓÇä ãì ÑÓÏ ÇãÇ ÚÇÞ æÇáÏíä æ ÞØÚ ÑÍã ßääÏå åÑÒ Âä ÑÇ ÇÓÊÔãÇã äãì ßäÏ.
7- Úä ÚäÈÓå ÇáÚÇÈÏ ÞÇá ÌÇÁ ÑÌá ÝÔßì Çáì ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÇÞÇÑÈå ÝÞÇá áå : ÇßÙã ÛíÙß æ ÇÝÚá ÝÞÇá : Çäåã íÝÚáæá æ íÝÚáæä ¡ ÝÞÇá ¡ ÇÊÑíÏ Çä Êßæä ãËáåã ÝáÇ íäÙÑ Çááøå Çáíßã . (47)
ÑÇæì ãì æíÏ: ãÑÏì ÎÏãÊ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÂãÏ æÇÒ äÒÏíßÇä æ ÎæíÔÇæäÏÇä ÎæÏ Èå Âä ÍÖÑÊ ÔßÇíÊ äãæÏ ÍÖÑÊ Èå æì ÝÑãæÏ¡ ÎÔãÊ ÑÇ ÝÑæ äÔÇä æ ßÇÑÊ ÑÇ ÇäÌÇã Ïå (íÚäì ÏÇÆãÇ (ÎÔãÊ ÑÇ ÝÑæ äÔÇä æ ÏÑ ÕÏÏ ÇäÊÞÇã ÈÑ ãíÇ) ÚÑÖ ßÑÏ ÂäÇä ãì ßääÏ (Âäå ÑÇ ßå ãì ÎæÇåäÏ) æ ãì ßääÏ (æ ÔãÇ Èå ãä ÏÓÊæÑ ÝÑæ äÔÇäÏä ÎÔãã ÑÇ ãì ÏåíÏ)¿ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÂíÇ Êæ åã ãì ÎæÇåì ãÇääÏ ÂäÇä ÈÇÔì ÊÇ ÎÏÇæäÏ ÊæÌåì Èå ÔãÇ äßäÏ.
ãÑÍæã ãÌáÓì ÏÑ Ðíá ÑæÇíÊ ÔÑÍ ãì ÏåäÏ æ ãì ÝÑãÇíÏ: íÚäì ÎÏÇæäÏ ÑÍãÊ ÎæÏ ÑÇ ÇÒ åãå ÔãÇ ÏÑ ÏäíÇ æ ÂÎÑÊ ÈÇÒ ãì ÏÇÑÏ æáì ÇÑ ÔãÇ ÈÇ ÂäÇä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏíÏ íÇ ÂäÇä ÏÓÊ ÇÒ ÂÒÇÑ Êæ ÈÑÏÇÑäÏ Âä æÞÊ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÔÇãá åãå ÔãÇ ãì ÔæÏ æ Êæ Èå Âä ÓÒÇæÇÑÊÑì æ ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÂäÇä ÏÓÊ ÇÒ ÂÒÇÑ ÔãÇ ÈÑ äÏÇÑäÏ Âä æÞÊ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ãÎÕæÕ Êæ ÎæÇåÏ ÈæÏ æ åí ÇäÊÞÇãì ÈÑÇì Êæ ÈåÊÑ ÇÒ Çíä äíÓÊ . (48)
Ìãáå ÂÎÑ Çíä ÑæÇíÊ ßå ãì ÝÑãÇíÏ ÎÏÇæäÏ äÙÑ ãì ßäÏ Èå ÔãÇ Çíä ÙÇåÑ ÇÓÊ ÏÑ Çíä ãÚäì ßå (ÞØÚ ÑÇÈØå äãæÏä ÔãÇ) ãæÑÏ ÎÔã æ ÛÖÈ ÎÏÇæäÏ ÇÓÊ æ ãÈÛæÖíÊ Çíä Úãá ÏÑ ÍÏ ÍÑãÊ ÇÓÊ .
8- Úä ÇáÌåã Èä ÇáÍãíÏ ÞÇá : ÞáÊ áÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã : Êßæä áì ÇáÞÑÇÈå Úáì ÛíÑ ÇãÑì Çáåã Úáì ÍÞ ÇáÑÍã áÇ íÞØÚå ÔíÆì æ ÇÐÇ ßÇäæÇ Úáì ÇãÑß ßÇä áåã ÍÞÇä : ÍÞ ÇáÑÍã æ ÍÞ ÇáÇÓáÇã . (49)
Ìåã Èä ÍãíÏ ãì æíÏ: Èå ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÚÑÖ ßÑÏã : ÎæíÔÇæäÏÇäì ÏÇÑã ßå Ïíä ãÑÇ äÏÇÑäÏ æ ÏÑ Ïíä ÇÓáÇã äíÓÊäÏ).
ÂíÇ ÂäÇä ÈÑ ãä ÍÞì ÏÇÑäÏ¡ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÂÑì ÎæíÔÇæäÏì ÑÇ íÒì ÞØÚ äãì ßäÏ æ ÇÑ åãÏíä Êæ ÈÇÔäÏ Ïæ ÍÞ íÏÇ ãì ßääÏ! ÍÞ ÎæíÔÇæäÏì æ ÍÞ ÇÔÊÑÇß ÏÑ ÇÓáÇã .
9- æÝì ÑæÇíå íæäÓ Èä íÚÞæÈ ÞÇá : ÓãÚÊ ÇáÕÇÏÞ ÌÚÝÑ Èä ãÍãÏ ÚáíåãÇÇáÓáÇã : íÞæá Ýì ÍÏíË íÇ íæäÓ ãáÚæä ãáÚæä ãä ÇÐì ÌÇÑå ...ãáÚæä ãáÚæä ÞÇØÚ ÑÍã . (50)
íæäÓ ãì æíÏ ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÔäíÏã ÏÑ Öãä ÍÏíËì ÏæÈÇÑ ÝÑãæÏäÏ: Çì íæäÓ ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå åãÓÇíå ÇÔ ÑÇ ÇÐíÊ ßäÏ æ ÈÇÒ ÏæÈÇÑ ÝÑãæÏäÏ ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÔ ÞØÚ ÑÇÈØå ßäÏ.
ÇÒ ÂäÌÇÆì ßå Çíä Ïæ ÑæÇíÊ ÔÑíÝå ÈÑÇì ãæãäíä ÎÇáì ÇÒ ÝÇíÏå äíÓÊ ãÇ ÊÑÌãå ßÇãá ÑæÇíÊ ÑÇ ÇÒ æÓÇÆá ÇáÔíÚå ãÑÍæã ÔíÎ ÍÑ ÚÇãáì (Ñå ) ãì ÂæÑíã .
íæäÓ Èä íÚÞæÈ ãì æíÏ ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÔäíÏã ÏÑ Öãä ÍÏíËì (ßå ÇÒ ãæÇÑÏ ÒíÑ ÑÇ ãÍÖ ÊÇßíÏ ÏæÈÇÑ ÝÑãæÏäÏ ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇ ÏæÑ ÇÓÊ ) ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ( ßÓì ßå åãÓÇíå ÇÔ ÑÇ ÇÐíÊ ßäÏ æ ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÈÑÇÏÑ ÇíãÇäì Çæ¡ Çæ ÑÇ Èå ÕáÍ æ ÓÇÒÔ ÏÚæÊ ßäÏ æáì ÇÌÇÈÊ äßäÏ¡ æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÂÔäÇ ÈÇ ÞÑÂä ÈÇÔÏ ÏÑ Úíä ÍÇá ÇÕÑÇÑ ÈÑ ÔãÑ ÎãÑ ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ (íÚäì ÔÑÇÈ ÈÎæÑÏ) æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ÏÔãä ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ Èå ÏÑÓÊì ßå Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ßÓì ÏÔãä äãì ÏÇÑÏ ãÑ Çíäßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÑÇ ÏÔãä ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ æ ßÓì ßå ÑÓæá ÎÏÇ ÑÇ ÏÔãä ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ ãæÑÏ áÚäÊ ÎÏÇæäÏ ÞÑÇÑ ÎæÇåÏ ÑÝÊ åã ÏÑ ÏäíÇ æåã ÏÑ ÂÎÑÊ æ ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ãæãäì ÑÇ Èå ßÝÑ äÓÈÊ ÏåÏ ãÇääÏ ßÓì ÇÓÊ ßå ÎæÏÔ ßÝÑ ÝÊå ÈÇÔÏ æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ Òäì ßå ÔæåÑÔ ÑÇ ÇÐíÊ ßäÏ æ ÓÚÇÏÊãäÏ ÇÓÊ Òäì ßå Èå ÔæåÑÔ ÇßÑÇã ßäÏ æ ÇÐíÊÔ äßäÏ ÏÑ ÊãÇã ÇÍæÇá ÒäϐÇäíÔ æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÞØÚ ÑÍã ßäÏ æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÓÍÑ æ ÓÇÍÑì ÑÇ ÊÕÏíÞ ßäÏ æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ȐæíÏ ÇíãÇä ÝÞØ ÈÇ ÒÈÇä ÝÊä ÇÓÊ ÈÏæä ÏÇÔÊä Úãá æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÎÏÇæäÏ Èå Çæ ãÇáì ÈÏåÏ æáì Çæ ÇäÝÇÞ äßäÏ íÒì ÑÇ ÂíÇ äÔäíÏå Çì ßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ¡ íß ÏÑåã ÕÏÞå ÇÒ Ïå ÔÈ äãÇÒ ÎæÇäÏä ÇÝÖá ÇÓÊ æ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ßå ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÏÑ æ ãÇÏÑÔ ÑÇ ÈÒäÏ æÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå ÚÇÞ æÇáÏíä ÈÇÔÏ æ ÇÒ ÑÍãÊ ÎÏÇæäÏ ÏæÑ ÇÓÊ ßÓì ßå Èå ãÓÌÏ æÞÇÑ æ ÇÍÊÑÇã ÞÇÆá äÈÇÔÏ. (51)
10 - Úä ÍÐíÝå Èä ãäÕæÑ ÞÇá : ÞÇá ÇÈæ ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÇÊÞæ ÇáÍÇáÞå ÝÇäãÇ ÊãíÊ ÇáÑÌÇá ÞáÊ ¡ æãÇáÍÇáÞå ¿ ÞÇá : ÞØíÚå ÇáÑÍã . (52)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ȁÑåíÒíÏ ÇÒ(ÍÇáÞå ) Èå ÏÑÓÊì ßå Âä ãÑÏÇä ÑÇ ÇÒ Èíä ãì ÈÑÏ ÍÐíÝå ãì æíÏ ÇÒ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇ㠁ÑÓíÏã ÍÇáÞå íÓÊ ¿ ÝÑãæÏäÏ ÞØÚ ÑÇÈØå ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ ÇÓÊ .
11- ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå Úä ÌÈÑÆíá Úáíå ÇáÓáÇã Úä Çááøå ÚÒæÌá ÞÇá : áÇ ÊäÒá ÇáÑÍãå Úáì Þæã Ýåíã ÞÇØÚ ÇáÑÍã . (53)
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÇÒ ÌÈÑÆíá Úáíå ÇáÓáÇã Çæ ÇÒ ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá äÞá ãì ßäÏ ßå ÝÑãæÏäÏ: ÑÍãÊ äÇÒá äãì ÔæÏ ÈÑ ÌãÚì ßå ÏÑ ÏÇÎá Âä ÌãÚ ÞÇØÚ ÑÍã (ßÓì ßå ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÔ ž ÞØÚ ÑÇÈØå ßäÏ) æÌæÏ ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ.
12- Úä ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå : Çäå ÞÇá : ÞØíÚå ÇáÑÍã ÊÍÌÈ ÇáÏÚÇÁ. (54)
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ¡ ãÇäÚ Èæá ÏÚÇ æ äíÇíÔ ãì ÔæÏ.
13- ÞÇá Úáì Úáíå ÇáÓáÇã : ÞØíÚå ÇáÑÍã ÊÒíá ÇáäÚã .
Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ äÚãÊ ÑÇ ÒÇÆá ãì ÓÇÒÏ.
(55)
14- ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå : ãÇ ãä ÐäÈ ÇÌÏÑ Çä íÚÌá Çááøå áÕÇÍÈå ÇáÚÞæÈå Ýì ÏäíÇ ãÚ ãÇ ÇÏÎÑå Ýì ÇáÇÎÑå ãä ÇáÈÛì æ ÞØíÚå ÇáÑÍã . (56)
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: äÇåì äíÓÊ ßå ÓÒÇæÇÑ ÈÇÔÏ ÎÏÇæäÏ ÔÊÇÈ ßäÏ ÏÑ ÚÐÇÈ ÕÇÍÈ Âä ÏÑ ÏäíÇ ÇÝÒæä ÈÑ ÚÐÇÈì ßå ÈÑÇì ÂÎÑÊÔ ÐÎíÑå ßÑÏå ÇÓÊ ÇÒ ÓÊã æ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ.
ÊæÖíÍ : ÓÊã æ ÞØÚ ÑÍã ÂËÇÑ ÓæÁ æ äÊíÌå ãäÝì ÏÇÑäÏ ÏÑ ÏäíÇ ÇäÓÇä ÑÇ ÞÈá ÇÒ ãÌÇÒÇÊ ÏÑ ÂÎÑÊ ÑÝÊÇÑ ãì ßääÏ æ ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÇÒ Ùáã æ ÓÊãì ßå ãÑÊßÈ ÔÏå æ ÞØÚ ÑÍã ßÑÏå ÊæÈå äßÑÏå ÈÇÔÏ ÏÑ ÂÎÑÊ åã ãÌÇÒÇÊ ãì ÔæÏ.
15- Úä ÇÈì ÈÕíÑ ÞÇá : ÓÇáÊ ÇÈÇ ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã : Úä ÇáÑÌá íÕÑã (Çì íÞØÚ ) Ðæì ÞÑÇÈÊå ããä áÇ íÚÑÝ ÇáÍÞ ¿ ÞÇá : áÇ íäÈÛì áå Çä íÕÑãå . (57)
ÇÈæÈÕíÑ ãì æíÏ ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇ㠁ÑÓíÏã ÇÒ ãÑÏì ßå ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ Èå ÎÇØÑ Çíäßå ãÐåÈ ÍÞ ÑÇ äãì ÔäÇÓäÏ - íÚäì ÔíÚå äíÓÊäÏ - ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßäÏ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÓÒÇæÇÑ äíÓÊ ßå ÇÒ ÂäÇä ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßäÏ.
16- Úä ÇáäÈì Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå : Çäå ÞÇá áÇ íÏÎá ÇáÌäå ÞÇØÚ ÑÍã .
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: ßÓÇäì ßå ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßäÏ æÇÑÏ ÈåÔÊ äãì ÔæÏ.
17- ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ãÑÏì ÎÏãÊ ÑÓæá ÎÏÇ ÂãÏ ÚÑÖ ßÑÏ íÇ ÑÓæá Çááøå ãä ÇÞæÇãì ÏÇÑã ßå ÇÑ ÈÇ ÂäÇä ÑÝÊ æ ÂãÏ ÏÇÔÊå ÈÇÔã ÔÎÕíÊ ãä ÖÑÑ ãì ÈíäÏ æ Èå ãä ÏÔäÇã ãì ÏåäÏ ãì ÎæÇåã ÇÒ ÂäÇä ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßäã ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: Âä æÞÊ ÎÏÇæäÏ åã ÇÒ åãå ÔãÇ ÞØÚ ÎæÇåÏ ÝÑãæÏ Çíä ÑæÇíÊ ÑÇ ãÍÏË ÈÒѐæÇÑ ãÑÍæã ßáíäì (Ñå ) ÏÑ ßÊÇÈ ÔÑíÝ ÇÕæá ßÇÝì äÞá ÝÑãæÏå ÇÓÊ ¡ ÇãÇ Úíä ÑæÇíÊ (58)
ÝÞÇá : íÇ ÑÓæá Çááøå Çåá ÈíÊì ÇÈæÇ ÇáÇ ÊæËÈÇ Úáì æ ÞØíÚå áì æ ÔÊíãå ¡ ÝÇÑÝÖåã ¿ ÞÇá : ÇÐÇ íÑÝÕßã Çááøå ÌãíÚÇ ÞÇá : ÝßíÝ ÇÕäÚ ¿ ÞÇá : ÊÕá ãä ÞØÚß æ ÊÚØì ãä ÍÑãß æ ÊÚÝæ Úãä Ùáãß ¡ ÝÇäß ÇÐÇ ÝÚáÊ ÐÇáß ßÇä áß ãä Çááøå Úáíåã ÙåíÑ . (59)
ÊÑÌãå : ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ: ãÑÏì ÎÏãÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÂãÏ ÝÊ íÇ ÑÓæá Çááøå ÝÇãíá ãä ÊÕãí㠐ÑÝÊå ÇäÏ ÈÑ ãä Íãáå ßääÏ æ ÇÒ ãä ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßääÏ æ ÏÔäÇãã ÏåäÏ ÂíÇ ãä ÍÞ ÏÇÑã ÂäÇä ÑÇ ÊÑß ßäã æÇÒ ÂäÇä ÏæÑ Ôæã ÝÑãæÏäÏ ÏÑ Âä ÕæÑÊ ÎÏÇ åã ÔãÇ ÑÇ ÊÑß ãì ßäÏ ÚÑÖ ßÑÏ Ó å ßäã ¿ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÔãÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ ÈÇ åÑ ßå ÈÇ ÔãÇ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßäÏ æ ÚØÇ ßä Èå åÑ ßå Êæ ÑÇ ãÑÍæã ßäÏ æ ÐÔÊ ßä ÈÇ åÑßå Èå Êæ ÓÊã ßäÏ ÈÑÇì Çíäßå ÇÑ ÔãÇ Çíä ßÇÑåÇ ÑÇ ÇäÌÇã ÏÇÏíÏ ÎÏÇæäÏ ÔãÇ ÑÇ ÈÑ ÂäÇä íÇÑì ãì ÏåÏ.
ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì ÊæÖíÍì ÏÇÑäÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: Çíäßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ ÏÑ Âä ÕæÑÊ ÎÏÇæäÏ åãå ÔãÇ ÑÇ ÊÑß ãì ßäÏ ÊÑß ÎÏÇæäÏ ßäÇíå ÇÒ ÕáÈ ßÑÏä ÑÍãÊ æ äÕÑÊ ÎæÏ ÇÒ ÔãÇ ÇÓÊ æ äÇÒá ßÑÏä ÚÞæÈÊ æ ÚÐÇÈ ¡ ÈÑ ÔãÇ ÇÓÊ æ ãÑÇÏ ÇÒ ÙåíÑ ÏÑ ÇíäÌÇ ßãß Çáåì æ ãáÇÆßå æ ÎæÈÇä ãæãäíä ÇÓÊ .(60)
18- Úä ÈÚÖ ÇÕÍÇÈäÇ Úä ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞáÊ áå Çä ÇÎæÊì æ Èäì Úãì ÞÏ ÖíÞæÇ Úáì ÇáÏÇÑ æ ÇáÌÇæäì ãäåÇ Çáì ÈíÊ æáæ ÊßáãÊ ÇÎÐÊ ãÇ Ýì ÇíÏíåã ÞÇá ! ÝÞÇá áì ÇÕÈÑ ÝÇä Çááøå ÓíÌÚá áß ÝÑÌÇ ÞÇá : ÝÇäÕÑÝÊ æ æÞÚ ÇáæÈÇÁ Ýì Óäå ÇÍÏì æ ËáÇËíä (æ ãÇÆå ) ÝãÇÊæÇ æ Çááøå ßáåã ÝãÇ ÈÞì ãäåã ÇÍÏ¡ ÝÞÇá : åæ ÈãÇÕäÚæÇ Èß æ ÈÚÞæÞåã ÇíÇß æ ÞØÚ ÑÍãåã ÈÊÑæÇ ÇÊÍÈ Çäåã ÈÞæÇ æ Çäåã ÖíÞæÇ Úáíß ¿ ÞÇá : ÞáÊ Çì æÇááøå . (61)
ÇÒ ÈÑÎì ÇÒ ÇÕÍÇÈ äÞá ÔÏå ÇÓÊ ßå ãì æíÏ Èå ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÚÑÖ ßÑÏã ÈÑÇÏÑÇä æ ÚãæÒÇϐÇä ÎÇäå Çã ÑÇ ÈÑ ãä Êä ßÑÏå ÇäÏ æÇÒ åãå Âä ÎÇäå ãÑÇ Èå íß ÇØÇÞ ¡ äÇåäÏå ßÑÏå ÇäÏ¡ æ ãä äÇäå ÏÑ Çíä ÈÇÑå ÇÞÏÇã ßäã Âäå ÏÑ ÏÓÊ ÂäåÇ ÇÓÊ ãì íÑã ¡ Âä ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÕÈÑ ßä ÒíÑÇ ÎÏÇæäÏ ÈÑÇíÊ ÔÇíÔì ÝÑÇåã ÎæÇåÏ ÝÑãæÏ.
ãì æíÏ ãä ãäÕÑÝ ÔÏã æÈÇÆì ÏÑ ÓÇá ÕÏ æ Óì æ íß ÂãÏ æ Èå ÎÏÇ ÓæäÏ åãì ÂäÇä ãÑÏäÏ æ íß äÝÑ ÇÒ ÂäÇä åã ÈÇÞì äãÇäÏ ãì æíÏ ãä ÈíÑæä ÂãÏã æ Èå äÒÏ Âä ÍÖÑÊ ÑÝÊã ßå ÈÑ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã æÇÑÏ ÔÏã ÝÑãæÏ ÍÇá Çåá ÎÇäå ÇÊ ØæÑ ÇÓÊ ¿ ÚÑÖ ßÑÏã Èå ÎÏÇ ÓæäÏ åãå ÂäÇä ãÑÏäÏ æ íß äÝÑ åã ÇÒ ÂäåÇ ÒäÏå äãÇäÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ Çíä ÈÑÇì Âä ßÇÑì ÈæÏ ßå Èå Êæ ßÑÏäÏ æ ÈÑÇì Âä ÂÒÇÑì ßå Èå Êæ ÑÓÇäÏäÏ æ ÞØÚ ÑÍãì ßå ßÑÏäÏ ÏÑ äÊíÌå äÇÈæÏ ÔÏäÏ¡ ÂíÇ ãì ÎæÇÓÊì ßå ÒäÏå ÈÇÔäÏ æ ÈÑ Êæ Êä ÈÑíäÏ¡ ÚÑÖ ßÑÏã : ÂÑì Èå ÎÏÇ ÓæäÏ.
19- Ýì æÕíÊ ÇáÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã áÚÈÏÇááøå Èä ÌäÏÈ ¡ íÇ ÇÈä ÌäÏÈ ! Õá ãä ÞØÚß æ ÇÚØ ãä ÍÑãß æ ÇÍÓä Çáì ãä ÇÓÇÁ Çáíß æ Óáã Úáì ãä ÓÈß æ ÇäÕÝ Úáì ãä ÎÇÕãß æ ÇÚÝ Úãä Ùáãß ßãÇ Çäß ÊÍÈ Çä íÚÝì Úäß ÝÇÚÊÈÑ ÈÚÝæÇááøå Úäß . (62)
ÏÑ æÕíÊ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã Èå ÝÑÒäÏ ÌäÏÈ ÂãÏå ÇÓÊ ßå ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ Çì ÓÑ ÌäÏÈ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßä ÈÇ ßÓì ßå ÇÒ Êæ ÞØÚ ÑÇÈØå ßÑÏå ÇÓÊ æ ÈÎÔÔ ßä Èå ßÓì ßå ãÍÑæãÊ ßÑÏå ÇÓÊ æ ÇÍÓÇä ßä Èå ßÓì ßå Èå Êæ ÈÏì ßÑÏå ÇÓÊ æ ÓáÇã ßä Èå ßÓì ßå ÏÔäÇãÊ ÏÇÏå ÇÓÊ æ ãäÕÝÇäå ÑÝÊÇÑ ßä ÈÇ ÏÔãäÊ æ ÚÝæ ßä ÇÒ ßÓì ßå Èå Êæ ÓÊã ÑæÇ ÏÇÔÊå ÇÓÊ Âä ØæÑì ßå ÏæÓÊ ÏÇÑì ÇÒ ÔãÇ ÚÝæ ÔæÏ ÚÈÑÊ æ äÏ ÈíÑ ÇÒ ÚÝæ ÎÏÇæäÏ ÇÒ Êæ.
íÚäì ÎÏÇæäÏ åãÇä ØæÑì ßå ÇÒ äÇåÇä Êæ ÚÝæ ãì ßäÏ æ ÔãÇ ÑÇ ÈÑÇì äÇåÇäÊ ÑÝÊÇÑ äãì ßäÏ æ äÚãÊåÇì ÝÑÇæÇäÔ ÑÇ ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ äãì ßäÏ ÔãÇ åã ÇÒ ÈÏì ãÑÏã ãÎÕæÕÇ ÇÑ ÎæíÔÇæäÏ ÈÇÔÏ ÚÝæ ßä æä íß ÕÝÊ ÎÏǁÓäÏÇäå ÇÓÊ .
ÏÑ Çæá ÑæÇíÊ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßä ÈÇ ßÓì ßå ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßÑÏå ÇÓÊ ÏÑ ÑæÇíÊì ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÂãÏå ÇÓÊ ßå ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: ÇÑ ÈÚÏ ÇÒ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÔãÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ ÓÓ ÇÞæÇãÊ ÇÒ ÔãÇ ÞØÚ ßääÏ Âä æÞÊ ÈÑÇì ÔãÇ ÇÒ ØÑÝ ÎÏÇæäÏ ßãß ÎæÇåÏ ÔÏ ÈÑ Úáíå ÂäåÇ. (63)
ãÑÍæã ÕÇÍÈ ÌæÇåÑ æÞÊì ãÚÇÕì æ äÇåÇäì ßå Èå ÂäåÇ æÚÏå ÚÐÇÈ ÏÇÏå ÔÏå ãì ÔãÇÑÏ ãì ÝÑãÇíÏ äåã ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ÇÓÊ . (64)
20 - ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Óå ÎÕáÊ ÇÓÊ ßå ÕÇÍÈ ÂäåÇ ÞÈá ÇÒ ãѐÔÇä æ ÈÇá æ ÓÒÇì ÂäåÇ ÑÇ ÎæÇåäÏ ÏíÏ¡ 1 - Ùáã æ ÓÊã 2 - ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä 3 - ÞÓã ÏÑæÛ . (65)
21 - Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : æÌÏäÇ Ýì ßÊÇÈ ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÇÐÇ ÙåÑ ÇáÒäÇ ãä ÈÚÏì ßËÑ ãæÊ ÇáÝÌÇå æ ÇÐÇ ØÝÝ ÇáãßíÇá æ ÇáãíÒÇä ÇÎÐåã Çááøå ÈÇÇáÓäíä æ ÇáäÞÖ æ ÇÐÇ ãäÚæ ÇáÒßÇå ãäÚÊ ÇáÇÑÖ ÈÑ ßÊåÇ ãä ÇáÒÑÚ æ ÇáËãÇÑ æ ÇáãÚÇÏä ßáåÇ æ ÇÐÇ ÌÇÑæÇ Ýì ÇáÇÍßÇã ÊÚÇæäæÇ Úáì ÇáÙáã æ ÇáÚÏæÇä æ ÇÐÇ äÞÖæ ÇáÚåÏ ÓáØ Çááøå Úáíåã ÚÏæåã æ ÇÐÇ ÞØÚæ ÇáÇÑÍÇã ÌÚáÊ ÇáÇãæÇá Ýì ÇíÏì ÇáÇÔÑÇÑ æ ÇÐÇ áã íÇãÑæÇ ÈÇáãÚÑæÝ ¡ æ áã íäåæÇ Úä ÇáãäßÑ æ áã íÊÈÚæ ÇáÇÎíÇÑ ãä Çåá ÈíÊì ÓáØ Çááøå Úáíåã ÔÑÇÑåã ÝíÏÚæ ÎíÇÑ åã ÝáÇ íÓÊÌÇÈ áåã . (66) ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ¡ ßå ÏÑ ßÊÇÈ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå íÇÝÊã (äæÔÊå ÈæÏ) åѐÇå Ó ÇÒ ãä ÒäÇ ÏíÏÇÑ ÔæÏ ãѐ äǐåÇäì ÝÑÇæÇä ãì ÔæÏ æ åѐÇå ÇÒ íãÇäå æ ÊÑÇÒæ ßã ßääÏ ÎÏÇæäÏ ÂäÇä ÑÇ Èå ÞÍØì æ ßãì ÎæÇÑ æ ÈÇÑ æ ÓÇíÑ æÓÇíá ÒäÏì ÑÝÊÇÑ ãì ßäÏ æ åѐÇå ÇÒ ÏÇÏä ÒßÇÊ ÏÑíÛ ßääÏ Òãíä ÈÑßÇÊ ÎæÏ ÑÇ ÇÒ ÒÑÇÚÊ æ ãíæå åÇ æ ãÚÇÏä ãäÚ ãì ßäÏ æ åѐÇå ÏÑ ÇÍßÇã Èå äÇÍÞ Íßã ßäÏ åãßÇÑì ÏÑ ÓÊã æ ÚÏæÇä ÎæÇåäÏ ßÑÏ æ Èå ÓÊã åãÏíÑ ύÇÑ ãì ÔæäÏ¡ æÞÊì íãÇä Ôßäì ãì ßääÏ ÎÏÇæäÏ ÏÔãäÔÇä ÑÇ ÈÑ ÂäÇä ãÓáØ ãì ßäÏ æÞÊì ßå ÞØÚ ÑÍã ãì ßääÏ ÎÏÇæäÏ ÇãæÇá æ ËÑæÊåÇ ÑÇ ÏÑ ÏÓÊ ÇÔÑÇÑ ÞÑÇÑ ãì ÏåÏ æÞÊì ÇãÑ Èå ãÚÑæÝ æ äåì ÇÒ ãäßÑ ÑÇ ÊÑß äãÇíäÏ æ íÑæì ÇÒ äíßÇä Çåá ÈíÊ (Ú ) ãä ääãÇíäÏ ÎÏÇæäÏ ÇÔÑÇÑ ÂäÇä ÑÇ ÈÑ ÇíÔÇä ãÓáØ ãì ßäÏ Ó äíßÇä ÂäÇä ÏÚÇ ãì ßäÏ æ åÑÒ ãÓÊÌÇÈ äãì ÔæÏ. ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì ÊæÖíÍì ÏÇÑäÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: ÞØÚ ÑÍã ÓÈÈ ÇÝÊÇÏä ÇãæÇá ÏÑ ÏÓÊ ÇÔÑÇÑ ãì ÔæÏ æ ÈÑÇì Âä ÇÓÈÇÈ ÙÇåÑì æ ÈÇØäì æÌæÏ ÏÇÑÏ ÇÒ Ìãáå ÇÓÈÇÈ ÙÇåÑì Âä Çíä ÇÓÊ ßå ÂäÇä ÏÑ ÌáæíÑì ÇÒ ÓÊã åãßÇÑì äãì ßääÏ Ó ÇÔÑÇÑ ÈÑ ÂäÇä ãÓáØ æ ÇãæÇá ÂäÇä ÑÇ ÛÇÑÊ ãì ßääÏ æ Çíä Èå ÊÌÑÈå ËÇÈÊ ÔÏå ÇÓÊ ßå ÂäÇä äÒÇÚ ãì ßääÏ æ ÔßÇíÊ ãì ÈÑäÏ íÔ ÍßÇã ÌæÑ æ Èå æÓíáå ÑÔæå ÇãæÇáÔÇä ÏÑ ÏÓÊ ÇÔÑÇÑ ÞÑÇÑ ãì íÑäÏ æ ÓÈÈ ÈÇØäì Âä åã ÞØÚ áØÝ ÎÏÇæäÏ ÇÓÊ ÇÒ ÇíÔÇä . (67)
ÇÒ ãÌãæÚ Çíä ÑæÇíÇÊ ÍÑãÊ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì ÑæÔä ãì ÔæÏ æ ÞØÚ ÑÍã ÇÒ äÇåÇä ßÈíÑå ÇÓÊ æ ãæãäíä ÈÇíÏ ÇÒ Âä ÇÌÊäÇÈ ßääÏ æ ÏÓÊæÑ Çáåì ÑÇ ãÑÇÚÇÊ ßääÏ æ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÑÇ ÏÑ ÊãÇã ãÑÇÊÈ Âä ÇäÌÇã ÏåäÏ ßå ãæÑÏ ÑÖÇíÊ ÎÏÇæäÏ æ ÇÆãå (ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã ) ÞÑÇÑ ÎæÇåäÏ ÑÝÊ ÇäÔÇÁ Çááøå .


    



   
   

ÈÎÔ åÇÑã : ÂËÇÑ ãËÈÊ ÇÌÊãÇÚì æ ÝÑÏì
ãÇ ÏÑ Çíä ÝÕá ÑæÇíÊ ÂãæÒäÏå ÑÇ ãì ÂæÑíã ßå ÇÒ Âä ÑæÇíÇÊ ÇåãíÊ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ÇÒ ÏíϐÇå ÇÆãå åÏì Úáíåã ÇáÓáÇã æ ÂËÇÑ ãåã ÇÌÊãÇÚì æ ÝÑÏì Âä Èå ÎæÈì æ ÑæÔäì æÇÖÍ ãì ÑÏÏ.
1- ÞÇá ÇÈæ ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã : Õáå ÇáÇÑÍÇã ÊÒßì ÇáÇÚãÇá æ ÊÏÝÚ ÇáÈáæì æ Êäãì ÇáÇãæÇá æ ÊäÓì áå Ýì ÚãÑå æ ÊæÓÚ Ýì ÑÒÞå æ ÊÍÈÈ Ýì Çåá ÈíÊå ÝáíÊÞ Çááøå æ áíÕá ÑÍãÉ . (68)
ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ÇÚãÇá ÇäÓÇä ÑÇ Çß ¡ æ ÈáÇ ÑÇ ÇÒ ÇäÓÇä ÏæÑ¡ æ Èå ÇãæÇá ÇäÓÇä ÈÑßÊ ¡ æ ÚãÑ ÇäÓÇä ÑÇ Èå ÊÇÎíÑ ãì ÇÝßäÏ æ ÑæÒíÔ ÑÇ æÓÚÊ ãì ÈÎÔÏ æ ÏÑ ãíÇä ÎÇäæÇÏå ãÍÈæÈÔ ãì ÓÇÒÏ Ó ÈÇíÏ ÇÒ ÎÏÇæäÏ ÑæÇ ßÑÏ æ íæäÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ ÑÇ ÇäÌÇã ÏÇÏ.
2- Úä ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : Çä Õáå ÇáÑÍã ÊÒßì ÇáÇÚãÇá æ Êäãì ÇáÇãæÇá æ ÊíÓÑ ÇáÍÓÇÈ æ ÊÏÝÚ ÇáÈáæì æ ÊÒíÏ Ýì ÇáÑÒÞ . (69)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ( Õáå ÑÍã ÇÚãÇá ÑÇ Çß ¡ æ ÇãæÇá ÑÇ ÈÓíÇÑ æ ÍÓÇÈ ÑÇ ÂÓÇä ¡ æ ÈáÇ ÑÇ ÒÇíá ¡ æ ÑæÒì ÑÇ ÝÑÇæÇä ãì ßäÏ.
ÏÑ Çíä Âíå ÔÑíÝå åã ãËá ÓÇÈÞ ÊÕÑíÍ ÔÏå ÇÓÊ ßå íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì äÏ ÇËÑ ãåã ÇÒ Ìãáå ÏÝÚ ÈáÇ ÑÇ ÏÑ ì ÎæÇåÏ ÏÇÔÊ .
3- ÞÇá ÇÈæ ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã : Õáå ÇáÑÍã Êåæä ÇáÍÓÇÈ íæã ÇáÞíÇãå æ åì ãäÓÇå ÇáÚãÑ æ ÊÞì ãÕÇÑÚ ÇáÓæÁ æ ÕÏÞå Çááíá ÊØÝì Á ÛÖÈ ÇáÑÈ . (70)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ ÍÓÇÈ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÇ ÂÓÇä ¡ ÚãÑ ÑÇ ØæáÇäì ¡ æ ÇÒ ãѐ ÈÏ ÍÝÙ ãì äãÇíÏ æ ÕÏÞå ÔÈ ÎÔã ÎÏÇæäÏ ÑÇ ÎÇãæÔ ãì ÓÇÒÏ.
4- Úä ÇÓÍÇÞ Èä ÚãÇÑ ÞÇá : ÓãÚÊ ÇÈÇ ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã íÞæá : Çä Õáå ÇáÑÍã æ ÇáÈÑ áíåæäÇä ÇáÍÓÇÈ æ íÚÕãÇä ãä ÇáÐäæÈ ÝÕáæÇ ÇÑÍÇãßã æ ÈÑæÇ ÈÇÎæÇäßã æ áæ ÈÍÓä ÇáÓáÇã æ ÑÏ ÇáÌæÇÈ . (71)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ Õáå ÑÍã æ ÇÍÓÇä ÍÓÇÈ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÇ ÂÓÇä ¡ æ ÇÒ äÇåÇä ãÍÝæÙ ãì ÏÇÑÏ Ó ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ æ Èå ÈÑÇÏÑÇä ÎæÏ ÇÍÓÇä äãÇÆíÏ¡ ÇÑ å ÈæÓíáå ÓáÇã ßÑÏä ÎæÈ æ ÌæÇÈ ÓáÇã ßÑÏä ÈæÏå ÈÇÔÏ.
5- Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå Çä ÇÚÌá ÇáÎíÑ ËæÇÈÇ Õáå ÇáÑÍã . (72)
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: ËæÇÈ Õáå ÑÍã (íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ) ÇÒ ËæÇÈ åãå ÎæÈíåÇ ÒæÏÊÑ Èå ÇäÓÇä ãì ÑÓÏ¡ æä ÈíÔÊÑíä ËæÇÈ Õáå ÑÍã Èå ÎæÏ Õáå ßääÏå ãì ÑÓÏ ÏÑ ÏäíÇ ãÇääÏ ÝÒæäì ÚãÑ æ ãÇá æ ãÍÈÊ ÏÑ ÇÞæÇã æ ãÇääÏ ÇíäåÇ.
6- Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá Õáå ÇáÇÑ ÍÇã ÊÍÓä ÇáÎáÞ ¡ æ ÊÓãÍ ÇáßÝ æ ÊØíÈ ÇáäÝÓ æ ÊÒíÏ Ýì ÇáÑÒÞ æ ÊäÓì Ýì ÇáÇÌá
ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Õáå ÑÍã ÎáÞ æ ÇÎáÇÞ ÇäÓÇä ÑÇ äíßæ æ ÏÓÊ ÇäÓÇä ÑÇ ÈÇÒ¡ íÚäì ÇäÓÇä ÑÇ ÈÇ ÓÎÇæÊ æ ÈÎÔäÏå æ äÝÓ ÇäÓÇä ÑÇ ÇßíÒå ¡ æ ÑæÒì ÑÇ ÒíÇÏ æ ãѐ ÑÇ Èå ÊÇÎíÑ ãì ÇäÏÇÒÏ.
ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì ( Ñå ) ÏÑ Çíäßå Õáå ÑÍã äÝÓ ÑÇ Çß ãì ßäÏ ÊæÖíÍì ÏÇÑäÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: Çíäßå Õáå ÑÍã ÇÎáÇÞ ÇäÓÇä ÑÇ äíßæ ãì ßäÏ æä ÈæÓíáå Õáå ÑÍã ÍÓä ãÚÇÔÑÊ ÏÑ ÇäÓÇä ÍÇáÊì ÑÇ ÈæÌæÏ ãì ÂæÑäÏ ßå Âä ÍÇáÊ ÇäÓÇä ÑÇ ÇÒ ßÇÑåÇì ÒÔÊ ÈÇÒ ãì ÏÇÑÏ
æ Çíä ÎæÔÑÝÊÇÑì Èå ÏíÑÇä åã ÓÑÇíÊ ãì ßäÏ æ åãäíä ÓãÇÍå ÇáßÝ íÚäì ÏÓÊ ÈÇÒ ÈæÏä ÈÑÇì Õáå ßääÏå ¡ ÚÇÏÊ ãì ÔæÏ æ äÝÓ ÇäÓÇä ÈæÓíáå Õáå ÑÍ㠁Çß ãì ÔæÏ íÚäì íæäÏ ÈÑ ÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ ãÎÕæÕÇ ÇÑ ÈÇ ãÇá ÈÇÔÏ ÇäÓÇä ÑÇ ÈÎÔäÏå æ ÚÝæßääÏå ÈÇÑ ãì ÂæÑÏ íÇ Õáå ÑÍã äÝÓ ÑÇ Çß ãì ßäÏ íÚäì Õáå ÑÍã ÇäÓÇä ÑÇ ÇÒ ÍÓÏ æ ßíäå æ ÓÇíÑ ÕÝÇÊ ÒÔÊ Çß ãì ÓÇÒÏ.
æ Õáå ÑÍã ÇäÓÇä ÑÇ ÝÇÑÛ ÇáÈÇá ÞÑÇÑ ãì ÏåÏ íÚäì Õáå ßääÏå ÏÑ ÝßÑ ÏÝÚ ÏÔãäÇä äíÓÊ æä Èå æÓíáå ÎæÏ Õáå ¡ ÏÔãäì ÇÒ ãíÇä Çæ æ ÎæíÔÇæäÏÇä ÈÑ ÏÇÔÊå ãì ÔæÏ æ Çíä ÈÇÚË ãì ÔæÏ ßå ÇÒ ÔÑ ÓÇíÑ ãÎáæÞÇÊ äíÒ ÏÑ ÇãÇä ÈÇÔÏ Èáßå Çíä ÕÝÊ (íæäÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ). ãæÌÈ ÏæÓÊì ÏíÑÇä äíÒ ãì ÑÏÏ.(73)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ äÞá ÝÑãæÏäÏ ßå Âä ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ:
ßÇÑåÇì äíß ÇÒ ÈáÇåÇì ÈÒѐ ÌáæíÑì ãì ßäÏ æ ÕÏÞå ÏÇÏä ÎÔã ÎÏÇæäÏ ÑÇ ÎÇãæÔ ¡ æ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑßÑÏä ÈÇ ÎæÔÇæäÏÇä ÚãÑ ÑÇ ØæáÇäì æ ÝÞÑ ÑÇ ÇÒ Èíä ãì ÈÑÏ (74)
7- Úä ÇÈì ÈÕíÑ Úä ÇÈì ÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå (Çä Ýì ÇáÌäå ÏÑÌå áÇ íÈáÛåÇ ÇáÇ ÇãÇã ÚÇÏá ¡ Çæ Ðæ ÑÍã æÕæá ¡ Çæ Ðæ ÚíÇá ÕÈæÑ) (75)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ ÏÑ ÈåÔÊ ÏÑÌå Çì ßå Èå Âä ÏÑÌå äãì ÑÓÏ ãÑ ÑåÈÑ ÚÇÏá íÇ ÈíÔÊÑ Õáå ßääÏå íÇ ÚíÇáãäÏì ßå ÈÑÇì ÎÑÌ ÂäåÇ ÕÈÑ æ ÇíÏÇÑì ßäÏ ÇãÇã ÏÑ Çíä ÑæÇíÊ ãì ÝÑãÇíäÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ãæÌÈ ÑÓíÏä Èå ÚÇáì ÊÑíä ÏÑÌå ÈåÔÊ ÎæÇåÏ ÈæÏ.
8- Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááøå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå : (ÈÑ ÇáæÇáÏíä æÕáå ÇáÑÍã íåæäÇä ÇáÍÓÇÈ ¡ Ëã ÊáÇåÐå ÇáÇíå (æÇáÐíä íÕáæä ãÇ ÇãÑ Çááøå Èå Çä íæÕá æ íÎÔæä ÑÈåã æ íÎÇÝæä ÓæÁ ÇáÍÓÇÈ (76)
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: äíßì Èå ÏÑ æ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ¡ ÍÓÇÈ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÇ ÂÓÇä ãì ßääÏ ÓÓ Âä ÍÖÑÊ Çíä Âíå ÔÑíÝå ÑÇ ÞÑÇÆÊ ÝÑãæÏäÏ: (æ ÂäÇä ßå íæäÏåÇíì ÑÇ ßå ÎÏÇ ÏÓÊæÑ Èå ÈÑÞÑÇÑì Âä ÏÇÏå ÇÓÊ ÈÑÞÑÇÑ ãì ßääÏ æ ÇÒ ÑæÑϐÇÑÔÇä ãì ÊÑÓäÏ æ ÇÒ ÈÏì ÑæÒ ÞíÇãÊ Èíã ÏÇÑäÏ). ÏÑ Çíä Òãíäå ßå íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÍÓÇÈ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÇ ÂÓÇä ãì ßäÏ ÑæÇíÇÊ ÝÑÇæÇäì æÇÑÏ ÔÏå ÇÓÊ ÇÒ Ìãáå ÏÑ ÑæÇíÇÊì ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÂãÏå ÇÓÊ ßå Âä ÍÖÑÊ ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ Âä ÑæÇíÊ ÝÑãæÏäÏ:
Õáå ÇáÑÍã Êåæä ÇáÍÓÇÈ íæã ÇáÞíÇãå .(77)
íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ¡ ÍÓÇÈ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÇ ÂÓÇä ãì ßäÏ æ ÇãÇã Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ßå ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ Õáå ÇáÑÍã Êåæä ÇáÍÓÇÈ (78)
æ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÑæÇíÊì ßå ÇÒ Âä ÍÖÑÊ äÞá ÔÏå ÝÑãæÏäÏ Õáå ÑÍã ÍÓÇÈ ÑÇ ÂÓÇä ãì ÓÇÒÏ (79)
9- ÞÇá ÇÈæÇáÍÓä ÇáÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã : íßæä ÇáÑÌá íÕá ÇáÑÍãå Ýíßæä ÞÏ ÈÞì ãä ÚãÑå ËáÇË Óäíä ¡ ÝíÕÑåÇ Çááøå ËáÇËíä Óäå æ íÝÚá Çááøå ãÇ íÔÇÁ . (80)
ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ãÑÏì ßå Óå ÓÇá ÇÒ ÚãÑÔ ÈÇÞì ãÇäÏå ÈæÏ Õáå ÑÍã ãì ßäÏ ÎÏÇæäÏ ÚãÑÔ ÑÇ Óì ÓÇá ÞÑÇÑ ãì ÏåÏ æ ÎÏÇæäÏ åÑ å ÈÎæÇåÏ ãì ßäÏ.
10 - æ ÞÇá ÇãíÑÇáãæäíä Úáíå ÇáÓáÇã : ÇÍÓä íÍÓä Çáíß ¡ ÇÑÍã ÊÑÍã Þá ÎíÑÇ ÈÎíÑ Õá ÑÍãß íÒÏ Çááøå Ýì ÚãÑß . (81)
Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ äíßì ßä ÊÇ Èå ÔãÇ äíßì ßääÏ æ ÈÇ ãÑÏã ãÏÇÑÇ æ Èå ÂäåÇ ãÍÈÊ ßä ÊÇ ÈÇ ÔãÇ ãÏÇÑÇ æ ãÍÈÊ ßääÏ ÔÊ ÓÑ ãÑÏã ÎíÑ æ ÎæÈíåÇì ÂäåÇ ÑÇ Èæ ÊÇ ÏÑÈÇÑå ÔãÇ åã ÎíÑ æ ÎæÈíåÇ ÝÊå ÔæÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÊ ÎÏÇæäÏ ÚãÑ ÔãÇ ÑÇ ÈíÔÊÑ ãì ßäÏ.
11- æ ÞÇá ÑÓæá Çááøå ¡ ãä Öãä áì æÇÍÏå ¡ ÖãäÊ áå ÇÑÈÚå íÕá ÑÍãÉ ÝíÍÈå Çááøå ÊÚÇáì æ íæÓÚ Úáíå ÑÒÞå æ íÒíÏ Ýì ÚãÑå æ íÏÎáå ÇáÌäå ÇáÊì æÚÏå (82)
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: (åÑ ßÏÇã ÇÒ ÔãÇ ÈÑÇì ãä íß íÒ ÑÇ ÖãÇäÊ ßäÏ ãä ÈÑÇì Çæ åÇÑ íÒ ÑÇ ÖÇãä ãì Ôæã ¡ 1- åÑßÓ ÇÒ ÔãÇ Õáå ÑÍã ßäÏ ÎÏÇæäÏ Çæ ÑÇ ÏæÓÊ ãì ÏÇÑÏ.
2- ÎÏÇæäÏ ÑæÒì Çæ ÑÇ ÇÝÒæä ãì ßäÏ¡ 3- ÚãÑ ÑÇ ãì ÇÝÒÇíÏ¡ 4- Çíäßå ÎÏÇæäÏ Çæ ÑÇ ÏÇÎá ÈåÔÊì ßå æÚÏå ÏÇÏå ÇÓÊ äãÇíÏ.
æ ÞÇá ÇáÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã : ãä ÓÑå Çä íäÓÇ Ýì ÇÌáå ¡ æ íÒÇÏ Ýì ÑÒÞå ¡ ÝáíÕá ÑÍããå .
ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: (ßÓì ßå ÎæÔÍÇá ãì ßäÏ Çæ ÑÇ Çíäßå ÏÑ ãÑÔ ÊÇÎíÑ ÇÝÊÇÏå ÔæÏ æ ÑæÒì Çæ ÇÝÒæä ÔæÏ Ó íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÔ . (83)
12- æ ÞÇá ÇÈæÚÈÏÇááøå Úáíå ÇáÓáÇã : (Õáå ÇáÑÍã æ ÍÓä ÇáÌæÇÑ íÚãÑ Çä ÇáÏíÇÑ æ íÒíÏÇä Ýì ÇáÇÚãÇÑ . (84)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: (Õáå æ ÎæÔÑÝÊÇÑì ÈÇ åãÓÇíå åÇ¡ ÔåÑåÇ ÑÇ ÂÈÇÏ æ ÚãÑåÇ ÑÇ ÈíÔÊÑ ãì ßäÏ.
13- Úä ãíÓÑ Úä ÇÍÏåãÇ (ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ) ÞÇá íÇ ãíÓÑ Çäì áÇ Ùäß æÕæáÇ áÈäì ÇÈíß ÞáÊ äÚã ÌÚáÊ ÝÏÇß áÞÏ ßäÊ Ýì ÇáÓæÞ æ ÇäÇ ÛáÇã æ ÇÌÑÊì ÏÑåãÇä æ ßäÊ ÇÚØì æÇÍÏå ÚãÊì æ æÇÍÏå ÎÇáì ÝÞÇá : ÇãÇ æ Çááøå áÞÏ ÍÖÑ ÇÌáß ãÑÊíä ßá ÐÇáß íæÎÑ . (85)
ÇãÇã ÕÇÏÞ íÇ ÇãÇã ÈÇÞÑ ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ãíÓÑ ãä Èå Êæ ãÇäã Çíä ÇÓÊ ßå íæäÏ ÎæíÔÇæäÏÇä ÏÑÊ ÑÇ ãÑÇÚÇÊ ãì ßäì ÑÇæì ãì æíÏ Èáì ÝÏÇíÊ Ôæã ÂäÇå ßå ÏÑ ÈÇÒÇÑ æ ÎæÏã ÛáÇã ÈæÏã åÑ ÑæÒ Èå Ïæ ÏÑåã ßÇÑ ãì ßÑÏã íßì ÑÇ Èå Úãå Çã æ íßì ÑÇ Èå ÎÇáå Çã ãì ÏÇÏã ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ: Èå ÎÏÇ ÞÓã ãѐ Êæ Ïæ ÈÇÑ ÑÓíÏå ÇÓÊ æáì åÑ ßÏÇã ÇÒ Âä Õáå ÑÍã Êæ ãѐ æ ÇÌáÊ ÑÇ Èå ÊÇÎíÑ ÇÝßäÏå ÇÓÊ .
14- æ ÏÑ ÍÏíËì ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ äÞá ÔÏå ÇÓÊ ßå ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ßÓì ßå ÏæÓÊ ÏÇÑÏ ÚãÑ Çæ ÒíÇÏ ÔæÏ æ ÑæÒì Çæ ÝÑÇæÇä ÈÇÔÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÂäÇä ÇÒ ÇØÇÚÊ ÎÏÇæäÏ ÍÓÇÈ ãì ÔæÏ (86)
15 - æÞÇá ÇáÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã : (ãä ÇÍÈ Çä íÎÝÝ Çááøå ÚÒæÌá Úäå ÓßÑÇÊ ÇáãæÊ Ýáíßä áÞÑÇÈÊå æÕæáÇ æ ÈæÇáÏíå ÈÇÑÇ ÝÇÐÇ ßÇä ßÐÇáß åæä Çááøå Úáíå ÓßÑÇÊ ÇáãæÊ ¡ æ áã íÕÈå Ýì ÍíÇÊå ÝÞÑ ÇÈÏÇ . (87)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ÏæÓÊ ÏÇÑÏ ßå ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ÔÏÇÆÏ ãѐ ÑÇ ÈÑ Çæ Óåá æ ÂÓÇä ÝÑãÇíÏ (ÔÏÇÆÏì ßå ÚÞá æ Ýåã ÇäÓÇä ÑÇ ÊÛííÑ ãì ÏåÏ æ ÔÚæÑ ÑÇ ÇÒ ÇäÓÇä ãì íÑÏ) ÈÇíÏ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÔ åãíÔå íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ æ ÏÑ æ ãÇÏÑ ÇÍÓÇä ßäÏ¡ æ æÞÊì ßå Çíä ßÇÑåÇ ÑÇ ÇäÌÇã ÏÇÏ Âä æÞÊ ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ÔÏÇÆÏ ãѐ ÑÇ ÈÑ Çæ ÂÓÇä ãì ÑÏÇäÏ æ ÏÑ Òäϐì Çæ¡ åÑÒ Èå ÝÞÑ ãÈÊáÇ äãì ÔæÏ.
ÍÖÑÊ ÝÇØãå ÒåÑÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÎØÈå ÔÑíÝå ÝÑãæÏäÏ:
(æ Õáå ÇáÇÑÍÇã ãäãÇå ááãÏÏ).
íÚäì ÎÏÇæäÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ÑÇ ÊÚííä ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÊÇ Çíäßå ÚÏÏ ÔãÇ ÝÒæä ÔæÏ. (88)
æ ÍÖÑÊ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã åã ÏÑ äåÌ ÇáÈáÇÛå ÍßãÊ 244
ÝÑãæÏå : æ Õáå ÇáÇÑÍÇã ãäãÇå ááãÏÏ.
Úáì Úáíå ÇáÓáÇã æÞÊì ßå ÚáÊ æÌæÈ ÇÑå Çì ÇÒ ÇÍßÇã Çáåì ÑÇ ÈíÇä ãì ÝÑãÇíÏ ãì æíÏ: æÕáå ÑÍã ÑÇ æÇÌÈ ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÊÇ Çíäßå ÚÏÏ æ ÇÝÑÇÏ åÑ ÞÈíáå ÝÒæä ÔæäÏ.
ÈÇ ÑÝÊ æ ÂãÏ ÇÓÊ ßå ÇÝÑÇÏ åÑ ÞÈíáå åãÏíÑ ÑÇ ãì ÔäÇÓäÏ æ ÇÒ ãÔßáÇÊ åãÏíÑ ÈÇ ÎÈÑ ãì ÔæäÏ æ ÏÑ ÑÝÚ Âä ãì ßæÔäÏ æ ÑÓæá ÎÏÇ ÏÑ Öãä ÍÏíËì ÝÑãæÏäÏ ÕáæÇ ÞÑÇÈÇÊßã æ áÇ ÊÌÇæÑæåã
(89) ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÈÇ äÒÏíßÇäÊÇä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ ÇãÇ ÈÇ ÂäåÇ åãÓÇíå äÈÇÔíÏ åãÓÇíì ÈÇ ÂäåÇ ÏÑ ãíÇä ÔãÇ ßíäå åÇ ÈæÌæÏ ãì ÂæÑÏ.
17- ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ Óå íÒ ÇÓÊ ÇÒ ãßÇÑã ÏäíÇ æ ÂÎÑÊ ãì ÈÇÔäÏ¡ ËáÇË ãä ãßÇÑã ÇáÏäíÇ æ ÇáÇÎÑå ÊÚÝæ Úãä Ùáãß æ ÊÕá ãä ÞØÚß æ ÊÍáã ÇÐÇ Ìåá Úáíß .
(90) ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ Óå íÒ ÇÓÊ ßå ÇÒ ãßÇÑã ÏäíÇ æ ÂÎÑÊ ãì ÈÇÔÏ¡ 1- ÚÝæ äãÇíì ÇÒ ßÓì ßå Èå Êæ ÓÊã ßÑÏå ÇÓÊ 2- íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäì ÈÇ ßÓì ßå ÇÒ Êæ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßÑÏå ÇÓÊ 3 - æ ÈÇ Íáã æ ÈÑÏÈÇÑì ÑÝÊÇÑ ßäì æÞÊì ßå ÏÑ ÍÞ Êæ ßæÊÇåì ÔæÏ.
ãßÇÑã ÌãÚ ãßÑãå ÇÓÊ æ ßÑíã íÚäì ßÓì ßå ÊãÇã ÕÝÇÊ ÎíÑ æ ÔÑÝ æ ÝÖíáÊ ÑÇ ÏÇÑÇ ÈÇÔÏ (íÍáã íÚäì ßÓì ßå ÏÑ ßíÝÑ äãæÏä ÔÊÇÈ æ ÚÌáå äßäÏ).
ÈÇ ÏÑ äÙÑ ÑÝÊä Çíä ÍÏíË ÔÑíÝ ßå Óå Ìãáå ÈÇ ÇÑÒÔ ÏÑ Âä ÐßÑ ÔÏå ÇÓÊ ÇäÓÇäåÇ ÏÑ ÏäíÇ ÇÒ äÙÑ ÇÌÊãÇÚì æ ÏÑ íÔ æÌÏÇä ÎæÏÔÇä íß äæÚ ÂÑÇãÔ ÑæÍì æ ÌÓãì ¡ ÇÍÓÇÓ ãì ßääÏ æ ÏÑ ÂÎÑÊ åã ÇÒ äÙÑ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÈÇ ÝÖíáÊ ÊÑíä ÇäÓÇäåÇ ÔäÇÎÊå ãì ÔæäÏ.
ÇÒ ãÌãæÚ ÑæÇíÇÊ ÐßÑ ÔÏå ÏÑÈÇÑå íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÇÒ äÙÑ ÇÌÊãÇÚì æ ÝÑÏì ÂËÇÑ ãÊÚÏÏ æ ãåãì ÑÇ ÇÒ ÇÆãå ãÚÕæãíä ÓáÇã Çááå Úáíåã ÈíÇä ÔÏ ÇãíÏæÇÑíã ßå ãæãäíä Çíä æÇÌÈ Ïíäì æ ãåã ÇÌÊãÇÚì ÑÇ ÏÑ ÊãÇã ãÑÇÊÈ Âä ÑÚÇíÊ ßääÏ ßå ãæÌÈ ÎÑÓäÏì ÇÆãå ÇØåÇÑ (Úáíåã ÇáÓáÇã ) ÎæÇåÏ ÈæÏ.
ÈÎÔ äÌã : ÞØÚ ÑÍã æ ÂËÇÑ äǐæÇÑ ÝÑÏì æ ÇÌÊãÇÚì
ÈÑÇì ÑÝÊÇÑíåÇì ÝÑÏì æ ÇÌÊãÇÚì ßå ÈÑÇì ÇÝÑÇÏ ÏÑ ÌÇãÚå ÈæÌæÏ ãì ÂíÏ Úáá ãÊÚÏÏì ÑÇ ãì ÊæÇä ÈíÇä ßÑÏ ÇÒ Ìãáå ÚÏã ÊåÐíÈ ÇÎáÇÞì ÇÝÑÇÏ ÌÇãÚå ãì ÈÇÔÏ ÇÑ ÏÑ ÇÝÑÇÏ ÌÇãÚå ãÎÕæÕÇ ÏÑ ÎæíÔÇæäÏÇä ¡ ÕáÍ æ ÕÝÇ ÍÇßã ÈÇÔÏ ßÇÑ Âä ÌÇãÚå Èå ÇÓÊÞÇãÊ ãäÊåì ãì ÔæÏ æ ÔÇÎå åÇì Âä ÌÇãÚå ãÍßã æ ËãÑå ÇÔ ÇÊÍÇÏ æ åãÈÓʐì ÎæÇåÏ ÈæÏ.
ÇÓáÇã ÚÒíÒ ÏÑ ÇÕáÇÍ ÇÌÊãÇÚ ÊÏÑíÌÇ ÇÞÏÇã ãì äãÇíÏ Çæá Èå ÊåÐíÈ ÝÑÏ ãì ÑÏÇÒÏ ÂäÇå Èå æÖÚ ÎÇäæÇÏå ãì ÑÏÇÒÏ æ Ó ÇÒ Âäßå ÇÑßÇä ÎÇäæÇÏå ÑÇ ãÓÊÍßã ßÑÏ ÓÓ Èå ÎæíÔÇæäÏÇä æ ÇÑÍÇã ãì ÑÏÇÒÏ æ ÏÑ ÊÍßíã ÇÑÊÈÇØ ãíÇä ÂäÇä ãì ßæÔÏ æ íÑæÇä ÎæÏ ÑÇ æÇÏÇÑ Èå æÍÏÊ äÓÈÊ Èå ÎæíÔÇæäÏÇä ãì ßäÏ æ ßÓÇäì ÑÇ ßå ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì ÑÇ ÞØÚ ãì ßääÏ ÊåÏíÏ Èå ÚÐÇÈ ãì ßäÏ æ ÏÑ ÇÌÊãÇÚì ßå ÇÚÖÇì Âä ÊßÇãá íÇÝÊå æ ÈÇ äÙã ÕÍíÍ ÊÑÈíÊ íÇÝÊå ÇäÏ ÇÕáÇÍ Çíä æäå ÇÌÊãÇÚ ÂÓÇä ÎæÇåÏ ÈæÏ íÇãÈÑ ÈÒѐæÇÑ ÇÓáÇã Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÈÑÇì ÝÒæäì æ ßãì ÚãÑ ÈæÓíáå Õáå ÑÍã æ ÞØÚ ÑÍã ãËÇá ÑæÔäì ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÇäÓÇä Çåì Õáå ÑÍã ÈÌÇì ãì ÂæÑÏ ÏÑ ÍÇáì ßå ÇÒ ÚãÑÔ ÈíÔ ÇÒ Óå ÓÇá ÈÇÞì äãÇäÏå ÎÏÇ ÚãÑ Çæ ÑÇÈå Óì æ Óå ÓÇá ÇãÊÏÇÏ ãì ÏåÏ æ å ÈÓÇ Çåì åã ÇäÓÇä ÞØÚ ÑÍã ãì ßäÏ ÏÑ ÍÇáì ßå Óì æ Óå ÓÇá ÇÒ ÚãÑÔ ÈÇÞì ãÇäÏå ÇÓÊ æ ÎÏÇæäÏ ÚãÑ Çæ ÑÇ Èå Óå ÓÇá ÊÞáíá ãì ÏåÏ ÏÑ æÓÇÆá ÇáÔíÚå ÏÑ ÞÓãÊ ÇíÇäì ÑæÇíÊ ãì ÝÑãÇíÏ: æ Çä ÇáãÑÁ áíÞØÚ ÑÍãÉ æ ÞÏ ÈÞì ãä ÚãÑå ËáÇË æ ËáÇËæä ÓäÉ ÝÕíÑåÇ Çááå Çáì ËáÇË Óäíä Çæ ÇÏäì (91)
Èå ÏÑÓÊì ßå ÝÑÏì ÞØÚ ÑÍã ãì ßäÏ ÏÑ ÍÇáíßå ÇÒ ÚãÑ Çæ Óì æ Óå ÓÇá ÈÇÞì ãÇäÏå ÇÓÊ ÎÏÇæäÏ ÏÑ ÇËÑ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì Âä Óì Óå ÓÇá ÑÇ Èå Óå ÓÇá íÇ ßãÊÑ ÈÑãì ÑÏÇäÏ.
Ôßì äíÓÊ ßå Õáå ÑÍã ÑíÔå ÝÓÇÏ ÑÇ ÇÒ Èíä ãì ÈÑÏ ÒíÑÇ ÏÑ Èíä ÇÞæÇã åãíÔå ßÏæÑÊåÇì ÇíÌÇÏ ãì ÔæÏ æ Çíä ßÏæÑÊåÇ ÇÑ ÈÑØÑÝ äÔæÏ ÓÈÈ ÈÑæÒ ÝÊäå åÇì ÈÒѐì ÎæÇåÏ ÈæÏ Ñæì åãíä ÇÕá ÇÓÊ ßå ÝÊå ÇäÏ ÇáÇÑÞÇÈ ßÇÇáÚÞÇÑÈ íÚäì äÒÏíßÇä åãÇääÏ ÚÞÑÈåÇì ãæÐì ãì ÈÇÔäÏ ßå äÒÏíßÇä ÑÇ ãì ÒäÏ ÈäÇÈÑÇíä Õáå ÑÍã ßÇÑ äíßì ÇÓÊ ßå ãæÌÈ ÍÝÙ ÇÊÍÇÏ æ ÇÒ Èíä ÑÝÊä ÔÑ æ ÝÓÇÏ ãì ÈÇÔÏ ÇÒ Çíä Ñæ Õáå ÑÍã ÇÒ äÙÑ ÇÓáÇ㠁ÇÏÇÔ ÈíÔÊÑì åã ÏÇÑÏ æ ÇÓáÇã Èå ßãÊÑíä ÍÏ ÇÑÊÈÇØ ßå ãæÌÈ ÈÑÞÑÇÑì åãÈÓʐì ÔæÏ ÈÓäÏå ßÑÏå ÇÓÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: ÏÑ ÏäíÇ æáæ ÈÇ íß ÓáÇã ßÑÏä åã ÈÇ äÒÏíßÇä ÇÑÊÈÇØ ÈÑÞÑÇÑ ßäíÏ ÞØÚ ÑÍã æ ÈÑíÏä ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä ÇÒ Ìãáå äÇåÇäì ÇÓÊ ßå ÎÏÇæäÏ ÏÑ ÏäíÇ íÔ ÇÒ ÂÎÑÊ äÇåßÇÑ ÑÇ Èå ãßÇÝÇÊ ÚãáÔ ÏÇÑ ãíÓÇÒÏ ÇãÇã Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Óå ÎÕáÊ ÒÔÊ ÇÓÊ ßå ÕÇÍÈ Âä ÊÇ ãßÇÝÇÊ Âä äÇåÇä ÑÇ äÈíäÏ äÎæÇåÏ ãÑÏ ÓÊãßÇÑì ÈÑíÏä ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä æ ÞÓã ÏÑæÛ (92).
ÇáÈÊå ÎæíÔÇæäÏì ÇÒ ÏíϐÇå ÇÆãå ÇØåÇÑ æ íÇãÈÑ ÚÙíã ÇáÔÇÁä ÈÇ ÎæíÔÇæäÏ ÏÑ ÚÑÝ ãÑÏã ãÊÝÇæÊ ÇÓÊ ÒíÑÇ ÇÒ äÙÑ íÇãÈÑ ÇÝÑÇÏ ÇÑ ÏÑ åá ÔÊ åã Èå åã ÈÑÓäÏ ÈÇÒ ÎæíÔÇæäÏ ãÍÓæÈ ãì ÔæäÏ íÇãÈÑ ÎÏÇ ãì ÝÑãÇíÏ: åäÇãì ßå ãÑÇ Èå ãÚÑÇÌ ÈÑÏäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÑÇ ÏíÏã ßå Èå ÚÑÔ Çáåì ÓÈíÏå æ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏ ÏíÑì Èå ÏѐÇå Çáåì ÔßÇíÊ ãì ßäÏ Èå Çæ ÝÊã : ãíÇä Êæ æ Âä ÎæíÔÇæäÏ å äÓÈÊì åÓÊ ÝÊ ÏÑ åá ÔÊ ¡ ÏÑÇä ãÇ Èå åã ãì ÑÓäÏ(93).
Çíäß Úíä ÑæÇíÊ ¡ ÞÇá ÑÓæá Çááå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå : áãÇ ÇÓÑì Èì Çáì ÇáÓãÇÁ ÑÇÁíÊ ÑÍãÇ ãÊÚáÞÉ ÈÇáÚÑÔ ÊÔßæ Çáì Çááå ÑÍãÇ áåÇ¡ ÝÞáÊ : ßã Èíäß æ ÈíäåÇ ãä ÇÁÈ ¿ ÝÞÇáÊ : äáÊÞì Ýì ÇÑÈÚíä ÇÈÇ
ÏÑ Çíä ÝÕá Èå äÏ ÑæÇíÊ åã ÇÔÇÑå ãì ßäíã æ ãì ÂæÑíã ßå ÇÒ ÂäåÇ ÂËÇÑ äǐæÇÑ ÞØÚÍ ÑÍã ÇÒ äÙÑ ÇÌÊãÇÚì æ ÝÑÏì Èå ÎæÈì ÇÓÊÝÇÏå ãì ÔæÏ ãÓáã ÇÓÊ ßå ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì ãæÌÈ ÞØÚ äÚãÊ Çáåì ãì ÔæÏ.
ÂËÇÑ äǐæÇÑ ÞØÚ ÑÍã
1 - ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÑæÇíÊì ßå ÓáíãÇä Èä åáÇá ÇÒ Âä ÍÖÑÊ äÞá ãì ßäÏ ÝÑãæÏäÏ: ÝáÇ íÒáæä Ýì ÐÇáß ÍÊì íÞÇØÚæÇ ÝÇÐÇ ÝÚáæÇ ÐÇáß ÇäÞÔÚ Úäåã (94).
ÑÇæì ãì æíÏ: Èå ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÚÑÖ ßÑÏã : ÞÈíáå Çì äÓÈÊ Èå íßÏíÑ ÇÍÓÇä ãì ßääÏ æ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÈÑÞÑÇÑ ãì ÓÇÒäÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ Âä æÞÊ ÇÓÊ ßå ÇãæÇáÔÇä ÈíÔÊÑ ãì ÔæÏ ÝÒæäì ãì íÑÏ æ åãæÇÑå äíä ãì ÈÇÔäÏ ÊÇ ÒãÇäì ßå ÇÒ íßÏíÑ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßääÏ æ æä ÇÒ åã ÈÑíÏäÏ Âä æÞÊ ÇÓÊ ßå Âä ÝÒæäì ÇÒ ÂäåÇ ÈÑÏÇÔÊå ãì ÔæÏ.
2 - ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÌÏ ÈÒѐæÇÑÔÇä ÇãíÑÇáãÄ ãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÑæÇíÊì äÞá ÝÑãæÏäÏ ßå ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì å ÇËÑ äǐæÇÑì ÑÇ ÏÑ ì ÎæÇåÏ ÏÇÔÊ ¿ ÝÑãæÏäÏ: æ Çä Çáíãíä ÇáßÇÐÈÉ æ ÞØíÚÉ ÇáÑÍã áÊÐÑÇä ÇáÏíÇÑ ÈáÇÞÚ ãä ÇåáåÇ æ ÊäÞá ÇáÑÍã æ Çä äÞá ÇáÑÍã ÇäÞØÇÚ ÇáäÓá (95).
æ Èå ÏÑÓÊì ßå ÞÓã ÏÑæÛ æ ÞØÚ ÑÍã ÎÇäå åÇ ÑÇ æíÑÇä æ ÎÇáì ÇÒ Çåá æ ÏíÇÑ ãì ßäÏ æ ÎæíÔÇæäÏì ÑÇ ÇÒ ÌÇ ÈÑãíßäÏ æ ÇÒ ÌÇì ÈÑßäÏä ÎæíÔÇæäÏì ãÇíå ÞØÚ äÓá ãì ÑÏÏ.
ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÏÑ ÇÞæÇã ßÏæÑÊì íÔ ÂíÏ æ íß ÙÑÝ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ßäÏ æ ØÑÝ ÏíÑ Èå ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ Çæ ÇÚÊäÇ äßäÏ æÙíÝå ÔÑÚì ÎæÏÔ ÑÇ ÇäÌÇã ÏåÏ Çíä ÑÝÊÇÑ ÇËÑ ÓæÁ æ äǐæÇÑ ÑÇ ÈÑÇì ÞØÚ ÑÍã ßääÏå ÏÑ ì ÎæÇåÏ ÏÇÔÊ Çíä ãØáÈ ÑÇ ÏÇæÏ ÑÞì ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ãì ßäÏ æ ãì æíÏ
3 - ßäÊ ÌÇáÓÇ ÚäÏÇ ÇÈì ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã ÇÐ ÞÇá áì ãÈÊÏÆÇ ãä ÞÈá äÝÓå : íÇ ÏÇæÏ áÞÏ ÚÑÖÊ Úáì ÇÚãÇáßã íæã ÇáÎãÓ ÝÑÇÁíÊ ÝíãÇ ÚÑÖ Úáì ãä Úãáß ÕáÊß áÇÈä Úãß ÝáÇä ÝÓÑäì ÐÇáß ¡ Çäì ÚáãÊ Çä ÕáÊß áå ÇÓÑÚ áÝäÇÁ ÚãÑå æÞØÚ ÇÌáå ÞÇá ÏÇæÏ: æ ßÇä áì ÇÈä Úã ãÚÇäÏÇ ÎÈíËÇ ÈáÛäì Úäå æ Úä ÚíÇáå ÓæÁ ÍÇá ÝÕßßÊ áå æ ÇáÕß ãÚÑÈ ß ÈÇ ÇáÝÇÑÓíÉ äÝÞÉ ÞÈá ÎÑæÌì Çáì ãßÉ ¡ ÝáãÇ ÕÑÊ ÈÇáãÏíäÉ ÎÈÑäì ÇÈæÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã ÈÐÇáß (96).
ÏÇæÏ ÑÞì æíÏ: ÏÑ ÎÏãÊ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã äÔÓÊå ÈæÏã äǐÇå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÂÛÇÒ ÓÎä äãæÏäÏ æ ÝÑãæÏäÏ Çì ÏÇæÏ ÑæÒåÇì äÌÔäÈå ÇÚãÇá ÔãÇ ÈÑ ãä ÚÑÖå ãì ÔæÏ ÏÑ íÒåÇÆíßå ÈÑ ãä ÚÑÖå ÔÏå ÈæÏ Úãá Êæ ÑÇ ÏíÏã ÈÇ ÝáÇä ÓÑ ßå ÚãæíÊ ßå íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì ÈÑÞÑÇÑì ßÑÏå Çì æ Çíä Úãá Êæ ãÑÇ ÎæÔÍÇá äãæÏ Èå ÏÑÓÊì ßå íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÔãÇ ÈÇ Çæ ÏÑ äÇÈæÏì ÚãÑ Çæ æ Èå ÇíÇä ÑÓÇäÏä ÇÌá æì ÓÑÚÊ ÈÎÔíÏå ÇÓÊ ÏÇæÏ ãì æíÏ ãä ÓÑ Úãæíì ÏÇÔÊã ßå ÎÈíË æ ãÚÇäÏ ÈæÏ Èå ãä ÑÓíÏ ÇÒ Çæ æ ÚíÇáÔ ßå æÖÚ ãÇáì ÂäåÇ ÎæÈ äíÓÊ æÞÊì ßå ãì ÎæÇÓÊã Èå ãßå ÈÑæã ÈÑÇì ÂäåÇ ÍæÇáå Çì ß ßäÇÑ ÐÇÔÊã æÞÊì ßå Èå ãÏíäå ÑÓíÏã ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã Èå ãä ÇÒ ÌÑíÇä ÎÈÑ ÏÇÏäÏ.
ßæÊÇåì ÚãÑ æ ãÍÑæãíÊ ÇÒ ãÇá ÏäíÇ åã íßì ÏíÑ ÇÒ ÂËÇÑ äÇãØáæÈ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì ÇÓÊ .
4 - ÇÈæÍãÒå ËãÇáì ÇÒ ÇãíÑÇáãÄ ãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÑæÇíÊ ãì ßäÏ:
ÞÇá : ÞÇá ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã Ýì ÎØÈÉ ÇÚæÐÈÇááå ãä ÇáÐäæÈ ÇáÊì ÊÚÌá ÇáÝäÇÁ ÝÞÇã Çáíå ÚÈÏÇááå Èä ÇáßæÇÁ ÇáíÔßÑì ÝÞÇá : íÇ ÇãíÑÇáãæãäíä Çæ Êßæä ÐäæÈ ÊÚÌá ÇáÝäÇ¿ ÝÞÇá äÚã æíáß ÞØíÚå ÇáÑÍã ¡ Çä Çåá ÈíÊ áíÌÊãÚæä æ íÊæÇÓæä æ åã ÝÌÑå ÝíÑÒÞåã Çááå æ Çä Çåá ÇáÈíÊ áíÊÑÞæä æ íÞØÚ ÈÚÖåã ÈÚÖÇ ÝíÍÑãåã Çááå æ åã ÇÊÞíÇÁ. (97)
ÇÈæ ÍãÒå ËãÇáì ãì æíÏ: ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÎØÈå Çì ÝÑãæÏäÏ äÇå ãì ÈÑã Èå ÎÏÇ ÇÒ äÇåÇäì ßå ÏÑ äÇÈæÏì ãÑÊßÈ ÔæäÏå ÔÊÇÈ ãì ßäÏ ÚÈÏÇááå Èä íÔßÑì ÈÑÎÇÓÊ æ ÝÊ íÇ ÇãíÑÇáãæãäíä ! ãÑ äÇåì åã åÓÊ ßå ÚÇãá ÔÊÇÈ ÏÑ äÇÈæÏì ÈÇÔÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ¡ ÂÑì æÇì ÈÑ Êæ Âä äÇå ÞØÚ ÑÍã ÇÓÊ ¡ å ÈÓÇ äæÇÏå åÇíì åÓÊäÏ ÑÏ åã ãì ÂíäÏ æ íÇÑì åã ãì ßääÏ ÈÇ Çíäßå ÇÒ ÍÞ ÏæÑäÏ ÎÏÇæäÏ Èå ÂäÇä æÓÚÊ ÑæÒì ãì ÏåÏ æ å ÈÓÇ äæÇÏå åÇíì åÓÊäÏ ßå ÇÒ åã ÌÏÇ ãì ÔæäÏ æ ÇÒ åãÏíÑ ÞØÚ ÑÍã ãì ßääÏ Ó ÎÏÇæäÏ ÂäÇä ÑÇ ãÍÑæã ÇÒ ÑæÒì ãì ßäÏ ÏÑ ÍÇáì ßå ÑåíÒßÇÑäÏ.
5- Úä ÇÈì ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã : áä íÑÛÈ ÇáãÑÁ Úä ÚÔíÑÊå æ Çä ßÇä ÐÇãÇá æ æáÏ æ Úä ãæÏÊåã æ ßÑÇãÊåã æ ÏÝÇÚåã ÈÇíÏíåã æ ÇáÓäÊåã ¡ åã ÇÔÏ ÇáäÇÓ ž ÍíØå ãä æÑÇÆå æ ÇÚØÝåã Úáíå æ Çáãåã áÔÚËå Çä ÇÕÇÈÊå ãÕíÈÊå Çæ äÒá Èå ÈÚÖ ãßÇÑå ÇáÇãæÑ¡ æ ãä íÞÈÖ íÏå Úä ÚÔíÑÊå ÝÇäãÇ íÞÈÖ Úäåã íÏÇ æÇÍÏå æ ÊÞÈÖ Úäå ãäåã ÇíÏì ßËíÑå æ ãä íáä ÍÇÔíå íÚÑÝ ÕÏíÞå ãäå ÇáãæÏå æ ãä ÈÓØ íÏå ÈÇÇáãÚÑæÝ ÇÐÇ æÌÏå íÎáÝ Çááå áå ãÇ ÇäÝÞ Ýì ÏäíÇå æ íÖÇÚÝ áå Ýì ÂÎÑÊå æ áÓÇä ÇáãÕÏÞ ááãÑÁ íÌÚáå Çááå Ýì ÇáäÇÓ ÎíÑ ãä ÇáãÇá ¡ íÇßáå æ íæÑËå áÇ íÒÏÇÏä ÇÍÏßã ßÈÑÇ æ ÚÙãÇ Ýì äÝÓå æ äÇíÇ Úä ÚÔíÑÊå ¡ Çä ßÇä ãæÓÑÇ Ýì ÇáãÇá ¡ æ áÇ íÒÏÇÏä ÇÍÏßã Ýì ÇÎíå ÒåÏÇ æ áÇ ãäå ÈÚÏÇ ÇÐÇ áã íÑãäå ãÑæÉ æ ßÇä ãÚæÐÇ Ýì ÇáãÇá æ áÇ íäÝÚ ÇÍÏßã Úä ÇáÞÑÇÈÉ ÈåÇ ÇáÎÕÇÕÉ Çä íÓÏåÇ ÈåÇ áÇ íäÝÚå Çä ãÓßå æ áÇ íÖÑå Çä ÇÓÊåáßå .(98)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ßå ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÇäÓÇä ÇÑ å ãÇá æ ÝÑÒäÏ ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ åÑÒ äÈÇíÏ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏ ÎæÏ æ ÇÒ ÏæÓÊì æ ßÑÇãÊ æ ÏÝÇÚ ¡ ÏÓÊì æ ÒÈÇäì ÂäåÇ Ñæ ȐÑÏÇäÏ ÂäåÇ ÇÒ ãÑÏã ¡ ÏÑ ßäÇÑ Çæ ãÍßãÊÑäÏ æ Èå Çæ ãåÑÈÇä ÊÑäÏ æ ÇÑ ãÕíÈÊì Èå Çæ ÈÑÓÏ íÇ ÈÏì ÈÑÇì Çæ íÔ ÈíÇíÏ ÑíÔÇäì Çæ ÑÇ ÓÇãÇä ÏåäÏå ÊÑäÏ æ åÑ ßå ÏÓÊ ßãß ÇÒ ÝÇãíá ÎæíÔ ÈÇÒ ÏÇÑÏ ÇÒ ÂäåÇ íßÏÓÊ ÑÝÊå ÔÏå æ ÇÒ ÎæÏ Çæ ÏÓÊåÇì ÈÓíÇÑ æ åÑ ßå äÑãì æ ÝÑæÊäì äÔÇä ÏåÏ ÏæÓÊÔ ÇÒ Çæ ãæÏÊ ãì ÈíäÏ æ åÑ ßå æä ÏÇÑÇ ÔæÏ æ ÏÓÊ Èå ÇÍÓÇä ȐÔÇíÏ Âäå ÑÇ ÏÇÏå ÏÑ ÏäíÇ ÌÈÑÇä ãì ßäÏ æ ÏÑ ÂÎÑÊ åã ÈÑÇíÔ äÏ ÈÑÇÈÑ ãÑÍãÊ ãì ßäÏ æ äÇã äíßì ßå ÎÏÇæäÏ ÈÑÇì ßÓì ÏÑ ãíÇä ãì ÐÇÑÏ ÇÒ ãÇáì ßå ãì ÎæÑÏ æ Èå ÇÑË ãì ÐÇÑÏ ÈåÊÑ ÇÓÊ åÑ ßå ÇÒ ÔãÇ ßå ËÑæÊ æ ãÇáì íÏÇ ßÑÏ äÈÇíÏ ÊßÈÑÔ ÒíÇÏ ÔæÏ æ ÎæÏ ÑÇ ÈÒѐ ÈÏÇäÏ æ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ ÏæÑ ÔæÏ æ åí íß ÇÒ ÔãÇ äÈÇíÏ äÓÈÊ Èå ÈÑÇÏÑì ßå æä ãÇá äÏÇÑÏ¡ Èå Çæ ÇÍÓÇä äãì ßäÏ ÇÒ Çæ ÏæÑì ßäÏ æ åí íß ÇÒ ÔãÇ äÈÇíÏ ÇÒ ßãß ßÑÏä ãÇáì Èå ÎæíÔÇæäÏì ßå ÏÑ ÝÞÑ æ äíÇÒ ÔÏíÏ Èå ÓÑ ãì ÈÑÏ ÛÝáÊ ßäÏ Èå ãÇáì ßå ÈæÏä æ äÈæÏä Âä ÈÑÇì ÇäÓÇä ÇåãíÊì äÏÇÑÏ(ÒíÑÇ Çåì ããßä ÇÓÊ ÎæíÔÇæäÏ Èå íÒì ÇÍÊíÇÌ ÏÇÔÊå ÈÇÔäÏ ßå äÒÏ ÇäÓÇä ÇÖÇÝå æ Èì ÝÇíÏå ÈÇÔÏ).
ßÓÇäì ßå ÈÇ ÇÑÍÇã æ ÎæíÔÇæäÏÇäÔÇä ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ãì ßääÏ æ ÏæÑ ÇÒ åã Òäϐì ãì ßääÏ ÏÑ ÑæÒ ÑÝÊÇÑì ÏÑ ÎæÏÔÇä ÇÍÓÇÓ ÊäåÇÆì ãì ßääÏ ÏÑ åãæ ãæÇÞÚì ÎæíÔÇæäÏÇä åÓÊäÏ ßå ÈÇíÏ íÇÑ æ íÇæÑ åã ÈÇÔäÏ ÏÑ Çíä ÍÏíË ÔÑíÝ ßå ÈíÇä ßÑÏíã ãáÇÍÙå ÝÑãæÏíÏ ßå Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÇÑÍÇã ÇÒ åãå ÈíÔÊÑ åæÇì åãÏíÑ ÑÇ ãì ÊæÇääÏ ÏÇÔÊå ÈÇÔäÏ.
6- ÔßÇíÊ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä 
ÏÑ ÑæÇíÊì ÇÒ ÇãÇã Úáì Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ÔÏå ÇÓÊ ÂãÏå ÇÓÊ ÎæíÔÇæäÏÇäì ßå Èå åã ÏíÑ ßãß ãÇáì äãì ßÑÏäÏ æ íßì ÇÒ ÂäåÇ ÈÏåßÇÑ ÔÏå ÈæÏ ÎÏãÊ ÍÖÑÊ Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÂãÏ ÇÒ ÈÞíå ÔßÇíÊ ßÑÏ ßå ÏÑ Âä ÑæÇíÊ ÂãÏå ÇÓÊ ßå ÇãÇã ÝÑãæÏäÏ ÞØÚ ÑÍã ßääϐÇä ÏÑ ÂÎÑÊ æÒÑ æ ÈÇá æ æÎÇãÊ æ ÓÎÊì ÍÓÇÈ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÇ ÏÑ ì ÎæÇåäÏ ÏÇÔÊ ÇãÇ ÇÕá ÑæÇíÊ : Úä ÌÇÈÑ: Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : áãÇ ÎÑÌ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ! íÑíÏ ÇáÈÕÑå ÊäÒá ÈÇÇáÑÈÐå ÝÇÊÇå ÑÌá ãä ãÍÇÑÈ (99) ÝÞÇá : íÇ ÇãíÑ Çáãæãäíä Çäì ÊÍãáÊ Ýì Þæãì ÍãÇáÉ æ Çäì ÓÇáÊ Ýì ØæÇÆÝ ãäåã ÇáãæÇÓÇÉ æ ÇáãÚæäå ÝÓÈÞÊ Çáì ÇáÓäÊåã ÈÇáßäÏ ÝãÑ åã íÇ ÇãíÑÇáãæãäíä ÈãÚæäÊì æ ÍËåã Úáì ãæÇÓÇÊì ÝÞÇá : Çíä åã ¿ ÝÞÇá : åæÇáÇÁ ÝÑíÞ ãäåã ÍíË ÊÑì ÞÇá : ÝäÕ ÑÇÍáå ÝÇÏáÝÊ ßÇäåÇ Ùáíã ÝÇÏáÝ ÈÚÖ ÇÕÍÇÈå Ýì ØáÈåÇ ÝáÇíÇ ÈáÇì ãÇ áÍÞÊ ÝÇäÊåì Çáì ÇáÞæã ÝÓáã Úáíåã æ ÓÇáåã ãÇ íãäÚåã ãä ãæÇÓÇÉ ÕÇÍÈåã ¿ ÝÔßæå æ ÔßÇåã ÝÞÇá ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã : æÕá ÇãÑæ ÚÔíÑÊå ÝÇäåã Çæáì ÈÈÑå æ ÐÇÊ íÏå æ æÕáÊ ÇáÚÔíÑÉ ÇÎÇåÇ Çä ÚËÑ Èå ÏåÑ æ ÇÏÈÑÊ Úäå ÏäíÇ ÝÇä ÇáãÊæÇÕáíä ÇáãÊÈÇÐáíä ãÇÌæÑæä æ Çä ÇáãÊÞÇØÚíä ÇáãÊÏÇÈÑíä ãæÒæÑæä (ÞÇá ) Ëã ÈÚË ÑÇÍáÉ æ ÞÇá : Íá . (100)
ÊÑÌãå : ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ æä ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã Èå ÚÒã ÈÕÑå ÈíÑæä ÑÝÊ ÏÑ ãÍá ÑÈÐå (ßå ãÏÝä æ ãÍá ÊæáÏ ÇÈì ÐÑ Úáíå ÇáÑÍãÉ ÇÓÊ ) ÝÑæÏ ÂãÏ ãÑÏì ÇÒ ÞÈíáå ãÍÇÑÈ ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÑÓíÏ æ ÚÑÖ ßÑÏ: íÇ ÇãíÑÇáãæãäíä ! ãä ÇÒ ÞÈíáå ÎæÏ ÛÑÇãÊì ÑÇ ÊÍãá ßÑÏå Çã (101) æ æä ÇÒ ÈÑÎì ÇÒ ÂäÇä ÊÞÇÖÇì ßãß ãÇáì ßÑÏã ÇÒ ÊåíÏÓÊì Ïã ÒÏäÏ áØÝÇ Èå ÇíÔÇä ÇãÑ ÝÑãÇ æ æÇÏÇÑÔÇä ßä ßå Èå ãä ßãß ßääÏ.
ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ: ÂäåÇ ßÌÇ åÓÊäÏ¿ ÚÑÖ ßÑÏ ÏÓÊå Çì ÇÒ ÂäåÇ ÂäÌÇ åÓÊäÏ ßå ãì Èíäì ÍÖÑÊ ãÑßÈ ÎæÏ ÑÇ Èå ÓÑÚÊ åÑ å ÊãÇã ÊÑ Èå ÍÑßÊ ÏÑÂæÑÏ æ ãÑßÈ ãÇääÏ ÔÊÑ ãÑÛ ãì ÑÝÊ ¡ ÌãÇÚÊì ÇÒ ÇÕÍÇÈ åã ßå ÍÑßÊ ßÑÏäÏ ÏÑ ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÈæÏäÏ Èå ÓÎÊì æ ßäÏì Èå ÍÖÑÊ ÑÓíÏäÏ ÍÖÑÊ Èå ÂäåÇ ÑÓíÏ ÈÑ ÂäåÇ ÓáÇã ßÑÏ æ ÑÓíÏ ÑÇ ÈÇ ÑÝíÞ ÎæÏ ãæÇÓÇÊ äãì ßäíÏ¿ ÂäåÇ ÇÒ Çæ æ Çæ ÇÒ ÂäåÇ ÔßÇíÊ ßÑÏäÏ ÊÇ ÇãíÑÇáãæãäíä ÝÑãæÏäÏ: åÑ ßÓì Èå ÎæíÔÇæäÏ ÎæÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ ÒíÑÇ ÎæíÔÇæäÏ Èå ÇÍÓÇä æ ÏÓʐíÑì ãÇáì ÇÒ ÏíÑÇä ÓÒÇæÇÑÊÑäÏ æ ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÍæÇÏË ÑæҐÇÑ Èå íßì ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä ÝÔÇÑ ÂæÑÏ æ Çæ ÑÇ Èå Òãíä ÈÒäÏ ÎæíÔÇæäÏÇä ÏíÑ Çæ ÑÇ ßãß ßääÏ ßå íæäÏßääϐÇä æ ÈÐá æ ÈÎÔÔ ßääϐÇä ÇÒ ØÑÝ ÎÏÇæäÏ ÇÏÇÔ ÏÑíÇÝÊ ÎæÇåäÏ ßÑÏ æ ÂäåÇÆì ßå ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ æ ÎæíÔÇæäÏì äãÇíäÏ æ Èå å㠁ÔÊ ßääÏ ÈÇÑ ÂäåÇ Óäíä ÎæÇåÏ ÈæÏ æ ãæÑÏ ãæÇÎÐå ÞÑÇÑ ÎæÇåäÏ ÑÝÊ ÓÓ ãÑßÈ ÎæÏ ÑÇ ÈÑÇäíÎÊ æ ÝÑãæÏ ÈÑæ.
7- ÑæÇíÊì ÇÒ ÇãÇã ÓÌÇÏ (Ú ) 
Úä Úáì Èä ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : (ÞÇá ÑÓæá Çááå Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ãä ÓÑå Çä íãÏ Çááå Ýì ÚãÑå æ Çä íÈÓØ áå Ýì ÑÒÞå ÝáíÕá ÑÍãÉ ÝÇä ÇáÑÍã áåÇ áÓÇä íæã ÇáÞíÇãå ÐáÞ ÊÞæá : íÇ ÑÈ Õá ãä æÕáäì æ ÇÞØÚ ãä ÞØÚäì ÝÇÇáÑÌá áíÑì ÈÓÈíá ÎíÑ ÇÐÇ ÇÊÊå ÇáÑÍã ÇáÊì ÞØÚåÇ ÝÊåæì Èå Çáì ÇÓÝá ÞÚÑ Ýì ÇáäÇÑ. (102)
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááøå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: åÑ ßå ãì ÎæÇåÏ æ ÏæÓÊ ÏÇÑÏ ßå ÎÏÇæäÏ ÚãÑÔ ÑÇ ØæáÇäì ßäÏ æ ÑæÒíÔ ÑÇ ÊæÓÚå ÈÎÔÏ ÈÇíÏ Õáå ÑÍã ßäÏ ÒíÑÇ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÑÍã ÑÇ ÒÈÇä ÊäÏ æ ÊíÒì ÇÓÊ ßå ãì æíÏ: ÑæÑϐÇÑÇ íæäÏ ßä ÈÇ åÑ ßå ÈÇ ãä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏ æ ÞØÚ ßä ÈÇ åÑ ßå ÇÒ ãä ÞØÚ ßÑÏ æ ãÑÏì ÈÇ ÙÇåÑ ÎæÈ ÏíÏå ãì ÔæÏ æáì æä ÎæíÔÇæäÏì ßå ÇÒ Çæ ÈÑíÏå äÒÏÔ ÈíÇíÏ Çæ ÑÇ Èå ÇÆíä ÊÑíä ÞÚÑ ÏæÒÎ ÓÑäæä ãì ßäÏ.
ÈäÇÈÑÇíä ÞØÚ íæäÏ ÎæíÔÇæäÏì Çíä ÇËÑ äǐæÇÑ ÑÇ - ÚÐÇÈ Çáåì æ ÑÓæÇÆì ÇÎÑæì ÏÑ ÍÖæÑ ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã æ ãæãäíä ÈÇÔÏ - ÏÑ ì ÎæÇåäÏ ÏÇÔÊ .
8- ÓÝÇÑÔ Èå ÕÚÕÚå 
ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ßáÇã ÇãíÑÇáãæãäíä (Ú ) ÂãÏå ÇÓÊ ßå ÍÖÑÊ Èå ÕÚÕÚå Èä ÕæÍÇä ÝÑãæÏäÏ: Èå ÓÈÈ ÞØÚ ÑæÇÈØ ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ãäÇÝÚ ÝÑÇæÇäì ÇÒ ÇäÓÇä ÈÇÒ ÑÝÊå ãì ÔæÏ ( íÎáÚæä ãäå ÇíÏì ßËíÑÉ ) íÚäì äÚãÊåÇì ÝÑÇæÇä ÇÒ ØÑÝ ÎæíÔÇæäÏÇä ÇÒ Çíä ÔÎÕ ÞØÚ ÑÍã ßääÏå ÑÝÊå ãì ÔæÏ ãÇ ÇíäÌÇ ãÊä ßÇãá Çíä ÑæÇíÊ ÔÑíÝå ÑÇ ãì ÂæÑíã .
Úä ÕÚÕÚå Èä ÕæÍÇä ÞÇá : ÚÇÏäì ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã Ýì ãÑÖ Ëã ÞÇá : ÇäÙÑ ÝáÇ ÊÌÚáä ÚíÇÏÊì ÇíÇß ÝÎÑÇ Úáì Þæãß æ ÇÐÇ ÑÇíÊã Ýì ÇãÑ¡ ÝáÇ ÊÎÑÌ ãäå ÝÇäå áíÓ ÈÇÇáÑÌá Ûäì Úä Þæãå ÇÐÇ ÎáÚ ãäåã íÏÇ æÇÍÏÉ íÎáÚæä ãäå ÇíÏì ßËíÑÉ ÝÇÐÇ ÑÇíÊã Ýì ÎíÑ ÝÇÚäåã Úáíå æ ÇÐÇ ÑÇíÊã Ýì ÔÑ ÝáÇ ÊÎÐáäåã ¡ æ áíßä ÊÚÇæäßã Úáì ØÇÚÉ Çááå ÝÇäßã áä ÊÒáæÇ ÈÎíÑ ãÇ ÊÚÇæäÊã Úáì ØÇÚÉ Çááå ÊÚÇáì æ ÊäÇåíÊã Úä ãÚÇÕíå . (103)
ÕÚÕÚå Èä ÕæÍÇä ãì æíÏ: ÇãÇã Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ãä ÚíÇÏÊ ÝÑãæÏäÏ ÏÑ ãÑÖì ßå ÏÇÔÊã ÓÓ ÝÑãæÏäÏ ÈäÑ ÚíÇÏÊ ãä ÇÒ ÔãÇ ÑÇ íÔ äÒÏíßÇäÊ ÈÑÇì ÎæÏÊ ÇÝÊÎÇÑ ÞÑÇÑ ãÏå æÞÊì ÞÈíáå ÇÊ ÑÇ ÏÑ ÇãÑì ÏíÏì ÇÒ ÂäåÇ ÌÏÇ ãÔæ Èå ÏÑÓÊì ßå ÈÑÇì ãÑÏ Èì äíÇÒì äíÓÊ ÇÒ ÇÞæÇãÔ æÞÊì ÇÒ ÂäåÇ äÚãÊì ÑÝÊå ÔæÏ ÇÒ Çíä ãÑÏ äÚãÊåÇíì ÑÝÊå ãì ÔæÏ æÞÊì ßå ÂäåÇ ÑÇ ÏÑ ÇãÑ ÎíÑì ÏíÏì ÂäåÇ ÑÇ ÈÑ Âä ÇãÑ ÎíÑ ßãß ßä æÞÊì ßå ÂäåÇ ÑÇ ÏÑ ÇãÑ ÈÏì ÏíÏì ÂäåÇ ÑÇ ÑÓæÇ ãßä ÏÑ ÇØÇÚÊ ÎÏÇæäÏ Èå åãÏíÑ ßãß ßäíÏ Èå ÏÑÓÊì ßå ÔãÇ ÇÑ ÏÑ ÇØÇÚÊ ÎÏÇæäÏ Èå åãÏíÑ ßãß ßäíÏ æ ÇÒ äÇå ÈÇÒ ÏÇÑíÏ åãíÔå ÏÑ ÎíÑ ÎæÇåíÏ ÈæÏ.
ÏÑ ÞÓãÊ ÂÎÑ Çíä ÑæÇíÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÇÑ åãÏíÑ ÑÇ ÇÒ äÇå ÈÇÒ ÏÇÑíÏ ( æ ÊäÇåíÊã Úä ãÚÇÕíå ) åãíÔå ÏÑ ÎíÑ ÎæÇåíÏ ÈæÏ ÇÌÊäÇÈ ÇÒ äÇå ÚÒÊ ãæãä ÑÇ ÍÝÙ ãì ßäÏ æ åäÇãì ßå äÇå ãÑÊßÈ ãì ÔæÏ æ ÈÚÏ ÇÒ Âä ÎæÝäÇß ÇÓÊ æ ÚÏå ÏíÑì ßå äÇå ÈÑÇì ÂäåÇ ÏÑ ÇËÑ ÓæÁ ÊÑÈíÊ æ ÑÝÇÞÊ ÎØÑäÇß æ äÇãäÇÓÈ ÈæÏä ãÍíØ ÒäÏì ¡ ÚÇÏì ÔÏå ãì ÂíäÏ æ ãì æíäÏ ãÇ æÒÑ æ ÈÇá äÇåÇä ÔãÇ ÑÇ Èå ÑÏä ãì íÑíã ÇÌÇÒå ÈÏåíÏ ÏÑ ÇíäÌÇ íß ÑæÇíÊ ÏÑ Çíä ÑÇÈØå ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÈíÇæÑíã .
Úä ÇÈì ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá Çä ÞæãÇ ÇÕÇÈæÇ ÐäæÈÇ ÝÎÇÝæÇ ãäåÇ æ ÇÔÝÞæÇ ÝÌÇÁ åã ÂÎÑæä ÝÞÇáæÇ: ãÇáßã ¿ ÝÞÇáæÇ ÇäÇ ÇÕÈäÇ ÐäæÈÇ ÝÎÝäÇ ãäåÇ æ ÇÔÝÞäÇ¡ ÝÞÇáæÇ áåã : äÍä äÍãáåÇ Úäßã . (104)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Èå ÏÑÓÊì ßå ÚÏå Çì äÇå ãì ßääÏ æ ÇÒ Âä äÇå ãì ÊÑÓäÏ ÚÏå ÏíÑ ãì ÂíäÏ æ ãì æíäÏ ÑÇ ãì ÊÑÓíÏ ãì æíäÏ äÇå ßÑÏå Çíã æ ãì ÊÑÓíã Èå ÂäåÇ ãì æíäÏ ãÇ äÇåÇä ÔãÇ ÑÇ Èå ÑÏä ãì íÑíã .
ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÑæÇíÊ åÔÊã ßå ÇÒ ÇãÇã Úáì Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ßÑÏíã ÏÑ íßì ÇÒ ÌãáÇÊÔ ÝÑãæÏäÏ æÞÊì ÏÑ ÎæíÔÇæäÏÇäÊ ÇãÑ ÈÏì ÏíÏì ÂäåÇ ÑÇ ÑÓæÇ ãßä ( æ ÇÐÇ ÑÇíÊã Ýì ÔÑ ÝáÇ ÊÎÐáäåã ) ÏÑ Çíä ãæÑÏ ÇãÇã ÓÌÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã åã ÏÑ ÕÍíÝå ÓÌÇÏíå ãì ÝÑãÇíÏ ÎÏÇíÇ ÏÑ ãä ÊÛííÑ ÈÏå ÈÏ ÑÝÊÇÑì ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇä ÑÇ Èå ÎæÔÑÝÊÇÑì æ ÎæÇÑ ÑÏÇäíÏä äÒÏíßÇä ÑÇ ÈíÇÑì ßÑÏä ÂäåÇ ÇãÇ Úíä Ìãáå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã : æ ãä ÚÞæÞ Ðæì ÇáÇÑÍÇã ÇáãÈÑÉ æ ãä ÎÐáÇä ÇáÇ ÞÑÈíä ÇáäÕÑÉ . (105)
9- ãѐ ÒæÏ ÑÓ 
íßì ÏíÑ ÇÒ ÂËÇÑ äÇãØáæÈ ÞØÚ ÑÍã ÒæÏ ÑÓ ÈæÏä ãѐ ÞÇØÚ ÑÍã ÇÓÊ ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì Ñå ÏÑ ÈÍÇÑ ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÍÏíË ãÝÕáì ßå ÇÒ ÇãÇã ÓÌÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ÝÑãæÏå ÂãÏå ÇÓÊ ßå ÔÔ íÒ ÇäÓÇä ÑÇ ÒæÏ ãѐ ãì ßäÏ ÇÒ Ìãáå ÞØÚ ÑÇÈØå ÎæíÔÇæäÏì ÇÓÊ ãì ÝÑãÇíÏ: æÇáÐäæÈ ÇáÊì ÊÌÚá ÇáÝäÇÁ ÞØíÚå ÇáÑÍãã æ Çáíãíä ÇáÝÇÌÑå æ ÇáÇÞæÇá ÇáßÇÐÈå æ ÇáÒäÇ æ ÓÏ ØÑíÞ ÇáãÓáãíä æ ÇÏÚÇ ÇáÇãÇãå ÈÛíÑ ÍÞ . (106)
äÇåÇäì ßå ãѐ ÇäÓÇä ÑÇ ÒæÏ ãì ÑÓÇäÏ ÔÔ íÒ ÇÓÊ : 1 - ÞØÚ ÑÇÈØå ÎæíÔÇæäÏì 2 - ÞÓã ÎáÇÝ æÇÞÚ ¡íÇÏ ßÑÏä 3 - ÝÊÇÑåÇì ÏÑæÛ 4- ÒäÇ æ Úãá äÇ ãÔÑæÚ 5 - ÈÓÊä ÑÇå ãÓáãÇäåÇ.
6 - ÇÏÚÇì ÇãÇãÊ ÈÑÇì ßÓì ßå ÔÇíÓʐì ÇãÇãÊ äÏÇÑÏ.
10 - Èíã ÇÒ åÇÑ Úãá 
ÞÇá ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå : Çäì ÇÎÇÝ Úáíßã ÇÓÊÎÝÇÝÇ ÈÇÇáÏíä ¡æ ÈíÚ ÇáÍßã (æ ãäÚ ÇáÍßã Î á ) æ ÞØíÚå ÇáÑÍã æ Çä ÊÊÎÐ æ ÇáÞÑÂä ãÒÇãíÑ ÊÞÏãæä ÇÍÏßã æ áíÓ ÈÇÝÖáßã Ýì ÇáÏíä . (107)
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: ãä ÈÑ ÔãÇ ÇÒ åÇÑ íÒ ÈíãäÇßã ¡ 1- Çíäßå äÓÈÊ Èå ÏíäÊÇä Èì ÑæÇ ÈÇÔíÏ æ Íßã Çáåì ÑÇ ÈÝÑæÔíÏ æ ÇÒ ÇÌÒÇÁ Íßã Çáåì ÌáæíÑì ßäíÏ æ ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì ÈäãÇííÏ 2 - æ Çíäßå ÞÑÂä ÑÇ ÈÇ ÛäÇ ÈÎæÇäíÏ 4 - æ Çíäßå ßÓì ÑÇ ãÞÏã ÈÏÇÑíÏ ÏÑ ÍÇáì ßå ÇÒ ÌåÊ Ïíäì ÈÇ ÝÖíáÊ ÊÑ ÇÒ ÔãÇåÇ äíÓÊ .
ÊæÖíÍ : ÝÑæÎÊä Íßã ßäÇíå ÇÓÊ ÇÒ Çíäßå ÈæÓíáå ÑÔæå æ ÛíÑ ÑÔæå Ìáæ ÇÌÑÇ ÇÍßÇã Çáåì ÑÝÊå ÔæÏ æ Çíäßå íÒì ÑÇ Èå ÚäæÇä ÑÔæå ÇÒ ØÑÝ ÇÎÐ ãì ßäÏ ÏÑ ãÞÇÈá Íßã Çáåì ÑÇ ÏÑÈÇÑå Çæ ÊÛííÑ ãì ÏåÏ æ ÚÑÝÇ Èå Çíä íß äæÚ ãÚÇãáå (ãÚÇãáå ÝÇÓÏå ) ÝÊå ãì ÔæÏ æ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÇÒ Çíä äæÚ ßÇÑåÇ ÈÑ ÔãÇ ÈíãäÇßã .
ÏÑ ÇíÇä Çíä ÝÕá Âíå Çì ÇÒ ÞÑÂä ãÌíÏ ÏÑ ÑÇÈØå ÈÇ ßãß ãÇáì Èå ÎæíÔÇæäÏÇä ÑÇ ãÊÐßÑ ãì Ôæíã æ ÈÇ ÐßÑ Çíä Âíå ÔÑíÝå Çíä ÝÕá ÑÇ Èå ÇíÇä ãì ÈÑíã .
ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ãì ÝÑãÇíÏ: æ áÇ íÇÊá Çæ áæ ÇáÝÖá ãäßã æ ÇáÓÚÉ Çä íæÊæ Çæáì ÇáÞÑÈì æ ÇáãÓÇßíä æ ÇáãåÇÌÑíä Ýì ÓÈíá Çááå . (108)
ÂäåÇ ßå ÇÒ ãíÇä ÔãÇ ÏÇÑÇì ÈÑÊÑì (ãÇáì ) æ æÓÚÊ Òäϐì åÓÊäÏ äÈÇíÏ ÓæäÏ íÇÏ ßääÏ ßå ÇÒ ÇäÝÇÞ äÓÈÊ Èå äÒÏíßÇä æ ãÓÊãäÏÇä æ ãåÇÌÑÇä ÏÑ ÑÇå ÎÏÇ ÏÑíÛ äãÇíäÏ.
ãÝÓÑ ÚÙíã ÇáÔÇä ãÑÍæã ØÈÑÓì ÏÑ ãÌãÚ ÇáÈíÇä ÏÑ Ðíá Âíå ÔÑíÝå ãì ÝÑãÇíÏ: (ÞÓã äÎæÑÏ íÇ ßæÊÇåì äßäÏ ÇÒ ÔãÇ ßÓÇäì ßå ÏÇÑÇì æÓÚÊ ãÇáì åÓÊäÏ ÈÑ Çíäßå Èå äÒÏíßÇä ßãß ãÇáì äßäÏ).

    





   
   

ÈÎÔ ÔÔã : ÂËÇÑ ãËÈÊ íæäÏ ÈÇ íÔæÇíÇä ãÚÕæã (Ú )
ÇÑ äÈæÏ ÏÑ ÝÖíáÊ æ ÂËÇÑ ãØáæÈ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÇÆãå ÇØåÇÑ ÓáÇã Çááå Úáíåã æ ÇÌãÚíä ãÑ Âíå ÔÑíÝå ãæÏÊ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: Þá áÇ ÇÓÆáßã Úáíå ÇÌÑÇ ÇáÇ ÇáãæÏÉ Ýì ÇáÞÑÈì . (109)
ßÝÇíÊ ãì ßäÏ ÏÑ ÕæÑÊ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã ÏÑ ÍÇáì ßå ÂíÇÊ æ ÑæÇíÇÊ ãÊÚÏÏì ÏÑ Çíä ÈÇÑå æÇÑÏ ÔÏå ÇÓÊ æ ÂËÇÑ íæäÏ ÈÇ ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã Èå ÎæÏ ÇäÓÇäåÇ æ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßääϐÇä ÈÑ ãì ÑÏÏ ãÇ äÏ ÑæÇíÊ ÑÇ ÏÑ Çíä ÑÇÈØå ÏÑ Çíä ÝÕá ãÊÐßÑ ãì Ôæíã ÞÈá ÇÒ ÑæÇíÇÊ Èå ÊÑÌãå Âíå ÔÑíÝå ãæÏÊ ãì ÑÏÇÒíã Çì íÇãÈÑ Èæ ãä åí ÇÏÇÔì ÇÒ ÔãÇ ÈÑÇì ÑÓÇáÊã ÏÑÎæÇÓÊ äãì ßäã ÌÒ ÏæÓÊ ÏÇÔÊä äÒÏíßÇäã (Çåá ÈíÊã ) ÇãÇ ÑæÇíÇÊ ÏÑ ãæÑÏ Õáå æ íæäÏ ÈÇ ÇÆãå Úáíåã ÇáÓáÇã ÚÈÇÑÊäÏ ÇÒ:
1 - Úä ÇÈì ÇáÍÓä ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ãä áã íÓÊØÚ Çä íÕáäÇ ÝáíÕá ÔíÚÊäÇ æ ãä áã íÓÊØÚ Çä íÑæÒ ÞÈæÑäÇ ÝáíÒÑ ÞÈæÑ ÕáÍÇÁ ÇÎæÇääÇ . (110)
ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ÊæÇä äÏÇÑÏ ÈÑ Çíäßå ÈÇ ãÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ Ó íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ ÈÇ ÝÞÑÇÁ æ ÈíäæÇíÇä ÇÒ ÔíÚíÇä ãÇ ÑÇ æ ßÓì ßå ÊæÇä äÏÇÑÏ ÈÑ Çíäßå ÞÈÑåÇì ãÇ ÑÇ ÒíÇÑÊ ßäÏ Ó ž ÞÈæÑ ÈÑÇÏÑÇä ÕÇáÍ ãÇ ÑÇ ÒíÇÑÊ ßäÏ.
2 - Úä ÇáÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ãä áã íÞÏÑ Úáì ÕáÊäÇ ÝáíÕá ÕÇáÍì ãæÇáíäÇ¡ æ ãä áã íÞÏÑ Úáì ÒíÇÑÊäÇ ÝáíÒÑ ÕÇáÍì ãæÇáíäÇ¡ íßÊÈ áå ËæÇÈ ÒíÇÑÊäÇ . (111)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ÊæÇä äÏÇÑÏ ÈÑ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ ãÇ Ó ÇÑÊÈÇØ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ ÈÇ ÏæÓÊÇä ÔÇíÓÊå ãÇ æ ßÓì ßå ÞÏÑÊ äÏÇÑÏ ÈÑ ÒíÇÑÊ ãÇ Ó ÒíÇÑÊ ßäÏ ÏæÓÊÇä ÔÇíÓÊå ãÇ ÑÇ ÊÇ äæÔÊå ÔæÏ ÈÑÇì Çæ ÇÏÇÔ æ ÇÌÑ ÒíÇÑÊ ãÇ.
3 - Úä ÇáÍÓä Èä ãíÇÍ Úä ÇÈíå ÞÇá : ÞÇá áì ÇÈæ ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã íÇ ãíÇÍ ! ÏÑåã íæÕá Èå ÇáÇãÇã ÇÚÙã æ ÒäÇ ãä ÇÍÏ . (112)
ÍÓä Èä ãíÇÍ ãì æíÏ: ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã Èå ãä ÝÑãæÏäÏ: Çì ãíÇÍ !íß ÏÑåã ßå Èå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÑÓÇäÏå ÔæÏ ÇÒ ßæå ÇÍÏ Óäíä ÊÑ ÇÓÊ .
4 - Úä ÇÈì ÈßíÑ ÞÇá ÓãÚÊ ÇÈÇ ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã íÞæá : Çäì áÇÎÐ ãä ÇÍÏßã ÇáÏÑåã æ Çäì áãä ÇßËÑ Çåá ÇáãÏíäå ãÇáÇ ãÇ ÇÑíÏ ÈÐÇáß ÇáÇ Çä ÊØåæÑÇ . (113)
ÇÈä ÈßíÑ ãì æíÏ: ÔäíÏã ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ãì ÝÑãæÏ: ãä ÇÒ íß äÝÑ ÇÒ ÔãÇ æá ÏÑåãì ßå ãì íÑã ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÇÒ åãå Çåá ãÏíäå ãÊãæá ÊÑã ¡ÝÞØ ãÞÕæÏã Çíä ÇÓÊ ßå ÔãÇ ÇßíÒå ÔæíÏ.
5 - ÞÇá ÇÈæÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã : ãä ÒÚã Çä ÇáÇãÇã íÍÊÇÌ Çáì ãÇ Ýì ÇíÏì ÇáäÇÓ Ýåæ ßÇÝÑ ÇäãÇ ÇáäÇÓ íÍÊÇÌæä Çä íÞÈá ãäåã ÇáÇãÇã ÞÇá Çááå ÚÒæÌá : ÎÐ ãä ÇãæÇáåã ÕÏÞÉ ÊØåÑåã æ ÊÒßíåã ÈåÇ . (114)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ãÚÊÞÏ ÈÇÔÏ ßå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã Èå Âäå ÏÑ ÏÓÊ ãÑÏã ÇÓÊ ÇÍÊíÇÌ ÏÇÑÏ¡ßÇÝÑ ÇÓÊ ¡Èáßå ãÑÏã äíÇÒãäÏäÏ ßå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã : ÎãÓ æ Óåã æÌæå ÑÇ ÇÒ ÂäÇä ȁÐíÑÏ ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ãì ÝÑãÇíÏ ÇÒ ÇãæÇá ÂäåÇ ÕÏÞå Çì (Èå ÚäæÇä ÒßÇÊ ) ȐíÑ¡ÊÇ ÈæÓíáå Âä ÂäåÇ ÑÇ Çß æ ÇßíÒå ÓÇÒì .
ÇáÈÊå ãÑÇÏ ÇÒ ßÝÑ ÏÑ Çíä ÑæÇíÊ ÏÑ ãÞÇÈá ÇíãÇä ßÇãá ÇÓÊ äå ÏÑ ãÞÇÈá ÇÓáÇã ¡æä ÞÇÆá æ æíäÏå Èå Çíäßå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÇÍÊíÇÌ ÏÇÑÏ Èå ÝÖíáÊ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÚÇÑÝ äíÓÊ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÒßÇÊ æ ÎãÓ ÑÇ ßå ãØÇáÈå ãì ßäÏ Èå ÇãÑ ÎÏÇæäÏ ÇÓÊ äå Èå ÎÇØÑ ÇÍÊíÇÌ ÎæÏÔ ..
6 - ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ãÇ ãä Ôíì Á Çæ ÇÍÈ Çáì Çááå ãä ÇÎÑÇÌ ÇáÏÇÑåã Çáì ÇáÇãÇã æ Çä Çááå áíÌÚá áå ÇáÏÑåã Ýì ÇáÌäÉ ãËá ÌÈá ÇÍÏ Ëã ÞÇá : Çä Çááå ÊÚÇáì íÞæá Ýì ßÊÇÈå : (ãä ÐÇ ÇáÐì íÞÑÖ Çááå ÞÑÖÇ ÍÓäÇ ÝíÖÇÚÝå áå ÇÖÚÇÝÇ ßËíÑÉ ) ÞÇá : åæ æ Çááå Ýì ÕáÉ ÇáÇãÇã ÎÇÕÉ .(115)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ßÇÑì äÒÏ ÎÏÇæäÏ ãÍÈæÈÊÑ ÇÒ ÑÓÇäíÏä ÏÑÇåã Èå ÇãÇã äíÓÊ åãÇäÇ ÎÏÇæäÏ ÏÑåã ÇãÇã ÑÇ ÏÑ ÈåÔÊ ãÇääÏ ßæå ÇÍÏ ÞÑÇÑ ãì ÏåÏ (íÚäì ËæÇÈ Âä ÑÇ ÇÒ ÇÚãÇá ÎíÑ ÏíÑ ÈÒѐÊÑ æ ÈíÔÊÑ ãì ÏåÏ æ íÇ ãÞÕæÏ Çíä ÇÓÊ ßå ÏÇÏä íß ÏÑåã Èå ÇãÇã ãÇääÏ ÏÇÏä ÏÑÇåãì Èå ÇäÏÇÒå ßæå ÇÍÏ ÇÓÊ Èå ÏíÑÇä ) ÓÓ ÝÑãæÏäÏ ÎÏÇæäÏ ÏÑ ÞÑÂä ãÌíÏÔ ãì ÝÑãÇíÏ: ßíÓÊ ßå Èå ÎÏÇ (ÞÑÖ ÇáÍÓäå Çì ) ÏåÏ æ ÇÒ ÇãæÇáì ßå ÎÏÇ Èå Çæ ÈÎÔíÏå ÇÓÊ ÇäÝÇÞ ßäÏ ÊÇ Âä ÑÇ ÈÑÇì Çæ äÏíä ÈÑÇÈÑ ßäÏ.
ÇãÇã (Ú ) ÝÑãæÏäÏ: Èå ÎÏÇ ÞÓã Çíä æÇã æ ÞÑÖ ÇáÍÓäå ÏÑ ÎÕæÕ Õáå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÇÓÊ .
7 - Úä ÇÈì ÌÚÝÑ ãÍãÏ Èä Úáì ÇáÈÇÞÑ Úä ÇÈíå ¡Úä ÌÏå Úáíåã ÇáÓáÇã ÞÇá : ÞÇá ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ãä ÇÑÇÏ ÇáÊæÓá Çáì æ Çä íßæä áå ÚäÏì íÏ ÇÔÝÚ áå ÈåÇ íæã ÇáÞíÇãå ÝáíÕá Úáì Çåá ÈíÊì æ íÏÎá ÇáÓÑæÑ Úáíåã . (116)
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ãì ÎæÇåÏ Èå ãä ÊæÓá ßäÏ æ ÏÓÊ ÎíÑì íÔ ãä ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ ßå ÈæÓíáå Âä ÏÓÊ ÎíÑ ÇÒ Çæ ÏÑ ÞíÇãÊ ÔÝÇÚÊ ßäã Ó ÈÇ Çåá ÈíÊ ãä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ æ ÔÇÏì ÈÑ ÂäåÇ ÏÇÎá ßäÏ.
8 - ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÏÑÇä ÈÒѐæÇÑÔÇä äÞá ÝÑãæÏäÏ ßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: åÑ ßÓ Èå íßì ÇÒ ÝÑÒäÏÇä ãä ßÇÑ ÎíÑì ÇäÌÇã ÏÇÏå ÈÇÔÏ æ Âä ÔÎÕ ÇÍÓÇä Çæ ÑÇ ÚæÖ äÏÇÏå æ ãßÇÝÇÊ äßÑÏå ÈÇÔÏ ÎæÏã ãßÇÝÇÊ ãì ßäã ÏÑ ãÞÇÈá Âä ßÇÑ ÎíÑ. (117)
9 - æ ÞÇá ÇÈæ ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã : ãä æÕáäÇ æÕá ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå : æ ãä æÕá ÑÓæá Çááå ÝÞÏ æÕá Çááå ÊÈÇÑß æ ÊÚÇáì . (118)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ÈÇ ãÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏå ÇÓÊ æ ßÓì ßå ÈÇ ÑÓæá ÎÏÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ Èå ÏÑÓÊì ßå ÈÇ ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏå ÇÓÊ (íæäÏ ÈÇ ÎÏÇæäÏ íÚäì ÊÞÑÈ íÏÇ ßÑÏä ÏÑ ÏѐÇå Çáåì ).
10 - Úä ÇÈì ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÇÐÇ ßÇä íæã ÇáÞíÇãå ÌãÚ Çááå ÇáÇæáíä æ ÇáÇÎÑíä ÝíäÇÏì ãäÇÏ ãä ßÇäÊ áå ÚäÏ ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå íÏ ÝáíÞã ¡ÝíÞæã ÚäÞ ãä ÇáäÇÓ ÝíÞæá ãÇ ßÇäÊ ÇíÇÏíßã ÚäÏ ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝíÞæáæä : ßäÇ äÕá Çåá ÈíÊå ãä ÈÚÏå ÝíÞÇá áåã ÇÐåÈæÇ ÝØæÝæÇ Ýì ÇáäÇÓ ¡ Ýãä ßÇäÊ áå ÚäÏßã íÏ ÝÎÐæÇ ÈíÏå æ ÇÏÎáæ ÇáÌäÉ .(119)
ÇãÇã ÈÇÞÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: æÞÊì ßå ÑæÒ ÞíÇãÊ ÈÑÇ ÔæÏ ÎÏÇæäÏ Çæáíä æ ÂÎÑíä ÑÇ ÌãÚ ãì ßäÏ Ó ãäÇÏì äÏÇ ãì ßäÏ åÑ ßÓ íÔ ÑÓæá ÎÏÇ Úãá äíßì ÑÇ ßå Èå ÎÇØÑ ÑÓæá ÎÏÇ ÇäÌÇã ÏÇÏå ÈÇÔÏ¡ÏÇÑÏ ÞíÇã ßäÏ Ó ÌãÇÚÊì ÞíÇã ãì ßääÏ ãì æíÏ Úãá ÎíÑ ÔãÇ íÔ ÑÓæá ÎÏÇ å ÈæÏå ÇÓÊ ¿ ãì æíäÏ: ãÇ ÈÚÏ ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ ÈÇ Çåá ÈíÊ Âä ÍÖÑÊ (Õ ) íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏíã Ó ž ÝÊå ãì ÔæÏ Èå ÂäåÇ ÈÑæíÏ æ ÏÑ ÏÇÎá ãÑÏã ÏæÑ ÈÒäíÏ åÑ ßÏÇã ÇÒ ÂäåÇ ÈÑÇì ÔãÇ ÎíÑì ÇäÌÇã ÏÇÏå ÈÇÔÏ ÏÓÊ Çæ ÑÇ ÈíÑíÏ æ Çæ ÑÇ ÏÇÎá ÈåÔÊ äãÇÆíÏ.
ÏÑ ÇíäÌÇ Èå ãäÇÓÈÊ Çíä ÍÏíË ÔÑíÝ áÇÒã ÇÓÊ ÊæÌå ÏæÓÊÏÇÑÇä Çåá ÈíÊ ÚÕãÊ æ ØåÇÑÊ ÑÇ Èå ÏÇÓÊÇäì ÌÇáÈ ÏÑ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ íæäÏ ÈÇ ÇãÇã æ ÚÒÇÏÇÑì ÓÇáÇÑ ÔåíÏÇä ÓíÏ ÇáÔåÏÇÁ ÇãÇã ÚÙíã ÇáÔÇä ÍÖÑÊ ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÌáÈ ãì ßäã ØÈÞ äÞá ÕÇÍÈ ßÊÇÈ åÑå ÏÑÎÔÇä ÇÒ ãÍÏË ÚÙíã ÇáÔÇä ÍÇÌì äæÑì ÏÑ ÏÇÑÇáÓáÇã ãì ÝÑãÇíÏ (120): ãÑÏì ÕÇáÍ æ ÏæÓÊÏÇÑ Çåá ÈíÊ ÑÓÇáÊ Úáíåã ÇáÓáÇã ßå ÏÑ ÈÚÖì ÈáÇÏ åäÏ ÓÇßä æ ÇÒ ÇÑÈÇÈ ÚÒÊ æ ËÑæÊ ÈæÏ äíä ÚÇÏÊ ÏÇÔÊ ßå åÑ ÓÇá ÏÑ ÇíÇã ãÍÑã ÇÞÇãå ÚÒÇì ÚÒíÒ ÒåÑÇ Úáíå ÇáÓáÇã ãì äãæÏ æ ãÌáÓì ãÚÊÈÑ ÏÑ Âä ÈÑÇ ãì ßÑÏ æ ÚÇãå ÔíÚíÇä Âä ÔåÑ ÑÇ ÏÑ ãÌáÓ ÌãÚ ãì äãæÏ æ ãÏÇÍÇä æ ÊÚÒíå ÎæÇäÇä æ Çåá ãÑËíå ÑÇ ÏÚæÊ ãì ßÑÏ æ ãäÈÑì ãÚÊÈÑ äÕÈ ãì äãæÏ æ ÇãæÇá ÈÓíÇÑ Èå ÕÑÝ ÇØÚÇã æ ÇÍÓÇä æ ÇäÚÇã ÇíÔÇä ãì ÑÓÇäíÏ æ Âä ãÌáÓ ÏÑ Âä ÇíÇã ÏÑ Âä ÈáÏ ãÌãÚ ÚÇã æ ãÍá ÇäÊÝÇÚ ÝÞÑÇÁ æ ãÓÇßíä æ ÎæÇÕ æ ÚæÇã ÈæÏ æ ÇÒ ãÇßæá æ ãÔÑæÈ ãáæßÇäå æ ÝÑæÔ äÝíÓå æ ÂáÇÊ æ ÇÏæÇÊ ãÚÊÈÑå ãÖÇíÞå äãì äãæÏ¡æ ÏÑ ÊãÇã ÔÈ æ ÑæÒ ÇíÇã ÊÚÒíå ÏÇÑì ¡ÇäÝÇÞ æ ÇØÚÇã ãì äãæÏ æ Çíä ÚÇÏÊ æ ÓÌíå ÑÇ ÏÑ ÌãíÚ ÓäæÇÊ ÇÒ ÇãæÑ ÍÊãíå ÎæÏ ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÈæÏ æ ÊÑß äãì äãæÏ.
ÇÊÝÇÞÇ ÑæÒì ÇÒ ÇíÇã ÊÚÒíå ÏÇÑì ¡ÍÇßã ÈáÏ ÑÇ ÈÇ ÌãÚì ÇÒ ÊæÇÈÚ æ ÑÌÇá ÏæáÊ ÚÈæÑ ÈÑ ÏÑ ÎÇäå Âä ãÑÏ ÇÝÊÇÏ æ æÖÚ ÚÌíÈ æ åäÇãå Çì ÏÑ ÂäÌÇ ãÔÇåÏå äãæÏäÏ ÇÒ ÇÌÊãÇÚ ÎáÞ æ ÂæÇÒ ÕíÇÍ æ äíÇÍ æ ÇÒÏÍÇã ÑÌÇá æ äÓæÇä æ äÍæ Âä Èå ØæÑì ßå æíÇ ÈäíÇä Âä ÚÑÕå ãÊÍÑß æ Òãíä Âä ãÊÒáÒá ÇÓÊ ¡ ãÔæÔ æ ãÖØÑÈ ÑÏíÏ æ ÇÒ Âä ÛæÛÇ ÊÑÓíÏå ÓÈÈ ÑÇ ÑÓíÏ¡Çíä ÎÇäå ÔÎÕì ÇÓÊ ÑÇÝÖì ãÐåÈ (ÔíÚå ) ßå åÑ ÓÇá ÏÑ ÇíÇã ÚÇÔæÑÇ ÇÞÇãå ÚÒÇì ÔåíÏ ßÑÈáÇ ãì äãÇíÏ æä Çíä ÓÎä ÑÇ ÔäíÏ ÇãÑ Èå ÚÈÏ æ ÛáÇã ÎæÏ ßÑÏå ßå Çæ ÑÇ ÇÒ ÎÇäå ÏÓÊ ÈÓÊå ÈíÑæä ßÔíÏäÏ¡Ó Çæ ÑÇ ÏÔäÇã Èì ÍÏ æ ÔãÇÑ ÏÇÏ æ ÇãÑ Èå ÖÑÈ æ ÇÐíÊ æ ÓáÈ æ ÂÒÇÑ äãæÏ¡ æ ÌãíÚ áÈÇÓ ÎæÏ æ ÚÈíÏ æ ÚíÇá æ ÇÊÈÇÚ Çæ ÑÇ ÈÑÏäÏ æ ÂáÇÊ æ ÇÓÈÇÈ æ ÇãæÇá æ ãäÞæáÇÊ Çæ ÑÇ Èå ÛÇÑÊ æ ÊÇÑÇÌ ÈÑÏäÏ æ ÌãíÚ ÇãáÇß æ ãÓÊÛáÇÊ æ ÎÇäå æ ÎÇäÇÊ æ ÏßÇßíä æ ÇãæÇá ÛíÑ ãäÞæá Çæ ÑÇ ÊÕÑÝ äãæÏäÏ¡Èå ØæÑì ßå ÈÇ æÌæÏ ÛäÇ æ ËÑæÊ Çæ ÑÇ ÏÑ ÚÏÇÏ ãÍÊÇÌ ÊÑíä ÇÝÑÇÏ ÏÇÎá äãæÏäÏ.
æ Âä ÈíÇÑå ÌãíÚ Âä æÇÑÏÇÊ ÑÇ ÏÑ Øæá ÓÇá ÊÍãá äãæÏ ÊÇ Çíäßå íß ÓÇá ÊãÇã ÈÑ Çæ ÐÔÊ ¡ ãÍÑã ÓÇá ÌÇÑì ÑÎ äãæÏ æ Âä ãÑÏ ÕÇáÍ ãÊÐßÑ ÇæÞÇÊ ÐÔÊå æ ÍÇáÊ ÊÚÒíå ÏÇÑì ÎæÏ ÑÏíÏå ¡ãåãæã æ ãÛãæã ÓÑ Èå ÌíÈ ÊÝßÑ ÝÑæ ÈÑÏ æ ÂæÇÒ Èå Ñíå æ äÇáå ÈáäÏ ßÑÏ æ ÞØÑÇÊ ÇÔß ÇÒ ÏíÏå Èå ÏÇãä ÝÑæ ÑíÎÊ .
ÇÊÝÇÞÇ Çæ ÑÇ ÒæÌå Çì ÚÇÞáå æ ßÇãáå æ ÕÇáÍå ÈæÏ æä Çíä ÍÇáÊ ÑÇ ÇÒ Çæ ãÔÇåÏå äãæÏ ÓÈÈ æ ÈÇÚË Çæ ÑÇ ÑÓíÏ æ Âä ÍÇáÊ ÑÇ ÏÑ Çæ äÇÔì ÇÒ ãÔÇåÏå ÝÞÑ æ ÔÏÊ æ ÒæÇá ÚÒÊ æ äÚãÊ æ ËÑæÊ ÓÇÈÞå ÏÇäÓÊ æ ÏÑ ãÞÇã ãæÚÙå æ ÏáÏÇÑì æ ÊÓáì ÎÇØÑ ÈÑ ÂãÏ¡Âä ãÑÏ ÝÊ ßå ÈÇÚË ÈÑ Çíä ÍÇáÊ äå Âä ÇÓÊ ßå Êæ ãÇä ÏÇÑì Èáßå ãáÇÍÙå ÝæÇÊ ÇÓÈÇÈ ÇÞÇãå ãÌáÓ ãÕíÈÊ ¡ÈÇÚË Âä ÔÏå æä Âä ÕÇáÍå Çíä ÓÎä ÑÇ ÇÒ Çæ ÈÔäíÏ ÝÊ Ûã ãÎæÑ ßå ãÑÇ ÊÏÈíÑì Èå ÎÇØÑ ÂãÏå ÇÓÊ æ Âä ÇíäÓÊ ßå ÇáÍãÏááå ÎÏÇæäÏ ãÇ ÑÇ ÝÑÒäÏì ÝÑãæÏå ßå ÇÑ Çæ ÑÇ ÏÑ ÈÇÒÇÑ ÈÑÏå ÝÑæÔÇä ÏÑÂæÑíã Èå ÞíãÊ ÈÓíÇÑ ãì ÎÑäÏ¡Èå åí æÌå ÇäÏæå æ ãáÇá ÑÇ ÏÑ ÎÇØÑ ÎæÏ ÑÇå æ ãÌÇá ãÏå ¡ÈÑÎíÒ æ Çíä ÓÑ ÑÇ ÈÇ ÎæÏ ÈÑÏÇÑ æ Èå ÈÚÖì äæÇÍì ÈÚíÏå åäÏ ÈÑÏå Çæ ÑÇ Èå ÞíãÊ ÚÇÏáå ÏÑÂæÑ æ Ëãä Çæ ÑÇ ÈíÇæÑ æ Èå ãÕÇÑÝ ãÌáÓ ãÕíÈÊ ÝÑÒäÏ ÝÇØãå æ ÍíÏÑ ßÑÇÑ æ ÇÍãÏ ãÎÊÇÑ ÈÑÓÇä ¡ÇäÔÇÁ Çááå ÎÏÇæäÏ ÛÝÇÑ ÏÑ ÑæÒì ßå (áÇ íäÝÚ ãÇá æ áÇ Èäæä ) ÇÌÑ æ ÚæÖ Èì ÍÏ æ ÔãÇÑ ÚØÇ ÎæÇåÏ äãæÏ.
Âä ãÑÏ ÕÇáÍå æä Âä ÓÎä ÑÇ ÇÒ Âä Òä ÕÇáÍå ÔäíÏ Èå ÛÇíÊ ÔÇÏ æ ãÓÑæÑ ÑÏíÏ æ Çæ ÑÇ ÊÍÓíä æ ÂÝÑíä ÝÊ æ ÑÇì Çæ ÑÇ ÓäÏíÏ¡Ó åÑ Ïæ ÂÑãíÏäÏ ÊÇ Âäßå ÝÑÒäÏ ÏáÈäÏ ÈÑ ÇíÔÇä ÏÇÎá ÑÏíÏ æ æÇÞÚå æÇÑÏå ÑÇ ÈÑ Çæ ÇÙåÇÑ äãæÏäÏ. ÓÑ åã ÇÙåÇÑ ÝÑÍ æ ÓÑæÑ äãæÏ æ ÈÑ Ñæì ÇíÔÇä ÈÎäÏíÏ æ ÑÇì ÇíÔÇä ÑÇ ÓäÏíÏ æ ÝÊ : ÌÇä ãä ÝÏÇì ÚÒíÒ ÒåÑÇ ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã Ó ÏÑ æ ãÇÏÑ¡ÇÒ Âä ÓÎä ÓÑ¡ãÓÑæÑ ÔÏäÏ æ Çæ ÑÇ ÏÚÇì ÎíÑ ßÑÏäÏ æ ÏÑ ÕÈÍ ÑæÒ ÂíäÏå ÏÑ ÏÓÊ ÓÑ ÑÇ ÑÝÊå ÇÒ Âä ÔåÑ ÈíÑæä ÈÑÏå ÏÑ ÔåÑ ÏíÑì ßå Çæ ÑÇ äãì ÔäÇÎÊäÏ ÏÑ ÈÇÒÇÑ ÈÑÏå ÝÑæÔÇä ÈÑÏ ßå Çæ ÑÇ ÈÝÑæÔÏ äǐÇå ÏÑ ÇËäÇì ÑÇå ¡ÌæÇäì Ìáíá æ Ìãíá ÑÇ ÈÇ ÂËÇÑ ÈÒѐì æ ãåÇÈÊ æ ÕÍÇÈÊ ¡ßå äæÑ ÌãÇá ÚÏíã ÇáãËÇá Çæ ÂÝÇÞ ÑÇ Ñ ßÑÏå ¡ãáÇÞÇÊ äãæÏ ßå ÇÒ ãÑÏ ÕÇáÍ ÑÓíÏ: ßÌÇ ãì Ñæì æ Çíä ÓÑ ÑÇ ÑÇ ãì ÈÑì ¿ÝÊ ÇÑÇÏå ÝáÇä ÔåÑ ÑÇ ÏÇÑã ßå Çíä ÛáÇã ÑÇ ÈÝÑæÔ㠐ÝÊ : Èå äÏ ÇÑÇÏå ÝÑæÎÊä Çæ ÑÇ ÏÇÑì ¿ÝÊ Èå ÝáÇä ÞíãÊ . ÝÊ : åãÇäÇ ãä Çæ ÑÇ ÎÑíÏã æ ÇÒ Âä ÞíãÊ ÇãÊäÇÚì äÏÇÑã Ó ÒÑ ÑÇ ÇÒ ßíÓå íÇ ÈÛá ÈíÑæä ÂæÑÏ æ ÊÓáíã Âä ãÑÏ ÕÇáÍ äãæÏ.
æä Âä ãÑÏ ÞÈÖ Ëãä äãæÏ ÛáÇã ÑÇ Èå Çæ ÊÓáíã ßÑÏå Èå ÒæÏì ãÑÇÌÚÊ äãæÏå æÇÑÏ ÎÇäå ÎæÏ ÑÏíÏ æ æÇÞÚå ÑÇ ÇÒ ÈÑÇì ÒæÌå ÎæÏ ÍßÇíÊ äãæÏ ÈÑ ÏÑíÇÝÊ Çíä äÚãÊ æ ÊæÝíÞ ÇÞÇãå ãÌáÓ ž ãÕíÈÊ ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÍãÏ æ ËäÇì ÇÍÏíÊ Èå ÌÇì ÂæÑÏäÏ ßå äÇå ÓÑ ÑÇ ÏíÏäÏ ßå ÈÑ ÇíÔÇä ÏÇÎá ÑÏíÏ ÝßÑ ßÑÏäÏ Èå Âäßå Âä ÓÑ ÇÒ ÂÞÇì ÎæÏ ÑíÎÊå íÇ Âäßå Âä ÎÑíÏÇÑ ÇÒ ãÚÇãáå ÎæÏ äÇÏ㠐ÑÏíÏå ÇÓÊ íÇ Âäßå Âä ÓÑ ÑÇ ÂÒÇÏ ÏÇäÓÊå ÇÒ ÈÑÇì ÇÎÐ Ëãä Çæ ÑÇ ÈѐÑÏÇäíÏå ÇÝÓÑÏå ÎÇØÑ ÔÏäÏ æ ÇÒ Âä ÓÑ ÓÈÈ ÈÇҐÔÊ ÑÇ ÑÓíÏäÏ ÌæÇÈ ÏÇÏ ßå ¡Çì ÏÑ æä Êæ Ëãä ÑÇ ÇÎÐ äãæÏå ÈѐÔÊì æ ÇÒ äÙÑ ãä ÛÇÆÈ ÔÏì Ñíå áæì ãä ÑÇ ÝÔÑÏå æ ÇÔß ÇÒ Ôãã Èå Çáã ãÝÇÑÞÊ Êæ ÈíÎæÏ ÌÇÑì ÑÏíÏ Ó Âä ÌæÇä ÇÒ ÓÈÈ Ñíå ãä ÑÓíÏ ÝÊã ÇÒ ÈÑÇì ãÝÇÑÞÊ ãæáÇ æ ÂÞÇì ÎæÏ Ñíå ßÑÏã ÒíÑÇ ßå ÈÑ ãä ãÔÝÞ æ ãåÑÈÇä ÈæÏ æ äíßì æ ÇÍÓÇä ãì äãæÏ Âä ÌæÇä ÝÊ äå äíä ÇÓÊ ßå Êæ ÚÈÏ Çæ æ Çæ ÂÞÇì Êæ ÈÇÔÏ Èáßå Çæ Êæ ÑÇ ÏÑ æ Êæ Çæ ÑÇ ÝÑÒäÏ åÓÊì ãä åÑ Ïæ ÑÇ ÎæÈ ãì ÔäÇÓ㠐ÝÊã : Ó ÈÝÑãÇ ßå Êæ ßíÓÊì Çì ÂÞÇ æ ãæáÇì ãÇ¿ÝÑãæÏ¡ãä åãÇäã ßå ÏÑÊ Êæ ÑÇ ÈÑÇì ÇÞÇãå ÚÒÇì Çæ ÏÑ Çíä ãÞÇã ÏÑÂæÑÏ¡ãäã ÛÑíÈ ¡ãäã ÔåíÏ¡ ãäã ÚØÔÇä ¡ ãäã ÚÑíÇä ¡ãäã ÚÒíÒ ÒåÑÇ¡ãäã ÍÓíä ÔåíÏ ßÑÈáÇ.
Ñíå ãßä ¡ ãä Êæ ÑÇ Èå ÒæÏì Èå ÏÑ æ ãÇÏÑÊ ÈÑãì ÑÏÇä㠍æä ÇíÔÇä ÑÇ ÏíÏì Ȑæ ãåãæã äÈÇÔíÏ ÒíÑÇ ßå ÍÇßã æ æÇáì Èå ÒæÏì ÇãæÇá ÔãÇ ÑÇ ÑÏ ÎæÇåÏ äãæÏ æ Èå ÚáÇæå åã ÇÍÓÇä ÎæÇåÏ ßÑÏ¡æ ÈÑ ÂäåÇ ÎæÇåÏ ÝÒæÏ Ó ãÑÇ ÇãÑ Èå æÔíÏä Ôã äãæÏ æä ÔæÏã ÎæÏ ÑÇ ÏÑ ÈÇÈ ÎÇäå ÎæÏ ÏíÏã .
æä æÇáÏíä Çíä ÑÇ ÔäíÏäÏ¡ÔÇÏÇä æ ÎäÏÇä ÑÏíÏäÏ ãì ÝÊ : äǐÇå ÕÏÇì ÍáÞå ÏÑ ÎÇäå ÈáäÏ ÑÏíÏ æä ÈíÑæä ÑÝÊäÏ ãáÇÒã æÇáì ÑÇ ÏÑ ÈÇÈ ÏíÏäÏ ßå ãì ÝÊ æÇáì ãÑÏ ÕÇáÍ ÑÇ ÇÍÖÇÑ äãæÏå Ó ÈÑ æÇáì ÏÇÎá ÔÏå ÊÚÙíã äãæÏ æÇáì ÇÒ Çæ ÚÐÑ ÎæÇåì äãæÏ æ ØáÈ ÚÝæ äãæÏ æ ÌãíÚ ÇãæÇá ÑÇ ÑÏ ßÑÏ æ åэå ÊáÝ ÔÏå ÈæÏ ÚæÖ æ ÞíãÊ Âä ÑÇ ÏÇÏ æ ÊÏÇÑß äãæÏ æ Çæ ÑÇ ãÇãæÑ Èå ÇÞÇãå ÚÒÇì ÚÒíÒ ÒåÑÇ äãæÏ æ ÈÑ æÌå ÇÓÊãÑÇÑ ÓÇáì Ïå åÒÇÑ ÏÑåã ÏÑ ÍÞ Çæ ãÞÑÑ ÝÑãæÏ æ Çæ ÑÇ ÈÔÇÑÊ ÏÇÏ Èå Âäßå ÎæÏ æ ÚíÇá æ ÇæáÇÏ æ ÇÞÇÑÈ Çæ ÔíÚå ÑÏíÏå ÇäÏ¡ ÒíÑÇ ßå ÇãÇã ãÙáæã Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ÏÑ ÎæÇÈ ÏíÏå ÈæÏ ßå ÇÒ Çæ ãæÇÎÐå äãæÏ ßå ÑÇ ßÓì ÑÇ ßå ÇÞÇãå ÚÒÇì ãä ßÑÏå ÇÓÊ ÇÐíÊ æ ÂÒÇÑ ßÑÏå Çì æ ÇãæÇá Çæ ÑÇ ÑÝÊì ¡ ÇáÈÊå ÈÇíÏ Èå ÒæÏì ÇãæÇá æ ÇãáÇß Çæ ÑÇ ÑÏ ßäì æ ÇÒ Çæ ÚÐÑ ÎæÇåì æ ØáÈ ÚÝæ äãÇíì æÇáÇ Òãíä ÑÇ ÇãÑ ãì ÝÑãÇíã ßå Êæ ÑÇ ÈÇ ÇãæÇá Êæ ÝÑæ ÈÑÏ.
ÈÚÏ ÇÒ Âä æÇáì ÝÊ ßå ãä ÇÒ ÎÏÇæäÏ ØáÈ ãÛÝÑÊ ãì ßäã æ ÊæÈå ßÑÏã æ ÍãÏ ãì ßäã ÎÏÇæäÏ ÑÇ ßå Èå ÈÑßÊ Âä ÈÒѐæÇÑ¡ãÑÇ åÏÇíÊ ÝÑãæÏ æ ÇÒ Êæ å㠍Ôã ÚÝæ æ ÐÔÊ ÏÇÑã Ó Âä ãÑÏ ÕÇáÍ æÇáì ÑÇ ÚÝæ äãæÏ æ ÇãæÇá ÎæÏ ÑÇ ÊÍæíá ÑÝÊå Èå ãäÒá ÎæÏ ÈѐÑÏíÏ æ Çíä æÇÞÚå ÏÑ Âä ÈáÏ ãÚÑæÝ æ ãÔåæÑ ÑÏíÏ. (121)
11 - ÞÇá ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå : ÇÍÈæ Çááå áãÇ íÛÐæßã ãä äÚãå æ ÇÍÈæäì áÍÈ Çááå ÚÒæÌá æ ÇÍÈæ Çåá ÈíÊì áÍÈì . (122)
ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ ÏæÓÊ ÈÏÇÑíÏ ÎÏÇ ÑÇ Èå ÎÇØÑ Çíäßå ÇÒ äÚãÊ Çæ ÇÓÊÝÇÏå ãì ßäíÏ æ ãÑÇ ÏæÓÊ ÈÏÇÑíÏ Èå ÎÇØÑ Çíäßå ÎÏÇæäÏ ãÑÇ ÏæÓÊ ãì ÏÇÑÏ æ Çåá ÈíÊ ãÑÇ ÏæÓÊ ÈÏÇÑíÏ Èå ÎÇØÑ Çíäßå ãä ÂäåÇ ÑÇ ÏæÓÊ ÏÇÑã .
12 - ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ ßÓì ßå ÈÇ Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ãÕÇÝÍå äãÇíÏ ãËá Çíä ÇÓÊ ßå ÈÇ ãä ãÕÇÝÍå ßÑÏå ÇÓÊ æ ßÓì ßå ÈÇ ãä ãÕÇÝÍå ßäÏ ãËá Çíä ÇÓÊ ßå ÈÇ ÇÑßÇä ÚÑÔ ž Çáåì ãÕÇÝÍå ßÑÏå ÇÓÊ æ åÑ ßÓ ßå ÈÇ Úáì ãÚÇäÞå (ÏÓÊ ÏÑ ÑÏä åãÏíÑ ßÑÏä ) ßäÏ ãËá ÇíäÓÊ ßå ÈÇ ãä ãÚÇäÞå ßÑÏå ÇÓÊ æ ßÓì ßå ÈÇ ÏæÓÊ Úáì ãÕÇÍÝå ßäÏ ÎÏÇæäÏ äÇåÇä Çæ ÑÇ ãì ÂãÑÒÏ æ Çæ ÑÇ ÈÏæä ÍÓÇÈ ÏÇÎá ÈåÔÊ ãì ßäÏ. (123)
ÑÓæá ÎÏÇ ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ íß ÑæÇíÊ ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ãì ÎæÇåÏ ÇÒ ÚÐÇÈ ÞÈÑ äÌÇÊ íÏÇ ßäÏ æ ÈÏæä ÍÓÇÈ ÏÇÎá ÈåÔÊ ÔæÏ Ó Çåá ÈíÊ ãÑÇ ÏæÓÊ ÈÏÇÑÏ Èå ÎÏÇ ÞÓã ÏæÓÊ äÏÇÔÊ Çåá ÈíÊ ãÑÇ ßÓì ãÑ Çíäßå ÏÑ ÏäíÇ æ ÂÎÑÊ ÓæÏ ÈÑÏ. (124)
13 - æ ÏÑ ÈÎÔì ÇÒ ÑæÇíÊ ÎÇáÏ Èä äÌíÍ ÂãÏå ÇÓÊ : ßå ãÇ ÏÇÎá ÔÏíã ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÍÖÑÊ Èå ãÇ ÎæÔ ÂãÏ ÝÊ æ ÈÚÏ ÝÑãæÏ Èå ÎÏÇ ÞÓã ãÇ æÞÊì ÔãÇ ÑÇ ãì Èíäã ãÇäæÓ ãì Ôæíã ÔãÇ ãÇ ÑÇ ÈÑÇì ÎæíÔÇæäÏì ßå Èíä ãÇ æ ÔãÇ ÈÇÔÏ ÏæÓÊ äãì ÏÇÑíÏ Èáßå Èå ÎÇØÑ ÞÑÇÈÊ æ äÒÏíßì ãÇ ÈÇ ÑÓæá ÎÏÇ ÏæÓÊ ãì ÏÇÑíÏ ÏæÓÊ ÏÇÔÊä ÔãÇ ãÇ Çåá ÈíÊ ÑÇ Èå ÎÇØÑ ãÇá ÏäíÇ äíÓÊ ßå ÇÒ ãÇ Èå ÔãÇ ÑÓíÏå ÈÇÔÏ ÝÞØ ÈÑÇì ÎÏÇ æ ÞÑÇÈÊ ãÇ ÈÇ ÑÓæá ÎÏÇ ãÇ ÑÇ ÏæÓÊ ãíÏÇÑíÏ æ ÈÚÏ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÂäåÇ ÑÇ ÏÚÇ ÝÑãæÏäÏ ßå ÎÏÇíÇ ÇíäåÇ ÑÇ åãÇä ØæÑì ßå ÙÇåÑÔÇä æ ÈÇØäÔÇä ÈÇ ãÍãÏ æ Âá ãÍãÏ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÈæÏå ÇÓÊ ÏÑ ÏäíÇ æ ÂÎÑÊ åã ÂäåÇ ÑÇ ÈÇ ãÍãÏ æ Âá ãÍãÏ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÞÑÇÑ ÈÏå . (125)
14 - ÞÇá ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå : íÏÎá ãä ÇãÊì ÇáÌäÉ ÓÈÚæä ÇáÝÇ áÇ ÍÓÇÈ Úáíåã Ëã ÇáÊÝÞÊ Çáì Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÞÇá : åã ãä ÔíÚÊß æ ÇäÊ ÇãÇãåã . (126)
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: ÇÒ ÇãÊ ãä åÝÊÇÏ åÒÇÑ äÝÑ ÈÏæä ÍÓÇÈ ÏÇÎá ÈåÔÊ ãì ÔæäÏ ÓÓ Èå Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÊæÌå ÝÑãæÏ æ ÝÑãæÏäÏ: ÂäåÇ ÇÒ ÔíÚíÇä Êæ æ Êæ ÇãÇã ÂäåÇ åÓÊì .
15 - Úä ÇÈì ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá : ÏÑåã íæÕá Èå ÇáÇãÇã ÇÝÖá ãä ÇáÝì ÇáÝ ÏÑåã ÝíãÇ ÓæÇå ãä æÌæå ÇáÈÑ . (127)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: íß ÏÑåã ßå Èå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÑÓÇäÏå ÔæÏ ÈåÊÑ ÇÓÊ ÇÒ Ïæ ãíáíæä ÏÑåãì ßå ÏÑ ÑÇå ÎíÑ ÏíÑ ÕÑÝ ÔæÏ.
ÇíäÌÇ ÈíÇä Çíä ãØáÈ áÇÒã ÇÓÊ ßå æáì ßå Èå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÇÏå ãì ÔæÏ æ ËæÇÈ ÒíÇÏì åã ÏÇÑÏ ÏÑ ÕæÑÊì ÇÓÊ ßå ÇÒ ãÇá ÍáÇá ÈÇÔÏ æÇáÇ Âä ÈÒѐæÇÑÇä ÞÈæá äãì ßääÏ æ ãæíÏ Çíä ãØáÈ ÈíÇäì ÇÓÊ ßå ãÑÍæã ãÍÏË ÈÒѐæÇÑ ÍÇÌ ÔíÎ ÚÈÇÓ Þãì Ñå ÏÑ ãäÊåì ÇáÇãÇá ÏÑ Ðíá ÈíÇä ãÚÌÒÇÊ ÈÇåÑÇÊ æ ÎæÇÑÞ ÚÇÏÇÊ ßå ÇÒ ÇãÇã ÕÇÍÈ ÇáÒãÇä Úáíå ÇáÓáÇã ÕÇÏÑ ÔÏå ÇÓÊ ÏÑ ãÚÌÒå ÔÔã ãì ÝÑãÇíÏ: ÔíÎ ÇÈä ÈÇÈæíå æ ÏíÑÇä ÑæÇíÊ ßÑÏå ÇäÏ ßå ÇÍãÏ Èä ÇÓÍÞ ßå ÇÒ æßáÇì ÍÖÑÊ ÇãÇã ÍÓä ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã ÈæÏ ÓÚÏ Èä ÚÈÏÇááå ÑÇ ßå ÇÒ ËÞÇÊ ÇÕÍÇÈ ÇÓÊ ÈÇ ÎæÏ ãì ÈÑÏ Èå ÎÏãÊ Âä ÍÖÑÊ ßå ÇÒ Âä ÍÖÑÊ ãÓÆáå äÏ ãì ÎæÇÓÊ ÓæÇá ßäÏ ÓÚÏ Èä ÚÈÏÇááå ÝÊ ßå æä Èå ÏÑ ÏæáÊ ÓÑÇì Âä ÍÖÑÊ ÑÓíÏíã ¡ ÇÍãÏ ÑÎÕÊ ÏÎæá ÇÒ ÈÑÇì ÎæÏ æ ÇÒ ÈÑÇì ãä ØáÈíÏ æ ÏÇÎá ÔÏíã ÇÍãÏ ÈÇ ÎæÏ åãíÇäì ÏÇÔÊ ßå ÏÑ ãíÇä ÚÈÇ äåÇä ßÑÏå ÈæÏ æ ÏÑ Âä åãíÇä ÕÏ æ ÔÕÊ ßíÓå ÇÒ ØáÇ æ äÞÑå ÈæÏ ßå åÑ íß ÑÇ íßì ÇÒ ÔíÚíÇä ãåÑ ÒÏå æ Èå ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÝÑÓÊÇÏå ÈæÏäÏ æä Èå ÓÚÇÏÊ ãáÇÒãÊ Âä ÈÒѐæÇÑ ÑÓíÏíã ÏÑ ÏÇãä Âä ÍÖÑÊ ØÝáì äÔÓÊå ÈæÏ ãÇääÏ ÓÊÇÑå ãÔÊÑì ÏÑ ßãÇá ÍÓä æ ÌãÇá æ ÏÑ ÓÑÔ Ïæ ßÇßá ÈæÏ æ ÏÑ äÒÏ Âä ÍÖÑÊ æì ØáÇ ÈæÏ (128)
Èå Ôßá ÇäÇÑ ßå Èå äíäåÇì ÒíÈÇ æ ÌæÇåÑ ÑÇäÈåÇ ãÑÕÚ ßÑÏå ÈæÏäÏ æ íßì ÇÒ ÇßÇÈÑ ÈÕÑå Èå åÏíå ÇÒ ÈÑÇì Âä ÍÖÑÊ ÝÑÓÊÇÏå ÈæÏ æ Èå ÏÓÊ Âä ÍÖÑÊ äÇãå Çì ÈæÏ æ ßÊÇÈÊ ãì ÝÑãæÏ æä Âä ØÝá ãÇäÚ ãì ÔÏ Âä æì ÑÇ ãì ÇäÏÇÎÊ ßå ØÝá ÇÒ ì Âä ãì ÑÝÊ æ ÎæÏ ßÊÇÈÊ ãì ÝÑãæÏ æä ÇÍãÏ åãíÇä ÑÇ ÔæÏ æ íÔ Âä ÍÖÑÊ äåÇÏ ÍÖÑÊ Èå Âä ØÝá (íÚäì ÍÖÑÊ ÕÇÍÈ ÇáÒãÇä Úáíå ÇáÓáÇã ) ÝÑãæÏ ßå ÇíäåÇ åÏÇíÇ æ ÊÍÝå åÇì ÔíÚíÇä ÊæÓÊ ÈÔÇ æ ãÊÕÑÝ Ôæ Âä ØÝá íÚäì ÍÖÑÊ ÕÇÍÈ ÇáÇãÑ Úáíå ÇáÓáÇ㠐ÝÊ Çì ãæáÇì ãä !ÂíÇ ÌÇíÒ ÇÓÊ ßå ãä ÏÓÊ ØÇåÑ ÎæÏ ÑÇ ÏÑÇÒ ßäã Èå Óæì ÇãæÇá ÍÑÇã Ó ÍÖÑÊ ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ Çì ÓÑ ÇÓÍÞ ÈíÑæä ÂæÑ Âäå ÏÑ åãíÇä ÇÓÊ ÊÇ ÍÖÑÊ ÕÇÍÈ ÇáÇãÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÍáÇá ÑÇ æ ÍÑÇã ÑÇ ÇÒ íßÏíÑ ÌÏÇ ßäÏ Ó ž ÇÍãÏ íß ßíÓå ÈíÑæä ÂæÑÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ ßå Çíä ÇÒ ÝáÇä ÇÓÊ ßå ÏÑ ÝáÇä ãÍáå Þã äÔÓÊå ÇÓÊ æ ÔÕÊ æ Ïæ ÇÔÑÝì ÏÑ Çíä ßíÓå ÇÓÊ åá æäÌ ÇÔÑÝì ÇÒ ÞíãÊ ãáßì ÇÓÊ ßå ÇÒ ÏÑ Èå Çæ ãíÑÇË ÑÓíÏå ÈæÏ æ ÝÑæÎÊå ÇÓÊ æ åÇÑÏå ÇÔÑÝì ÞíãÊ åÝÊ ÌÇãå ÇÓÊ ßå ÝÑæÎÊå ÇÓÊ æ ÇÒ ßÑÇíå ÏßÇä Óå ÏíäÇÑ ÇÓÊ ÍÖÑÊ ÇãÇã ÍÓä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ßå ÑÇÓÊ ÝÊì Çì ÝÑÒäÏã Èæ å íÒ ÏÑ ãíÇä ÇíäåÇ ÍÑÇã ÇÓÊ ÊÇ ÈíÑæä ßäÏ ÝÑãæÏ ßå ÏÑ ãíÇä ÇíäåÇ íß ÇÔÑÝì åÓÊ Èå Óßå Ñì ßå Èå ÊÇÑíÎ ÝáÇä ÓÇá ÒÏå ÇäÏ æ Âä ÊÇÑíÎ ÈÑ Âä Óßå äÞÔ ÈæÏå æ äÕÝ äÞÔÔ ãÍæ ÔÏå ÇÓÊ æ íß ÏíäÇÑ Þíì ÔÏå äÇÞÕì åÓÊ ßå íßÏÇäß æ äíã ÇÓÊ æ ÍÑÇã ÏÑ Çíä ßíÓå åãíä Ïæ ÏíäÇÑ ÇÓÊ æ æÌå ÍÑãÊÔ ÇíäÓÊ ßå ÕÇÍÈ ÑÇ ÏÑ ÝáÇä ÓÇá æ ÝáÇä ãÇå äÒÏ ÌæáÇÆì ßå åãÓÇíÇäÔ ž ÈæÏ ãÞÏÇÑ íß ãä æ äíã ÑíÓãÇä ÈæÏ æ ãÏÊì ÈÑ Çíä ÐÔÊ ßå ÏÒÏ Âä ÑÇ ÑÈæÏ Âä ãÑÏ ÌæáÇ æä ÝÊ ßå Âä ÑÇ ÏÒÏ ÈÑÏ ÊÕÏíÞÔ äßÑÏ æ ÊÇæÇä ÇÒ Çæ ÑÝÊ ÑíÓãÇäì ÈÇÑíßÊÑ ÇÒ Âäßå ÏÒÏ ÈÑÏå ÈæÏ Èå åãÇä æÒä ÏÇÏ Âä ÑÇ ÈÇÝÊäÏ æ ÝÑæÎÊ æ Çíä Ïæ ÏíäÇÑ ÇÒ ÞíãÊ Âä ÌÇãå ÇÓÊ æ ÍÑÇã ÇÓÊ æä ßíÓå ÑÇ ÇÍãÏ ÔæÏ æ Ïæ ÏíäÇÑ Èå åãÇä ÚáÇãÊåÇ ßå ÍÖÑÊ ÕÇÍÈ ÇáÇãÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏå ÈæÏ íÏÇ ÔÏ ÈÑÏÇÔÊ æ ÈÇÞì ÑÇ ÊÓáíã ßÑÏ Ó ßíÓå ÏíÑ ÈíÑæä ÂæÑÏ ÍÖÑÊ ÕÇÍÈ ÇáÇãÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ßå ãÇá ÝáÇä ÇÓÊ ßå ÏÑ ÝáÇä ãÍáå Þã ÓÇßä ãì ÈÇÔÏ æ äÌÇå ÇÔÑÝì ÏÑ Çíä ÕÑå ÇÓÊ æ ãÇ ÏÓÊ ÈÑ Çíä ÏÑÇÒ äãì ßäí㠁ÑÓíÏ ÑÇ¿ÝÑãæÏ ßå Çíä ÇÔÑÝì åÇ ÞíãÊ äÏãì ÇÓÊ ãå ãíÇä Çæ æ ÈÑҐÑÇäÔ ãÔÊÑß ÇÓÊ æ ÍÕå ÎæÏ ÑÇ ÒíÇÏ ßíá ßÑÏ æ ÑÝÊ æ ãÇá ÂäåÇ ÏÑ Âä ãíÇä ÇÓÊ ¡ÇãÇã ÍÓä ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ßå ÑÇÓÊ ÝÊì Çì ÝÑÒäÏ Ó Èå ÇÍãÏ ÝÊ ßå Çíä ßíÓå åÇ ÑÇ ÈÑÏÇÑ æ æÕíÊ ßä ßå Èå ÕÇÍÈÇäÔ ÈÑÓÇääÏ ßå ãÇ äãì ÎæÇåíã æ ÇíäåÇ ÍÑÇã ÇÓÊ ÊÇ Çíäßå åãå ÑÇ Èå Çíä äÍæ ÊÝßíß ÝÑãæÏ æ æä ÓÚÏ Èä ÚÈÏÇááå ÎæÇÓÊ ßå ãÓÇÆá ÎæÏ ÑÇ ÈÑÓÏ ÍÖÑÊ ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ: ÇÒ äæÑ Ôãã ȁÑÓ Âäå ãì ÎæÇåì æ ÇÔÇÑå Èå ÍÖÑÊ ÕÇÍÈ ÇáÇÒãÇä Úáíå ÇáÓáÇã äãæÏ Ó ÌãíÚ ãÓÇÆá ãԐáå ÑÇ ÑÓíÏ æ ÌæÇÈåÇì ÔÇÝì ÔäíÏ æ ÈÚÖì ÇÒ ÓæÇáåÇ ßå ÇÒ ÎÇØÑÔ ãÍæ ÔÏå ÈæÏ ÍÖÑÊ ÇÒ ÑÇå ÇÚÌÇÒ Èå íÇÏÔ ÂæÑÏ æ ÌæÇÈ ÝÑãæÏ (129)
16 - Úä ÇÈì ÇáÍÓä ÇáãÇÖì Úáíå ÇáÓáÇã Ýì Þæáå ÊÚÇáì : ãä ÐÇáÐì íÞÑÖ Çááå ÞÑÖÇ ÍÓäÇ ÝíÖÇÚÝå áå ¡æ áå ÇÌÑ ßÑíã . (130)
ßíÓÊ ßå Èå ÎÏÇ æÇã äíßæ ÏåÏ æ ÇÒ ÇãæÇáì ßå Èå Çæ ÇÑÒÇäì ÏÇÔÊå ÔÏå ÇÓÊ ÇäÝÇÞ ßäÏ ÊÇ ÎÏÇæäÏ Âä ÑÇ ÈÑÇì Çæ äÏíä ÈÑÇÈÑ ßäÏ æ ÈÑÇì Çæ ÇÏÇÔ Ñ ÇÑÒÔ ÇÓÊ .
ÞÇá Õáå ÇáÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã Ýì ÏæáÉ ÇáÝÓÞÉ . (131)
ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ Ðíá Çíä Âíå ÔÑíÝå ÝÑãæÏäÏ Çíä Âíå ãÑÈæØ Èå íæäÏ ÈÇ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÇÓÊ ÏÑ ÍßæãÊ ÝÇÓÞ .
ÔÇíÏ Õáå ãÇáì ÈÇ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÏæáÊ ÍÇßã ÝÇÓÞ ÇÒ ÈåÊÑíä Õáå åÇ ÈÇÔÏ æ íÇ ãÑÇÏ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã Çíä ÇÓÊ ßå ÇÎÊÕÇÕ ÏÇÑÏ íæäÏ ÈÇ ÇãÇã ÈÇ Çíä Âíå ÔÑíÝå ÏÑ ÏæáÊ ÍÇßã ÝÇÓÞ .
ÚÑÈ ÈÇÏíå äÔíä ÏÑ ãÍÖÑ ÑÓæá ÎÏÇ 
ÏÑ ÈÚÖì ÇÒ ÇÎÈÇÑ äíä ÂãÏå ÇÓÊ ßå ÚÑÈì ÈÇÏíå äÔíä ÎÏãÊ ÑÓæá ÎÏÇ ÂãÏå æ ÚÑÖ ßÑÏ Çì ÑÓæá ÎÏÇ äæÒÇÏ Âåæíì ÑÇ ÕíÏ ßÑÏå Çã æ Âä ÑÇ ÌåÊ åÏíå Èå ÝÑÒäÏÇä ÔãÇ ÍÓä æ ÍÓíä ÎÏãÊ ÔãÇ ÂæÑÏå Ç㠁íÇãÈÑ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå Âä ÑÇ ÞÈæá ÝÑãæÏäÏ æ ÈÑÇì ÚÑÈ ÏÚÇì ÎíÑ ÝÑãæÏäÏ ÏÑ Çíä åäÇã ÇãÇã ÍÓä Úáíå ÇáÓáÇã ßå äÒÏ ÌÏ ÈÒѐæÇÑ ÎæÏ ÇíÓÊÇÏå ÈæÏ ÎæÇåÇä ȍå Âåæ ÔÏ íÇãÈÑ ÇßÑã Õáì Çááå Úáíå æ Âáå Âä ÑÇ Èå ÇãÇã ÍÓä ÈÎÔíÏ ÓÇÚÊì äÐÔÊå ÈæÏ ßå ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÂãÏ æ ȍå Âåæ ÑÇ äÒÏ ÈÑÇÏÑÔ ßå ÈÇ Âä ÈÇÒì ãì ßÑÏ ÏíÏ ÝÊ : ÈÑÇÏÑ ÌÇä Çíä äæÒÇÏ Âåæ ÑÇ ÇÒ ßÌÇ ÂæÑÏå Çì ¿ ÇãÇã ÍÓä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÌÏã ÑÓæá ÎÏÇ Âä ÑÇ Èå ãä ÏÇÏ. ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÔÊÇÈÇä ÎÏãÊ ÎÏãÊ ÌÏ ÈÒѐæÇÑ ÎæÏ ÂãÏ æ ÚÑÖ ßÑÏ (ÏÑ ÈÒѐ ) Èå ÈÑÇÏÑã ȍå Âåæíì ÏÇÏå Çì ßå ÈÇ Âä ÈÇÒì ßäÏ æ Èå ãä äÏÇÏå Çì Çíä ÓÎä ÑÇ Çæ ÈÇ åãÇä áÍä ÔíÑíä ßæÏßÇäå ÎæÏ¡íæÓÊå ÊßÑÇÑ ãì ßÑÏ¡ íÇãÈÑ ÇÓáÇã ÓÇßÊ ÈæÏ ÇãÇ Çåì Çæ ÑÇ ÂÑÇãÔ ÏÇÏå ÈÇ ÓÎäÇäì äæÇÒÔ ãì ÝÑãæÏ ÊÇ ÂäÌÇ ßå ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÎæÇÓÊ Ñíå ßäÏ ÏÑ Çíä íÑ æ ÏÇÑ äÒÏ ÏÑÈ ãÓÌÏ ÓÑ æ ÕÏÇíì ÈáäÏ ÔÏ äÇå ßÑÏäÏ ÏíÏäÏ Âåæíì åãÑÇå äæÒÇÏ ÎæÏ ÇÓÊ æ ÔÊ ÓÑÔ Ñì ÇÓÊ ßå Âä ÑÇ Èå Óæì ÑÓæá ÎÏÇ ãì ÑÇäÏ æ ÈÇ ßäÇÑ ÈÏä ÎæÏ Âä ÑÇ ÑÇäÏå ÊÇ ÎÏãÊ íÇãÈÑ ÂæÑÏ ãÇÏå Âåæ Èå ÓÎä ÂãÏå ÈÇ ÒÈÇä ÝÖíÍ ÚÑÖ ßÑÏ: Çì ÑÓæá ÎÏÇ ãä Ïæ äæÒÇÏ ÏÇÔÊã ßå íßì ÑÇ ÕíÇÏ ÔßÇÑ ßÑÏ ÎÏãÊ ÔãÇ ÂæÑÏ æ Âä ÏíÑì ßå Èå Çæ ÏáÎæÔ ÈæÏã ÈÑÇíã ÈÇÞì ãÇäÏ Âä ÑÇ ÔíÑ ãì ÏÇÏã ßå äǐÇå æíäÏå ÑÇ ÔäíÏã ßå ãì æíÏ Çì Âåæ äæÒÇÏ ÎæÏ ÑÇ Èå Óæì íÇãÈÑ ÈÈÑ¡ ÈÔÊÇÈ æ Âä ÑÇ Èå Çæ ÈÑÓÇä ÒíÑÇ ÍÓíä ÑæÈÑæì ÌÏ ÎæÏ ÇíÓÊÇÏå æ ãì ÎæÇåÏ Ñíå ßäÏ åãå ÝÑÔʐÇä ÇÒ ÚÈÇÏʐÇååÇì ÎæÏ ÓÑ ÈÑÏÇÔÊå ÇäÏ ßå ÇÑ ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇ㠐Ñíå ßäÏ åãå ÝÑÔʐÇä ãÞÑÈ ÎÏÇ ãì ÑíäÏ æ äíÒ ÔäíÏã ßå ãì ÝÊ Çì Âåæ!íÔ ÇÒ Âäßå ÇÔß ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÈÑ æäå åÇíÔ ÑæÇä ÔæÏ ÎæÏ ÑÇ ÈÑÓÇä ÇÑ äÈÑì Çíä Ñ ÑÇ ÈÑ Êæ íÑå ÎæÇåã ÓÇÎÊ ÊÇ Êæ æ äæÒÇÏÊ ÑÇ ÈÎæÑÏ Çì ÑÓæá ÎÏÇ Çßäæä ãä Çíä äæÒÇÏ ÎæÏ ÑÇ ÎÏãÊ ÔãÇ ÂæÑÏå Çã ÑÇå ÏæÑì ÑÇ Øì ßÑÏå Çã ÊÇ ÔÊÇÈÇä ÎÏãÊ ÔãÇ ÈÑÓã Çßäæä ÎÏÇ ÑÇ ÔßÑ ãì æíã ßå ÊæÇäÓÊ㠁íÔ ÇÒ ÌÇÑì ÔÏä ÇÔß ÈÑ æäå åÇì ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÎÏãÊ ÔãÇ ÈÑÓã ÏÑ Çíä åäÇã ÕÏÇì ÊßÈíÑ æ ÊÍáíá ÇÕÍÇÈ ÈáäÏ ÔÏ æ íÇãÈÑ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÈÑÇì Âä ãÇÏå Âåæ ÎíÑ æ ÈÑßÊ ØáÈ ßÑÏ æ ÇãÇã ÍÓíä äæÒÇÏ Âåæ ÑÇ ÑÝÊ ÎÏãÊ ãÇÏÑÔ ÝÇØãå ÒåÑÇ ÚáíåãÇÇáÓáÇã ÂæÑÏ æ ÈÓì ÔÇÏãÇä ÔÊ . (132)
18 - íæäÏ ãæãäíä ÈÇ ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇ㠐Çåì Èå Çíä äÍæ ÈæÏå ßå ÎÏãÊ íßì ÇÒ Âä ÈÒѐæÇÑÇä ãì ÑÓíÏäÏ æ ÎæÇåÔ ãì ßÑÏäÏ ßå Èå ãäÒáÔÇä ÊÔÑíÝ ÈíÇæÑÏ ÇÒ Ìãáå ãæÇÑÏì ßå Èå ÚäæÇä ÏÚæÊ ÇÒ Âä ÈÒѐæÇÑÇä ÈíÇä ÔÏå ÇÓÊ ÏÚæÊ ãÑÏ ÇäÕÇÑì ÇÓÊ ßå ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ ÏÚæÊ ßÑÏäÏ ÏÑ ãäÒáÔÇä ÎÏãÊ Âä ÍÖÑÊ ÈÇÔäÏ ÍÖÑÊ åã ÞÈæá ÝÑãæÏäÏ Çíä ÏÚæÊ ÑÇ ãÑÍæã ãÍÏË ãÑÍæã ÍÇÌ ÔíÎ ÚÈÇÓ Þãì ÏÑ (ãäÊåì ÇáÇãÇá ) ÇÒ ãÑÍæã ÑÇæäÏì äÞá ßÑÏå ÇÓÊ ãì ÝÑãÇíÏ: ÑÇæäÏì ÑæÇíÊ ßÑÏå ÇÓÊ ßå íßì ÇÒ ÇäÕÇÑ ÈÒÛÇáå Çì ÏÇÔÊ Âä ÑÇ ÐÈÍ ßÑÏ æ Èå ÒæÌå ÎæÏ ÝÊ ßå ÈÚÖì ÑÇ ÈÒÏ æ ÈÚÖì ÑÇ ÈÑíÇä ßäÏ ÔÇíÏ ÍÖÑÊ ÑÓæá Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ãÇ ÑÇ ãÔÑÝ ÑÏÇäÏ æ ÇãÔÈ ÏÑ ÎÇäå ãÇ ÇÝØÇÑ ßäÏ æ Èå Óæì ãÓÌÏ ÑÝÊ æ Ïæ ØÝá ÎÑÏ ÏÇÔÊ æä ÏíÏäÏ ßå ÏÑ ÇíÔÇä ÈÒÛÇáå ÑÇ ßÔÊ íßì Èå ÏíÑì ÝÊ ÈíÇ Êæ ÑÇ ÐÈÍ ßäã æ ßÇÑÏ ÑÇ ÑÝÊ æ Çæ ÑÇ ÐÈÍ ßÑÏ ãÇÏÑ ßå Âä ÍÇá ÑÇ ãÔÇåÏå ßÑÏ ÝÑíÇÏ ßÑÏ æ Âä ÓÑ ÏíÑ ÇÒ ÊÑÓ ÑíÎÊ æ ÇÒ ÛÑÝå Èå ÒíÑ ÇÝÊÇÏ æ ãÑÏ Âä Òä ãæãäå åÑ Ïæ ØÝá ãÑÏå ÎæÏ ÑÇ äåÇä ßÑÏ æ ØÚÇã ÈÑÇì ÞÏæã ÍÖÑÊ ãåíÇ ßÑÏ æä ÍÖÑÊ ÏÇÎá ÎÇäå ÇäÕÇÑì ÔÏ ÌÈÑÆíá ÝÑæÏ ÂãÏ æ ÝÊ íÇ ÑÓæá Çááå ÈÝÑãÇ ßå ÓÑåÇíÔ ÑÇ ÍÇÖÑ ÑÏÇäÏ æä ÏÑ Èå ØáÈ ÝÑÒäÏÇäÔ ÈíÑæä ÑÝÊ ãÇÏÑ ÇíÔÇä ÝÊ ÍÇÖÑ äíÓÊäÏ æ Èå ÌÇÆì ÑÝÊå ÇäÏ ÈѐÔÊ æ ÝÊ ÍÇÖÑ äíÓÊäÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ ÇáÈÊå ßå ÈÇíÏ ÍÇÖÑ ÔæäÏ ÈÇÒ ÏÑ ÈíÑæä ÂãÏ æ ãÈÇáÛå ßÑÏ ãÇÏÑ Çæ ÑÇ ÈÑ ÍÞíÞÊ ãØáÚ ÑÏÇäíÏ æ ÏÑ Âä Ïæ ÝÑÒäÏ ãÑÏå ÑÇ äÒÏ ÍÖÑÊ ÍÇÖÑ ßÑÏ ÍÖÑÊ ÏÚÇ ßÑÏ æ ÎÏÇ åÑ Ïæ ÑÇ ÒäÏå ßÑÏ æ ÚãÑ ÈÓíÇÑ ßÑÏäÏ. (133)
19 - ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÑæÇíÊì ßå ÇÒ Âä ÍÖÑÊ äÞá ÔÏå ÝÑãæÏäÏ: ÇãÇ æ Çááå ÈÇãÇã ÇáÇ áãä ÇØÇÚäì ÝÇãÇ ãä ÚÕÇäì ÝáÓÊ áå ÈÇãÇã áã íÊÚáÞæä ÈÇÓãì ÇáÇ íßÝæä ÇÓãì ãä ÇÝæÇåã ÝæÇááå áÇ íÌãÚäì Çááå æ ÇíÇåã Ýì ÏÇÑ . (134)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Èå ÎÏÇ ÞÓã ãä ÇãÇã æ íÔæÇ äíÓÊã ãÑ ÈÑÇì ßÓì ßå ÇÒ ãä ÇØÇÚÊ ßäÏ æ ÇÒ ÏÓÊæÑÇÊ㠁íÑæì ßäÏ ÇãÇ ßÓì ßå ÇÒ ÏÓÊæÑÇÊ ãä Óсíì ãì ßäÏ ãä ÇãÇã Çæ äíÓÊ㠍ÑÇ ÂäåÇ ßå ÇÒ ÏÓÊæÑÇÊ ãä äÇÝÑãÇäì ãì ßääÏ Èå ÇÓã ãä ÓÈíÏå ÇäÏ æ ÇÒ ÈÑÏä ÇÓã ãä Ìáæ ÏåÇäÔÇä ÑÇ äãì íÑäÏ Èå ÎÏÇ ÞÓã ÎÏÇæäÏ ÌãÚ äãì ßäÏ Èíä ãä æ ÂäåÇ ÑÇ ÏÑ íß ÌÇíÇå .
ØÈÞ Çíä ÍÏíË ÔÑíÝ ÈåÊÑíä Õáå ãÚÕæãíä Úáíåã ÇáÓáÇã ÇØÇÚÊ ÇÒ ÏÓÊæÑÇÊ Âä ÈÒѐæÇÑÇä (Ú ) ãì ÈÇÔÏ.
ÈÎÔ åÝÊã : ÏÇÓÊÇäåÇì ÔíÑíä æ ÎæÇäÏäì
ÇÒ ãäÙÑ ÑæÇíÇÊ Çåá ÈíÊ Úáíåã ÇáÓáÇã æ ÊÇÑíÎ ¡ãÇ ãæÇÑÏì ÑÇ ãÔÇåÏå ãì ßäíã ßå ãæÑÏ ÊæÌå ÎÇÕ Çåá ÈíÊ ÚÕãÊ æ ØåÇÑÊ Úáíå ÇáÓáÇã ÞÑÇÑ ÑÝÊå ÇäÏ ÇÓÊ æ ãÍÞÞÇä æ ÊÇÑíÎ äÇÑÇä äíÒ ÏÑ Çíä ÇÑÊÈÇØ ãØÇáÈì ÑÇ ÇÑÇÆå äãæÏå ÇäÏ ãÇ äÏ ãæÑÏ ÑÇ ÐíáÇ ãÊÐßÑ ãì Ôæíã .
1 - ÞØÚ ÑÍã ÇÈì áåÈ 
ÇÈæáåÈ ÇÓã Çæ ÚÈÏÇáÚÒíÒ æ ÓÑ ÚÈÏÇáãØáÈ æ ÈÑÇÏÑ ÏÑì ÚÈÏÇááå ÏÑ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÇÓÊ ÇÈæáåÈ ßå Úã ÑÓæá ÎÏÇ ÇÓÊ ÈÇ ÇÛæÇì ÈæÌåá æ ÏíÑÇä åãå æäå ÂÒÇÑ æ ÇÐíÊ ÈÑ ÑÓæá ÎÏÇ ÑæÇ ÏÇÔÊ æ ÏÑ ÌáæíÑì ÇÒ äÔÑ æ ÈÓØ ÇÓáÇã ÊÇ ÂäÌÇ ßå ãì ÊæÇäÓÊ ßæÔíÏ æ ÒäÔ Çã Ìãíá íÇ äÇäå ÞÑÂä Èå Çæ áÞÈ ÏÇÏ ÍãÇáå ÇáÍØÈ åíÒã ßÔ ÏæÒÎ ¡ ÎæÇåÑ ÇÈæÓÝíÇä ÇÓÊ æ åÑ Çå ÇÈæ áåÈ ÞÏÑì ÏÑ ÇÐíÊ ÈÑÇÏÑÒÇÏå ÇÔ ÓÓÊ ãì ÔÏ Çíä Òä Çæ ÑÇ ÊÞæíÊ æ ÊÍÑíÕ ãì äãæÏ æ Çã Ìãíá íß ÑÏä ÈäÏ ÞíãÊì ÏÇÔÊ ßå Âä ÑÇ ÝÑæÎÊ æ ÏÑ ÚÏÇæÊ ÑÓæá ÎÏÇ ÎÑÌ ßÑÏ ßå ÏÑ ÞíÇãÊ ÚÐÇÈ ÎæÇåÏ ÔÏ ÏÑ ÑÏä Çã Ìãíá æ ÔÈì ßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÏÑ äãÇÒ ÓæÑå ÊÈÊ ÑÇ ÎæÇäÏå ÈæÏ Èå Çã Ìãíá ÎÈÑ ÑÓíÏ ßå ÑÓæá ÎÏÇ ÏíÔÈ ÏÑ äãÇÒ Èå ÔæåÑÊ æ ÔãÇ äÝÑíä ßÑÏ ÝÑÏÇì Âä ÔÈ ÇÈæÈßÑ ãì æíÏ ãÇ ÈÇ ÑÓæá ÎÏÇ ÏÑ ãÓÌÏ ÈæÏíã ÏíÏã Çã Ìãíá ãì ÂíÏ æ ÏÑ ÏÓÊÔ ÍÑÈå Çì ÈæÏ ÝÊã íÇ ÑÓæá Çááå ÈáäÏ Ôæ Çíä ÎØÑäÇß ÇÓÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ãÑÇ äÎæÇåÏ ÏíÏ Çæ íÔ ÂãÏ Èå ÇÈæÈßÑ ÝÊ : ÑÓæá ÎÏÇ ÑÇ äÏíÏì ÏÑ ÚÈÇÑÊ Çæ ãÍãÏ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÊã äå ÈÇ Çíäßå ÍÖÑÊ ÏÑ ãÓÌÏ ÈæÏ æ Çã Ìãíá Âä ÍÖÑÊ ÑÇ äÏíÏ. ÇíäÌÇ ÕÇÍÈ ãÌãÚ ÇáÈíÇä äÙÑì ÏÇÑÏ æ ãì ÝÑãÇíÏ: ÚáÊ äÏíÏÔ ÔÇíÏ Èå Çíä ÌåÊ ÈæÏå ßå ÎÏÇæäÏ ÔÚÇÚ Ôã Çæ ÑÇ ãÚßæÓ ßÑÏ íÇ åæÇ ÑÇ ÓáÈ ßÑÏ ßå ÏÑ Çæ äÝæÐ åæÇ äÝæÐ äßäÏ íÇ ÔÚÇÚ ÑÇ ãÊÝÑÞ ßÑÏ ÊÇ Èå ÑÓæá ÎÏÇ äÑÓÏ. ãÌãÚ ÇáÈíÇä Ðíá ÓæÑå (ÊÈÊ ) ÇÈæáåÈ ÈÇ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÔÏíÏÇ ãÎÇáÝÊ ãì ßÑÏ æ ÚÏÇæÊ ÝæÞ ÇáÚÇÏå Çì äÓÈÊ Èå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÏÇÔÊ .
ØÇÑÞ ãÍÇÑÈì ãì æíÏ ÏÑ ÈÇÒÇÑ ÐÇáãÌÇÒ äÔÓÊå ÈæÏíã äǐÇå ÏíÏíã íß ÌæÇä ãì æíÏ Çì ãÑÏã : Þæáæ áÇ Çáå ÇáÇ Çááå ÊÝáÍæÇ¡Èå æÍÏÇäíÊ ÎÏÇæäÏ ÇÞÑÇÑ ßäíÏ ÊÇ ÑÓʐÇÑ ÔæíÏ æ ãÑÏì åã ÏäÈÇá Çæ ãì æíÏ Çì ãÑÏã !Çæ ÏÑېæÓÊ Çæ ÑÇ ÊÕÏíÞ äßäíÏ.
ØÇÑÞ ãì æíÏ: ãä ÝÊã Çíä ÌæÇä ßíÓÊ ÝÊäÏ Çæ ãÍãÏ ÇÓÊ ãì æíÏ ãä íÇãÈÑ åÓÊã æ Çíä åã Úãæì Çæ ÇÈæáåÈ ÇÓÊ ãÇä ãì ßäÏ ßå Çæ ÏÑæېæ ÇÓÊ ÇÈæáåÈ ÈÇ Çíä åãå ÚÏÇæÊ æ ÏÔãäì ßå äÓÈÊ Èå ÑÓæá ÎÏÇ ÏÇÔÊ æ ØÈÞ ÕÑíÍ ÞÑÂä ãÌíÏ ßå ÇÈæáåÈ ÇÒ Çåá Ìåäã ÇÓÊ (ÓíÕáì äÇÑÇ ÐÇÊ áåÈ ) íÚäì Èå ÒæÏì æÇÑÏ ÂÊÔ ÔÚáå æÑ æ Ñ áåíÈ ãì ÔæÏ¡ÏÑ Úíä ÍÇá ØÈÞ äÞá ãÑÍæã ßáíäì ÏÑ ÑæÖå ßÇÝì ÈÇ Çíä åãå ÈÏíåÇ íß æÞÊ ÏÑ ÇËÑ ÚÑÞ ÎæíÔÇæäÏì ßå ÏÑ Çæ ÏÇÔÊ ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ ÏÝÇÚ ßÑÏ ÇãÇ Úíä ÓÎä ãÑÍæã ßáíäì ÑÇ Èå ÊÑÌãå ÇíäÌÇ ãì ÂæÑíã .
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ãì ÝÑãÇíÏ: æÞÊì ßå ÞÑíÔ ÊÕãíã Èå ÞÊá ÑÓæá ÎÏÇ ÑÝÊäÏ ÝÊäÏ ÇÈæáåÈ ÑÇ å ßÇÑ ßäíã ¿æ ÏÑ ÝßÑ ÇÑå ÌæÆì ÈÑÂãÏäÏ ßå ÔÇíÏ ÇÈæáåÈ ÑÇÖì Èå ÞÊá ÑÓæá ÎÏÇ äÔæÏ Çã Ìãíá Òä ÇÈæáåÈ ÝÊ Çæ Èå ÚåÏå ãä ¡ãä Èå Çæ ãì æíã ßå ãä ÏæÓÊ ÏÇÑã ÔãÇ ÇãÑæÒ ÏÑ ÎÇäå ÈÇÔì æ ÈÇ å㠍íÒì ÈäæÔíã æÞÊì ßå ÑæÒ ãæÚæÏ ÝÑÇ ÑÓíÏ æ ãÔÑßíä ÂãÇÏå ÔÏäÏ Èå ÞÊá íÇãÈÑ ÇßÑã Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÇÈæáåÈ æ ÒäÔ ÏÑ ÎÇäå äÔÓÊäÏ æ ãÔÛæá ÎæԐÐÇÑäì ÔÏäÏ ÍÖÑÊ ÇÈíØÇáÈ Úáíå ÇáÓáÇã ÍÖÑÊ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ÕÏÇ ßÑÏ æ Èå Çæ ÝÊ : ÝÑÒäÏã ! ÈÑæ Èå ÎÇäå ÚãæíÊ ÇÈæáåÈ ÏÑÈ ÑÇ ÈÒä æ Ȑæ ÏÑÈ ÑÇ ÈÇÒ ßääÏ ÇÑ ÈÇÒ ßÑÏäÏ ÏÇÎá ÎÇäå Ôæ æ ÇÑ ÈÇÒ äßÑÏäÏ Íãáå ßä Èå ÏÑ æ Âä ÑÇ ÈÔßä æ ÏÇÎá ÎÇäå Ôæ æÞÊì ÏÇÎá ÎÇäå ÔÏì Èå ÇÈæáåÈ Èæ ÏÑã Èå ãä ÝÑãæÏ ßå Èå ÔãÇ Èæíã ãÑÏì ßå Úãæì Çæ Ôã ÇæÓÊ ÏÑ Þæã æ ÞÈíáå Ðáíá äíÓÊ ¡ÙÇåÑ Çíä ßáÇã ÇÈíØÇáÈ Çíä ÇÓÊ ßå ãì ÎæÇÓÊ ÛíÑÊ Çæ ÑÇ ÈíÏÇÑ ßäÏ íÚäì ßÓì ßå Úãæì Çæ ãËá ÔãÇ ÑÆíÓ ž Þæã æ ÞÈíáå ÈÇÔÏ ÓÒÇæÇÑ äíÓÊ ßå ÏÑ Èíä ãÑÏã Ðáíá ÈÇÔÏ æ ãæÑÏ ÇÐíÊ æ ÇåÇäÊ ÞÑÇÑ íÑÏ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÑÝÊ ÏíÏ ÏÑÈ ÈÓÊå ÇÓÊ ÏÑÈ ÑÇ ßæÈíÏ æ ÎæÇÓÊ ßå ÏÑÈ ÑÇ ÈÇÒ ßääÏ ÈÇÒ äßÑÏäÏ ÍÖÑÊ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ØÈÞ ÏÓÊæÑ ÍÖÑÊ ÇÈíØÇáÈ Úáíå ÇáÓáÇã Íãáå ÈÑÏ ÈÑ ÏÑÈ æ Âä ÑÇ ÔßÓÊ æ ÏÇÎá ÎÇäå ÔÏ æÞÊì ßå ÇÈæáåÈ ÏíÏ ÇãíÑÇáãæãäíä ÇÓÊ ÝÊ : Çì ÝÑÒäÏ ÈÑÇÏÑã !å ÎÈÑ ÇÓÊ ÇãíÑÇáãæãäíä ÝÑãæÏäÏ ÏÑã ãÑÇ ÝÑÓÊÇÏ Èå ÔãÇ Èæíã ãÑÏì ßå Úãæì Çæ Ôã ÇæÓÊ ÏÑ ÞÈíáå Âä ãÑÏ Ðáíá äíÓÊ ÇÈæáåÈ ÝÊ ÏÑÊ ÑÇÓÊ ãì æíÏ ãÑ å ÔÏå ÇÓÊ Çì ÝÑÒäÏ ÈÑÇÏÑã !ÇãíÑÇáãæãäíä ÝÑãæÏäÏ ÏÇÑäÏ ÝÑÒäÏ ÈÑÇÏÑÊ ÑÇ ãì ßÔäÏ æ ÔãÇ ãÔÛæá ÎæÑÏä æ äæÔíÏä åÓÊíÏ ÇÈæáåÈ ÑíÏ æ ÔãÔíÑÔ ÑÇ ÈÑÏÇÔÊ Çã Ìãíá Èå Çæ ÓÈíÏ ÇÈæáåÈ ÏÓÊÔ ÑÇ ÈáäÏ ßÑÏ æ Óíáì ãÍßãì Èå ÕæÑÊ Çã Ìãíá ÒÏ Ôã Çæ ÇÝÊÇÏ æ ãÑÏ æ ÇÈæáåÈ ÇÒ ÎÇäå ÎÇÑÌ ÔÏ ÏÑ ÍÇáì ßå ÔãÔíÑÔ ÏÑ ÏÓÊÔ ÈæÏ æÞÊì ßå ÞÑíÔ ÇÈæáåÈ ÑÇ ÏíÏäÏ æ ÎÔã ÑÇ ÏÑ ÕæÑÊ Çæ ãÔÇåÏå ßÑÏäÏ ÝÊäÏ å ÎÈÑ ÇÓÊ Çì ÇÈæáåÈ !ÝÊ ãä ÈÇ ÔãÇ íãÇä ÈÓÊå Çã ßå ÝÑÒäÏ ÈÑÇÏÑã ÑÇ ÇÐíÊ ßäíã æ ÓÓ ÔãÇ ãì ÎæÇåíÏ Çæ ÑÇ ÈßÔíÏ ÞÓã Èå áÇÊ æ ÚÒì (ÇÓã Ïæ ÈÊ ) ãä ÊÕãí㠐ÑÝÊå Çã ßå Çæ ÑÇ ÊÓáíã ÔãÇ ßäã Âä æÞÊ ÎæÇåíÏ ÏíÏ ßå å ßÇÑ ÎæÇåã ßÑÏ åãì ÇÒ ÇÈæáåÈ ÚÐÑ ÎæÇåì ßÑÏäÏ æ ÇÈæáåÈ ÈѐÔÊ .(135)
2 - ÏÇÓÊÇä ÝÏÇßÇÑì ßãíá Èä ÒíÇÏ 
ßãíá Èä ÒíÇÏ äÎÚì ÇÒ ßÓÇäì ÇÓÊ ßå ÏÑ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ÍÞæÞ ÎæíÔÇæäÏ ÎæÏ¡ÎæÏÔ ÑÇ ÏÑ ãÚÑÖ ãѐ ÞÑÇÑ ÏÇÏ æÞÊì ßå Èå Çæ ÎÈÑ ÏÇÏäÏ ßå ÍÌÇÌ ÚØÇíÇÆì ÑÇ ßå Èå ÇÞæÇã Çæ ãì ÏÇÏ Èå ÎÇØÑ ÑíÎÊä æì ÇÒ ÂäåÇ ÞØÚ ßÑÏå ÇÓÊ Çæ íÔ ÂãÏ æ ÎæÏÔ ÑÇ ÊÓáíã ßÑÏ ÊÇ ÚØÇíÇì ÂäÇä ÞØÚ äÔæÏ.
ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã Èå ßãíá ÝÑãæÏäÏ Çì ßãíá ÚØÇíÇì ÎæÏ ÑÇ Èå ÎæíÔÇæäÏÇä ãæãä æ ÈÇ ÊÞæì ÒíÇÏ ßä æ Èå ÂäåÇ ÑÆæÝ æ ãåÑÈÇä æ ÈÇ ÚÇØÝå ÈÇÔ . (136)
Çæ ÇÒ ÇÕÍÇÈ ÇãíÑÇáãæãäíä ÇÓÊ æ ÏÚÇì ãÔåæÑ ßå ÏÑÔÈ äíãå ÔÚÈÇä æ ÔÈ åÇì ÌãÚå ÎæÇäÏå ãì ÔæÏ ãäÓæÈ Èå Âä ÌäÇÈ ÇÓÊ æ ÍÏíË ãÔåæÑ ßå ÇãíÑÇáãæãäíä ÏÓÊ ÑÇÓÊ Çæ ÑÇ ÑÝÊ æ Èå ÕÍÑÇ ÈÑÏ æ ÝÑãæÏ Çì ßãíá ÞáæÈ ÇäÓÇäåÇ åãÇääÏ ÙÑÝ ÇÓÊ æ ÈÇ ÙÑÝíÊ ÊÑíä ÂäåÇ ÈåÊÑíä ÂäåÇ ÇÓÊ æ ÝÑãæÏ Èå ÐåäÊ ÈӁÇÑ íÒåÇÆì ßå Èå ÔãÇ ãì æíã ãÑÏã Óå ÞÓã åÓÊäÏ¡ÚÇáã ÎÏǐæíÇäå æ ßÓì ßå ÏäÈÇá ÏÇäÔ ãì ÑæÏ ÈÑÇì äÌÇÊ æ ÑÓíÏä Èå ÍÞ ¡æ ßÓÇäì ßå ÂÏãåÇì ÓÊ åÓÊäÏ ÏäÈÇá åÑ ÕÏÇ ßääÏå Çì ãì ÑæäÏ æ ÈÇ åÑ ÈÇÏì ÍÑßÊ ãì ßääÏ æ ãíá Èå Âä ØÑÝ íÏÇ ãì ßääÏ æ ÇÒ äæÑ Úáã æ ÏÇäÔ ÑæÔäÇÆì äãì íÑäÏ æ äÇåÇå ãÍßã ÈÑÇì ÎæÏ ÏÑ äÙÑ äãì íÑäÏ.
ßãíá Èä ÒíÇÏ ãÏÊì ÇÒ ØÑÝ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÚÇãá ÈíÊ ÇáãÇá ÈæÏå ÇÓÊ æ ÚÇÞÈÊ ÍÌÇÌ ËÞÝì Çæ ÑÇ ÔåíÏ ßÑÏ äǍå ÑæÇíÊ ÔÏå ÇÓÊ ßå æä ÍÌÇÌ æÇáì ÚÑÇÞ ÔÏ ÎæÇÓÊ ßãíá ÑÇ ÏÓÊ ÈíÇæÑÏ æ Èå ÞÊá ÈÑÓÇäÏ ßãíá ÇÒ æì ÑíÎÊ æä ÍÌÇÌ Èå Çæ ÏÓÊ äíÇÝÊ ÚØÇÆì ßå ÇÒ ÈíÊ ÇáãÇá ÈÇ ÇÞæÇã ßãíá ÈÑÞÑÇÑ ÈæÏ¡ÞØÚ ßÑÏ æ æä Çíä ÎÈÑ Èå ßãíá ÑÓíÏ ÝÊ ÇÒ ÚãÑ ãä äÏÇä Èå ÌÇì äãÇäÏå ÇÓÊ ÑæÇ äíÓÊ ÓÈÈ ÞØÚ ÑæÒì ÌãÇÚÊì Ôæã ÈÑÎÇÓÊ æ Èå äÒÏ ÍÌÇÌ ÑÝÊ Çæ ÝÊ : Çì ßãíá !ÊÑÇ åãì ÌÓÊã ÊÇ ßíÝÑ ßä㠐ÝÊ åэå ãì ÎæÇåì Èßä ßå ÇÒ ÚãÑ ãä ÌÒ äÏ ÕÈÇÍì äãÇäÏå ÇÓÊ æ ÚäÞÑíÈ ÈÇҐÔÊ ãä æ Êæ Èå Óæì ÎÏÇæäÏ ÇÓÊ æ ãæáÇì ãä Èå ãä ÎÈÑ ÏÇÏå ÇÓÊ ßå ÞÇÊá ãä Êæ ÎæÇåì ÈæÏ ÍÌÇÌ ÝÊ Êæ ÏÑ ÔãÇÑ ÞÇÊáÇä ÚËãÇäì æ ÝÑãÇä ÏÇÏ ÊÇ ÓÑÔ ÑÇ ÈѐÑÝÊäÏ Çæ ÏÑ ÓÇá åÔÊÇÏ æ Óå åÌÑì Èå ÞÊá ÑÓíÏ æ ÏÑ Çíä åäÇã äæÏ ÓÇá ÏÇÔÊ æ ÝÚáÇ ÞÈÑÔ ÏÑ (Ëæíå ) ãÇ Èíä äÌÝ æ ßæÝå ãÚÑæÝÓÊ . (137)
3 - ÏÚÇì ÇãÇã ÓÌÇÏ ÏÑ ãæÑÏ ÎæíÔÇæäÏÇä 
ÇãÇã ÓÌÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÎÏÇæäÏ ÏÑÎæÇÓÊ ÊæÝíÞ ãì ßäÏ ßå ÈÇ ÎæíÔÇæäÏÇäì ßå ÇÒ Çæ ÈÑíÏå ÇäÏ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ÓÇÒÏ ÌÇÆì ßå ÏÑ ãäÇÌÇÊ ÈÇ ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá ÚÑÖ ãì ßäÏ: æ ÇßÇÝì ãä ÞØÚäì ÈÇÇáÕáÉ (138) æ ßÑÏÇÑ ßÓì ÑÇ ßå ÇÒ ãä ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÎæíÔÇæäÏì ßÑÏå ÇÓÊ ÈÇ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ßÑÏä ÈÇ Çæ ÇÏÇÔ Ïåã .
ÇãÇã ÓÌÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã ÈÇ ÌãÚì ÇÒ ÏæÓÊÇä ÑÏ åã äÔÓÊå ÈæÏäÏ ãÑÏì ÇÒ ÈÓʐÇä Âä ÍÖÑÊ æÇÑÏ ÔÏ ÏÑ ßäÇÑ ÌãÚíÊ ÇíÓÊÇÏ æ ÈÇ ÕÏÇì ÈáäÏ ÒÈÇä Èå ÈϐæÆì ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇ㠐ÔæÏ æ ÓÓ ÇÒ ãÌáÓ ÎÇÑÌ ÔÏ¡ÇãÇã Òíä ÇáÚÇÈÏíä Úáíå ÇáÓáÇã ÍÖæÑÇ Èå Çæ ÍÑÝì äÒÏ æ Ó ÇÒ Âäßå Çæ ÑÝÊ ¡ Èå ÍÖÇÑ ãÍÖÑ ÝÑãæÏ: ÔãÇ ÓÎäÇä Çíä ãÑÏ ÑÇ ÔäíÏíÏ ãíá ÏÇÑã ÈÇ ãä ÈíÇÆíÏ æ ÇÓÎ ãÑÇ äíÒ ÈÔäæíÏ åãå ãæÇÝÞÊ ßÑÏäÏ ÇãÇ ÝÊäÏ ÏæÓÊ ÏÇÔÊíã ßå Ýì ÇáãÌáÓ Èå Çæ ÌæÇÈ ãì ÏÇÏíÏ æ ãÇ åã ÈÇ ÔãÇ åã ÕÏÇ ãì ÔÏíã ÂäÇå ÇÒ ÌÇ ÈÑÎÇÓÊäÏ æ ÑÇå ãäÒá Âä ãÑÏ ÌÓæÑ ÑÇ ÏÑ íÔ ÑÝÊäÏ Èíä ÑÇå ãÊæÌå ÔÏäÏ ßå ÍÖÑÊ ÓÌÇÏ Âíå ( æ ÇáßÇÙãíä ÇáÛíÙ æ ÇáÚÇÝíä Úä ÇáäÇÓ æ Çááå íÍÈ ÇáãÍÓäíä ) ÑÇ ãì ÎæÇäÏ ÇÒ ÝÑæ äÔÇäÏä ÂÊÔ ÎÔã ÓÎä ãì æíÏ æ ÇÒ ÚÝæ æ ÇÛãÇÖ äÇã ãì ÈÑÏ¡ æ ãæãäÇä ßÓÇäì åÓÊäÏ ßå ÎÔã ÎæÏ ÑÇ ÝÑæ ãì ÈÑäÏ æ ÇÒ ÎØÇì ãÑÏã ÏÑ ãì ÒÑäÏ æ ÎÏÇ äíßæßÇÑÇä ÑÇ ÏæÓÊ ÏÇÑÏ) ÏÇäÓÊäÏ ßå Âä ÍÖÑÊ ÏÑ ÝßÑ ãÌÇÒÇÊ æì äíÓÊ æ ßáÇã ÊäÏì äÎæÇåÏ ÝÊ æä Èå ÏÑ ÎÇäå ÇÔ ÑÓíÏäÏ ÇãÇã ÈÇ ÕÏÇì ÈáäÏ Çæ ÑÇ ÕÏÇ ÒÏ æ Èå åãÑÇåÇä ÎæíÔ ÝÑãæÏ: ȐæÆíÏ Çíäßå Êæ ÑÇ ãì ÎæÇäÏ Úáì Èä ÍÓíä ÇÓÊ ãÑÏ ÇÒ ÎÇäå ÈíÑæä ÂãÏ æ ÎæÏ ÑÇ ÈÑÇì ãæÇÌå ÈÇ ÔÑ æ ÈÑÎæÑÏ ÂãÇÏå ßÑÏå ÈæÏ ÒíÑÇ ÈÇ ÓÇÈÞå ÇãÑ æ ãÔÇåÏå ÇæÖÇÚ æ ÇÍæÇá ¡ÊÑÏíÏ äÏÇÔÊ ßå ÇãÇã ÓÌÇÏ ÈÑÇì ßíÝÑ Çæ ÂãÏå ÇÓÊ æáì ÈÑÎáÇÝ ÇäÊÙÇÑÔ Èå Çæ ÝÑãæÏ: íÇ ÇÎì Çäß ßäÊ ÞÏ æÞÝÊ Úáì ÇäÝÇ æ ÞáÊ ÝÇä ßäÊ ÞÏ ÞáÊ ãÇ Ýì ÝÇäÇ ÇÓÊÛÝÑ Çááå ãäå æ Çä ßäÊ ÞáÊ ãÇ áíÓ Ýì ÝÛÝÑÇááå áß . ÝÞÈá ÇáÑÌá Èíä Úíäíå æ ÞÇá Èáì ÞáÊ Ýíß ãÇ áíÓ Ýíß ¡ æ ÇäÇ ÇÍÞ Èå .(139)
ÈÑÇÏÑ Êæ Ñæ ÏÑ Ñæì ãä ÇíÓÊÇÏì æ ÈÏæä ãÞÏãå ÓÎäÇä äÇÑæÇÆì ÑÇ ÂÛÇÒ äãæÏì æ ì ÏÑ ì ÝÊì æ ÝÊì ÇÑ Âäå Èå ãä äÓÈÊ ÏÇÏì ÏÑ ãä åÓÊ ÇÒ íԐÇå ÎÏÇæäÏ ÈÑÇì ÎæíÔ ØáÈ ÂãÑÒÔ ž ãì äãÇíã æ ÇÑ æÌæÏ äÏÇÑÏ ÇÒ ÎÏÇ ãì ÎæÇåã ßå Êæ ÑÇ ÈíÇãÑÒÏ.
Çíä Úãá ÇäÓÇäì æ ßÑÇãÊ ÇÎáÇÞì ÇãÇã ÓÌÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã ÂääÇä ÏÑ Çæ ÊÇËíÑ ÈÎÔíÏ ßå íÔ ÂãÏ æ ãíÇä Ïæ Ôã Âä ÍÖÑÊ ÑÇ ÈæÓíÏ æ ÈÇ ÔÑãÓÇÑì ÝÊ ÂÑì Èå ÔãÇ äÓÈÊåÇÆì ÏÇÏã ßå ÇÒ ÂäåÇ ãäÒå æ ãÈÑÇÆì ¡ æ ãä ÎæÏ Èå ÝÊå åÇì ÎæíÔ ÔÇíÓÊå ÊÑã .
ÇãÇã Òíä ÇáÚÇÈÏíä Úáíå ÇáÓáÇã ãì ÊæÇäÓÊ ÈÇ Âä ãÑÏ Èå ÎÔæäÊ ÓÎä ȐæíÏ æ ÏÑ ÍÏæÏ ãæÇÒíä æ ãÞÑÑÇÊ ÇÓáÇãì ãÌÇÒÇÊÔ äãÇíÏ æáì äå ÊäåÇ ÇÒ ÊäϐæÆì æ ßíÝÑ Çæ ÎæÏÏÇÑì ßÑÏ Èáßå ÏÑ ßãÇá ÇÏÈ æ ÈÒѐæÇÑì ÈÇ æì ÓÎä ÝÊ æ Úãá ÈÏ Çæ ÑÇ ÈÇ ÎæÈì ÊáÇÝì ßÑÏ ÏÑ ÂÛÇÒ Çæ ÑÇ ÈÑÇÏÑ ÎæíÔ ÎæÇäÏ æ ÈÇ Çíä ßáãå ãÍíØ ÏæÓÊì æ ÊÝÇåã ÑÇ ÈæÌæÏ ÂæÑÏ æ ÓÓ Èå ÝÊå åÇíÔ ÇÔÇÑå ßÑÏ ÈÇ Âäßå ÍÞíÞÊ ÇãÑ ÑæÔä ÈæÏ æ åÑ Ïæ ãì ÏÇäÓÊäÏ äÇåßÇÑ ßíÓÊ ¡ÇãÇã ÓÌÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã ÔÎÕ Çæ ÑÇ äÇåßÇÑ äÎæÇäÏ Èáßå ÏÑÈÇÑå æÇÞÚì ÇÒ ÎÏÇæäÏ ØáÈ ÂãÑÒÔ ßÑÏ æ Çæá ÇÒ ÎæÏ äÇã ÈÑÏ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÈÇ Çíä Úãá ßÑíãÇäå ÇÒ ØÑÝì äÇå Çæ ÑÇ ÈÎÔíÏ æ ÇÒ ØÑÝ ÏíÑ ÈÑÇì Çæ ØáÈ ãÛÝÑÊ äãæÏ æ ÈÇ ÏÚÇì ÎíÑ ßÇÑ ÈÏÔ ÑÇ Èå äíßì ÇÓÎ ÏÇÏ æ äÊíÌå Âä ÔÏ ßå ãÑÏ ÌÓæÑ Èå ÎæÏ ÂãÏ ÏÑ ÍÖæÑ ÏíÑÇä Èå äÇå ÎæíÔ ÇÚÊÑÇÝ ßÑÏ æ ÇÒ Âä Ó ÈϐæÆì æ ÎÕæãÊ ÑÇ ÊÑß ÝÊ ). (140)
ÈÏíåÇì ÇÔÎÇÕ ÑÇ ÈÇ ÈÏì ÊáÇÝì ßÑÏä æ ÇÒ ÂäÇä ÇäÊÞÇ㠐ÑÝÊä ÈÇÚË ÇÝÒÇíÔ ßÏæÑÊ æ ãÇíå ÊÔÏíÏ ßíäå ÊæÒì æ ÚÏÇæÊ æÑÒì ÇÓÊ .
ÈÑÚßÓ ÇÒ áÛÒÔåÇì ÇÎáÇÞì ÏíÑÇä Ô㠁æÔì ßÑÏä æ ÇÚãÇá äÇÑæÇì ÂäÇä ÑÇ ÈÇ ÎæÈì ÊáÇÝì äãæÏä ãì ÊæÇäÏ ÊíѐíåÇ ÑÇ ÈÑ ØÑÝ ßäÏ ÏÔãäì åÇ ÑÇ Èå ÏæÓÊì ãÈÏá ÓÇÒÏ æ ÈÏßÇÑÇä ÑÇ ÇÒ ÑÝÊÇÑ ÎáÇÝ ÇÎáÇÞì ÈÇÒ ÏÇÑÏ æ Èå ÑÇå Çßì ÓæÞ ÏåÏ æáì ÝÑæ äÔÇäÏä ÎÔã æ ÓÑßæÈ ßÑÏä ÊãÇíá ÇäÊÞÇã ÈÓì ÏÔæÇÑ æ Óäíä ÇÓÊ ÝÞØ äÝæÓ ÈÒѐæÇÑ æ ÕÇÍÈÇä ãßÇÑã ÇÎáÇÞ ÏÇÑÇì Çíä ÐÔÊ ÇäÓÇäì åÓÊäÏ æ ãì ÊæÇääÏ ÈÏíåÇì ÏíÑÇä ÑÇ ÈÇ ÑÝÊÇÑ ÎæÈ ÎæÏ ÇÓÎ æíäÏ ÞÑÂä ãÌíÏ ÏÑ Çíä ãæÑÏ ãì ÝÑãÇíÏ: æ áÇ ÊÓÊæì ÇáÍÓäÉ æ áÇ ÇáÓíÆÉ ÇÏÝÚ ÈÇÇáÊì åì ÇÍÓä ÝÇÐÇ ÇáÐì Èíäß æ Èíäå ÚÏÇæÉ ßÇäå æáì Íãíã æ ãÇ íáÞíåÇ ÇáÇ ÇáÐíä ÕÈÑæÇ æ ãÇ íáÞíåÇ ÇáÇ Ðæ ÍÙ ÚÙíã (141)
ÊÑÌãå : åÑÒ äíßì æ ÈÏì íßÓÇä äíÓÊ ¡ ÈÏì ÑÇ ÈÇ äíßì ÏÝÚ ßä äǐÇå (ÎæÇåì ÏíÏ) åãÇä ßÓ ßå ãíÇä Êæ æ Çæ ÏÔãäì ÇÓÊ æíì ÏæÓÊì Ñã æ Õãíãì ÇÓÊ ¡ÇãÇ ÌÒ ßÓÇäì ßå ÏÇÑÇì ÕÈÑ æ ÇÓÊÞÇãÊäÏ Èå Çíä ãÞÇã äãì ÑÓäÏ æ ÌÒ ßÓÇäì ßå ÈåÑå ÚÙíãì ÇÒ ÇíãÇä æ ÊÞæì ÏÇÑäÏ Èå Âä äÇÆá äãì ÑÏäÏ.
4 - ÏÇÓÊÇä íÚÞæÈ ãÛÑÈì ÈÇ ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ (Ú ) 
ãÍÏË ÚÇáì ãÞÇã ÍÇÌ ÔíÎ ÚÈÇÓ Þãì Ñå ÏÑ ãäÊåì ÇáÇãÇá ÏÑ ÈíÇä ãÚÌÒÇÊ ÇãÇã åÝÊã ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ãì ÝÑãÇíÏ: ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Èå íÚÞæÈ ãÛÑÈì ÝÑãæÏäÏ ÔãÇ ÞØÚ ÑÍã ßÑÏíÏ ÎÏÇ ÚãÑ ÔãÇåÇ ÑÇ ÞØÚ ßÑÏ ÏÑ ãÚÌÒå ÏæÇÒÏåã ãì ÝÑãÇíÏ:
ÏÑ ÇÎÈÇÑ Èå ÛíÈÊ Âä ÍÖÑÊ ÇÓÊ : ÔíÎ ßÔì ÇÒ ÔÚíÈ ÚÞÑÞæäì ÑæÇíÊ ßÑÏå ÇÓÊ ßå ÑæÒì ÎÏãÊ ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ ÈæÏã ßå äǐåÇä ÇÈÊÏÇÁ ÇÒ íÔ ÎæÏ ãÑÇ ÝÑãæÏ ßå Çì ÔÚíÈ ! ÝÑÏÇ ãáÇÞÇÊ ÎæÇåÏ ßÑÏ Êæ ÑÇ ãÑÏì ÇÒ Çåá ãÛÑÈ æ ÇÒ ÍÇá ãä æ Êæ ÓæÇá ÎæÇåÏ ßÑÏ Êæ ÏÑ ÌæÇÈ Çæ Ȑæ ßå Çæ ÇÓÊ Èå ÎÏÇ ÓæäÏ ÇãÇãì ßå ÍÖÑÊ ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÈÑÇì ãÇ ÝÊå ÇÓÊ Ó åÑ å ÇÒ Êæ ÓæÇá ßäÏ ÇÒ ãÓÇÆá ÍáÇá æ ÍÑÇã Êæ ÇÒ ÌÇäÈ ãä ÌæÇÈ Çæ ÑÇ ÈÏå ÝÊã ÝÏÇíÊ Ôæã Âä ãÑÏ ãÛÑÈì å äÔÇäì ÏÇÑÏ¿ ÝÑãæÏ ãÑÏì Èå ÞÇãÊ Øæíá æ ÌÓíã ÇÓÊ æ äÇã Çæ íÚÞæÈ ÇÓÊ æ åÑ Çå Çæ ÑÇ ãáÇÞÇÊ ßäì ÈÇßì äíÓÊ ßå Çæ ÑÇ ÌæÇÈ æÆì ÇÒ åэå ãì ÑÓÏ å íÇäå Þæã ÎæíÔ ÇÓÊ æ ÇÑ ÎæÇÓÊ Èå äÒÏ ãä ÈíÇíÏ Çæ ÑÇ ÈÇ ÎæÏ ÈíÇæÑ ÔÚíÈ ÝÊ : Èå ÎÏÇ ÓæäÏ ßå ÑæÒ ÏíÑ ãä ÏÑ ØæÇÝ ÈæÏã ßå ãÑÏì Øæíá æ ÌÓíã Èå ãä Ñæ ßÑÏ æ ÝÊ ãì ÎæÇåã ÇÒ Êæ ÓæÇáì ßäã ÇÒ ÇÍæÇá ÕÇÍÈÊ ÝÊã ÇÒ ßÏÇã ÕÇÍÈ . ÝÊ ÇÒ ÝáÇä Èä ÝáÇä ¡ íÚäì ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇ㠐ÝÊ㠍å äÇã ÏÇÑì ÝÊ íÚÞæÈ . ÝÊã ÇÒ ßÌÇ ÂãÏå Çì ÝÊ ÇÒ Çåá ãÛÑÈ åÓÊã ¡ ÝÊã : ÇÒ ßÌÇ ãÑÇ ãì ÔäÇÓì ¿ ÝÊ ÏÑ ÎæÇÈ ÏíÏã ßÓì ãÑÇ ÝÊ ßå ÔÚíÈ ÑÇ ãáÇÞÇÊ ßä æ Âäå ÎæÇåì ÇÒ Çæ ȁÑÓ æä ÈíÏÇÑ ÔÏã äÇã Êæ ÑÇ ÑÓíÏã Êæ ÑÇ Èå ãä äÔÇä ÏÇÏäÏ ÝÊã ÈäÔíä ÏÑ Çíä ãßÇä ÊÇ ãä ÇÒ ØæÇÝ ÝÇÑÞ Ôæã æ Èå äÒÏ Êæ ÈíÇíã Ó ØæÇÝ ÎæÏ ÑÇ ÇäÌÇã ÏÇÏã æ Èå äÒÏ Çæ ÑÝÊã æ ÈÇ Çæ Êßáã ßÑÏã Çæ ÑÇ ãÑÏì ÚÇÞá íÇÝÊã Ó ÇÒ ãä ØáÈ ßÑÏ ßå Çæ ÑÇ Èå ÎÏãÊ ÇãÇã ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÈÈÑã ¡ Ó ÏÓÊ Çæ ÑÇ ÑÝÊã æ Èå ÎÇäå Âä ÍÖÑÊ ÈÑÏã æ ØáÈ ÑÎÕÊ ßÑÏ㠍æä ÑÎÕÊ íÇÝÊíã ÏÇÎá ÔÏí㠍æä ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã äÇåÔ Èå Âä ãÑÏ ÇÝÊÇÏ ÝÑãæÏ Çì íÚÞæÈ Êæ ÏíÑæÒ ÇíäÌÇ æÇÑÏ ÔÏì æ ãÇ Èíä Êæ æ ÈÑÇÏÑÊ ÏÑ ÝáÇä ãæÖÚ äÒÇÚì ÑÎ ÏÇÏ æ ßÇÑ Èå ÌÇÆì ÑÓíÏ ßå åãÏíÑ ÑÇ ÏÔäÇã ÏÇÏíÏ æ Çíä ØÑíÞå ãÇ äíÓÊ æ Ïíä ãÇ æ Ïíä ÏÑÇä ãÇ ÈÑ Çíä äíÓÊ æ ãÇ ÇãÑ äãì ßäíã ÇÍÏì ÑÇ Èå Çíä äÍæ ßÇÑåÇ¡Ó ÇÒ ÎÏÇæäÏ íÇäå Èì ÔÑíß ÈÑåíÒ¡ åãÇäÇ Èå Çíä ÒæÏì ãѐ ãÇÈíä Êæ æ ÈÑÇÏÑÊ ÌÏÇÆì ÎæÇåÏ ÇÝßäÏ æ ÈÑÇÏÑÊ ÏÑ åãíä ÓÝÑ ÎæÇåÏ ãÑÏ íÔ ÇÒ Âäßå Èå æØä ÎæíÔ ÈÇҐÑÏÏ æ Êæ åã ÇÒ ßÑÏå ÎæÏ ÔíãÇä ÎæÇåì ÔÏ æ Çíä ÇÊÝÇÞ Èå Âä ÌåÊ æÇÞÚ ÔÏ ßå ÔãÇ ÞØÚ ÑÍã ßÑÏíÏ ÎÏÇ ÚãÑ ÔãÇåÇ ÑÇ ÞØÚ ßÑÏ Âä ãÑÏ ÑÓíÏ ÝÏÇíÊ Ôæã ÇÌá ãä ßì ÎæÇåÏ ÑÓíÏ ÝÑãæÏ åãÇäÇ ÇÌá Êæ äíÒ ÍÇÖÑ ÔÏå ÈæÏ áßä æä ÏÑ ÝáÇä ãäÒá ÈÇ Úãå ÇÊ Õáå ÑÍã ßÑÏì æ ÑÍã ÎæÏ ÑÇ æÕá ßÑÏì ÈíÓÊ ÓÇá ÈÑ ÚãÑ Êæ ÇÝÒæÏå ÔÏ¡ ÔÚíÈ ÝÊ íßÓÇá ÈÚÏ ÇÒ Çíä ãØáÈ Âä ãÑÏ ÑÇ ÏÑ ØÑíÞ ÍÌ ÏíÏã æ ÇÍæÇá Çæ ÑÇ ÑÓíÏã ÎÈÑ ÏÇÏ ßå ÏÑ Âä ÓÝÑ ÈÑÇÏÑÔ Èå æØä äÑÓíÏ ßå æÝÇÊ íÇÝÊ æ ÏÑ Èíä ÑÇå Èå ÎÇß ÓÑÏå ÔÏ. æ ÞØÈ ÑÇæäÏì Çíä ÍÏíË ÑÇ ÇÒ Úáì Èä ÇÈì ÍãÒå ÑæÇíÊ ßÑÏå ÇÓÊ Èå äÍæ ãÐßæÑ. (142)
5 - ÚÇãá ãÓáãÇä ÔÏä ãÇÏÑ 
ÒßÑíÇ Èä ÇÈÑÇåíã ãì æíÏ: ãä äÕÑÇäì ÈæÏã ÏÑ ÇËÑ ÊÍÞíÞ æ ÈÑÑÓì ãÓáãÇä ÔÏã æ ÍÌ ÇäÌÇã ÏÇÏã æ ÈÚÏ ÎÏãÊ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÑÓíÏã æ ÚÑÖ ßÑÏã : ãä äÕÑÇäì ÈæÏã æ ÇáÇä ãÓáãÇä ÔÏå Çã ÝÑãæÏäÏ: ÇÒ ÇÓáÇ㠍å ÏíÏì ßå ÈÇÚË ãÓáãÇäì Êæ ÔÏ¿ÝÊã : Çíä ßáÇ㠁ÑæÑϐÇÑ ßå ãì ÝÑãÇíÏ: ãÇ ßäÊ ãÇ ÇáßÊÇÈ æ áÇ ÇáÇíãÇä æ áßä ÌÚáäÇå äæÑÇ äåÏì Èå ãä äÔÇÁ . (143)
Êæ ãì ÏÇäÓÊì ßÊÇÈ æ ÇíãÇä íÓÊ ( æ ÇÒ ãÍÊæÇì ÞÑÂä Çå äÈæÏì ) æáì ãÇ Âä ÑÇ äæÑì ÞÑÇÑ ÏÇÏíã ßå ÈæÓíáå Âä åÑ ßÓ ÇÒ ÈäϐÇä ÎæíÔ ÑÇ ÈÎæÇåíã åÏÇíÊ ãì ßäíã . ÝÑãæÏ: ãÍÞÞÇ ÎÏÇæäÏ Êæ ÑÇ ÑåÈÑì ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÂäÇå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã Óå ÈÇÑ ÝÑãæÏäÏ ÎÏÇíÇ åÏÇíÊÔ ÝÑãÇ!ÈÚÏ ÝÑãæÏ: åÑ å ãì ÎæÇåì ÓæÇá ßä ÚÑÖ ßÑÏã : ÏÑ æ ãÇÏÑ æ ÎÇäæÇÏå ãä äÕÑÇäì åÓÊäÏ æ ãÇÏÑã äÇÈíäÇ ÇÓÊ ÂíÇ ãä åãÑÇå ÂäÇä ÈÇÔã ¿ æ ÏÑ ÙÑÝ ÂäåÇ ÛÐÇ ÈÎæÑã ¿ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ: ÂäåÇ æÔÊ Îæß ãì ÎæÑäÏ¿ ÚÑÖ ßÑÏã ÈÇ Âä ÊãÇÓ åã äãì íÑäÏ¡ ÝÑãæÏ: ÈÇßì äÏÇÑÏ ãæÇÙÈ ãÇÏÑÊ ÈÇÔ æ ÈÇ Çæ ÎæÔÑÝÊÇÑì ßä æ æä ÈãíÑÏ Çæ ÑÇ Èå ÏíÑì æÇãÐÇÑ ÎæÏÊ Èå ßÇÑÔ ÇÞÏÇã ßä æ Èå ßÓì ãæ äÒÏ ãä ÂãÏå Çì ÊÇ ÏÑ ãäì íÔ ãä ÈíÇÆì ÇäÔÇÁ Çááå .
ÒßÑíÇ ãì æíÏ: ãä ÏÑ ãäì ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÑÓíÏã ÏÑ ÍÇáì ßå ãÑÏã ÇØÑÇÝ Âä ÈÒѐæÇÑ ÑÇ ÑÝÊå ÈæÏäÏ æ ÍÖÑÊ ãÇääÏ ãÚáã ßæÏßÇä ÈæÏ ßå Çåì Çíä æ Çåì Âä ÇÒ Çæ ÓæÇá ãì ßÑÏ æ Çæ ÇÓÎ ãì ÏÇÏ ÓÓ æä Èå ßæÝå ÑÝÊã äÓÈÊ Èå ãÇÏÑã ÈíÔÊÑ ãåÑÈÇäì ßÑÏã æ ÎæÏã Èå Çæ ÛÐÇ ãì ÏÇÏã æ áÈÇÓ Çæ æ ÓÑÔ ÑÇ ÇÒ ßËÇÝÊ Çß ãì ßÑÏã æ ÎÏãʐÐÇÑÔ ÈæÏã .
ãÇÏÑã Èå ãä ÝÊ : ÓÑ ÌÇä Êæ ÒãÇäì ßå ÈÇ ãä åã Ïíä æ åã ãÐåÈ ÈæÏì ÈÇ ãä äíä ÑÝÊÇÑì äãì ßÑÏì ¿ Çíä å ÑÝÊÇÑì ÇÓÊ ßå ÇÒ Êæ ãì Èíäã ÇÒ ÒãÇäì ßå ÇÒ Ïíä ãä ÑÝÊå Çì æ Èå Ïíä ÍäíÝ ÑÇÆíÏå Çì ¿ ÝÊã : ãÑÏì ÇÒ ÝÑÒäÏÇä íÇãÈÑ ãÇ Èå ãä äíä ÏÓÊæÑ ÏÇÏå ÇÓÊ .
ãÇÏÑ㠐ÝÊ : Âä ãÑÏ íÛãÈÑ ÇÓÊ ¿ ÝÊã : äå ¡ Èáßå ÓÑ íßì ÇÒ íÇãÈÑÇä ÇÓÊ .
ãÇÏÑ㠐ÝÊ : ÓÑ ÌÇä Çíä ãÑÏ íÇãÈÑ ÇÓÊ ¡ÒíÑÇ ÏÓÊæÑì ßå Èå Êæ ÏÇÏå ÇÓÊ ÇÒ ÓÝÇÑÔÇÊ íÇãÈÑÇä ãì ÈÇÔÏ¡ÝÊã : ãÇÏÑ ÈÚÏ ÇÒ íÇãÈÑ ãÇ¡íÇãÈÑì äãì ÈÇÔÏ æ Çæ ÓÑ íÇãÈÑ ÇÓÊ .
ãÇÏÑ㠐ÝÊ : Ïíä Êæ ÈåÊÑíä Ïíä ÇÓÊ Âä ÑÇ Èå ãä ÚÑÖå ßä ãä Èå Çæ ÚÑÖå ÏÇÔÊã æ Çæ ãÓáãÇä ÔÏ æ ãä åã ÈÑäÇãå ÇÓáÇã ÑÇ Èå ÂãæÎÊã Çæ äãÇÒ ÙåÑ æ ÚÕÑ æ ãÛÑÈ æ ÚÔÇÁ ÑÇ ÎæÇäÏ æ ÏÑ ÔÈ ÚÇÑÖå Çì Èå Çæ ÑÎ ÏÇÏ æ ÈíãÇÑ ÔÏ Èå ãä ÝÊ : ÓÑ ÌÇä Âäå Èå ãä ÂãæÎÊì ÏæÈÇÑå ÈíÇãæÒ ãä ÂäåÇ ÑÇ ÊßÑÇÑ ßÑÏã ãÇÏÑã ÇÞÑÇÑ Èå ÊæÍíÏ ßÑÏ æ ÇÒ ÏäíÇ ÑÝÊ æä ÕÈÍ ÔÏ ãÓáãÇäåÇ ÛÓáÔ ÏÇÏäÏ æ ÎæÏã ÈÑ Çæ äãÇÒ ÎæÇäÏã æ ÏÑ æÑÓÊÇä ãÓáãÇäÇä ÏÝä ßÑÏã .(144)
ÈÚÖì ÇÒ ÚáãÇÁ æ ÝÞåÇ ÇÒ Çíä ÑæÇíÊ ¡ ØåÇÑÊ Çåá ßÊÇÈ ÑÇ (ÏÑ ÕæÑÊ ÚÏã ããÇÑÓÊ ÈÇ Îæß æ ÔÑÇÈ æ ÏíÑ ÂáæÏå ßääÏå åÇ) ÇÓÊÝÇÏå ãì ßääÏ.
6- ãÚÇæÖå íß ÏÎÊÑ ÈÇ Óå ÔÊÑ 
ãÇÌÑÇåÇÆì ÏÑ ÈÇÈ ÏÎÊÑßÔì ÚÑÈ ÏÑ ÊæÇÑíÎ ÂãÏå ÇÓÊ ßå äÞá ÈÑÎì ÇÒ ÂäåÇ ãÇ ÑÇ ÈíÔÊÑ æ ÈåÊÑ ÈÇ ãÍíØ ÌÇåáíÊ ÂÔäÇ ãì ÓÇÒÏ.
ÌÏ ÝÑÒÏÞ (ÔÇÚÑ ãÚÑæÝ )ßå ÕÚÕÚÉ Èä äÇÌíå ãÌÇÔÚì ) äÇã ÏÇÔÊ ÏÑ ÍÇáì ßå íÑì ÓÇáÎæÑÏå ÈæÏ¡Èå ÍÖæÑ ÑÓæá ÎÏÇ ÂãÏå æ äíä ÂÛÇÒ ÓÎä ßÑÏ¡ Ïæ ÔÊÑ ÂÈÓÊä ÇÒ ãä ã ÔÏå ÈæÏ ÈÑ ÔÊÑì ÓæÇÑ ÔÏå Èå ÌÓÊÌæíÔ ÑÏÇÎÊíã ÇÒ ÏæÑ Îíãå Çì ÏíÏå Èå Âä Óæ ÑÝÊå æ ÇÒ ãÑÏì ßå ÏÑ ßäÇÑ Îíãå äÔÓÊå ÈæÏ ÇÒ ÔÊÑÇäã ÌæíÇ ÔÏã Çæ ÇÒ ãä ÑÓíÏ: (ãÇäÇÑ åãÇ) ÏÇÛ æ äÔÇäÔÇä íÓÊ ¿ ÝÊã : äÇÑ ãíËã Èäì ÏÇÑã ¡ ÏÇÛ ãÎÕæÕ ÞÈíáì ÎæÏãÇä ÑÇ ÝÊã : ÏÑ Çíä äÒÏíßì åÇ Ïæ ÔÊÑÊ ÑÇ ÌÓÊå æ Çíäß äÒÏ ãä ÇÓÊ ÏÑ åãíä ÇÍæÇá íÑÒäì ßå ãÚáæã ÔÏ ãÇÏÑ åãÇä ãÑÏ ãíÈÇÔÏ ÇÒ ÔÊ Îíãå ÈÇ ÍÇáÊì ÑÝÊå ÏÑ ÂãÏ Âä ãÑÏ ÎØÇÈ Èå Çæ äãæÏå æ ÝÊ å ÒÇÆíÏå ÇÓÊ ¿ Çæ ÈÏæä Âäßå ãäÊÙÑ ÌæÇÈ ãÇÏÑ ÈÇÔÏ ÇÏÇãå ÏÇÏ ( ÝÇä ßÇä ÓÞíÇ ÔÇÑßäÇ Ýì ÇãæÇáäÇ æ Çä ßÇäÊ ÍÇÆáÇ æ ÇÏäÇåÇ ) íÚäì ÇÑ ÓÑ ÈÇÔÏ ßå ÈÇ ãÇ ÔÑíß ãÇá æ Òäϐì æ æÇÑË ÎæÇåÏ ÔÏ æ ÇÑ ÏÎÊÑ ÈÇÔÏ ßå ÒäÏå Èå æÑÔ ãì ßäíã ! ÇÒ ÞÑÇÆä ÍÇá ÝåãíÏå ÔÏ ßå Òä Çíä ÌæÇä æÖÚ Íãá äãæÏ ãÇÏÑ ÇÓÎ ÏÇÏ ÏÎÊÑ ÇÓÊ Âä ãÑÏ ÈÇ ÎÔã ÊæÇã ÈÇ ÇäÏæå ÇÙåÇÑ ÏÇÔÊ : Ó ãÚØá äÔæíÏ. ÂÓæÏå ÇÔ ÓÇÒíÏ ÈÎÇßÔ ÓÇÑíÏ!
ÕãÕÚå ÇÏÇãå ÏÇÏ: Çì ÑÓæá ÎÏÇ äãì ÏÇäã äǐåÇä å ÇäÞáÇÈì ÏÑ ãä ÏíÏ ÂãÏ æÆì ÊãÇ㠁íßÑã Ïá ÔÏ æ ÊãÇã Ïáã ÚÇØÝå æ ãåÑ æ æÌÏÇä ÇÒ Çíäßå ãæÌæÏ ßæß æ Èì äÇåì ßÔÊå ÔæÏ ÑÍãã ÂãÏ¡Èì ÇÎÊíÇÑ Èå ÌæÇä ÝÊã : ÂíÇ Çíä ÏÎÊÑ äæÒÇÏ ÑÇ ãì ÝÑæÔì ¿ ÇÓÎ ÏÇÏ: ( ÇÓãÚÊ ÇáÚÑÈ ÊÈíÚ ÇáÇæáÇÏ¿ ) åÑÒ ÔäíÏå Çì ÚÑÈ Èå ÝÑæÔ ÈÇÔÏ¿ æ Çíä ää ÑÇ ÊÍãá ßäÏ¿ ÝÊã äÝÑæÔ ÏÑ ãÞÇÈá ÇÍÓÇä æ ÈÎÔÔì Èå ãä ÈÈÎÔ ¡ ÝÊ : ÇÑ ÝÑÎÊä ÏÑ ßÇÑ äÈÇÔÏ ÍÇÖÑã ÈÇ åãÇä Ïæ ÔÊÑ æ Çíä ÔÊÑì ßå ÈÑ Âä ÓæÇÑì ãÈÇÏáå ßäã Êæ Çíä ÔÊÑÇä ÑÇ Èå ãä ÈÈÎÔ ÊÇ Çíä ÏÎÊÑ ÑÇ Èå Êæ ÈÈÎÔãã ¡ ÑÇÖì ÔÏã ÔÊÑåÇ ÑÇ ÏÇÏå æ ÏÎÊÑ ÑÇ ÑÝÊå Èå ÏÇíå Çì ӁÑÏã Çíä æÇÞÚå ÈÑÇì ãä ãæÌÈ ÔåÑÊ ÔÏ ÏåÇä Èå ÏåÇä ÔÊ ÇÒ Âä Ó ãä Çíä ÑæÔ ÑÇ ÊÑß äßÑÏã æ ÊÇ ßäæä ÏæíÓÊ æ åÔÊÇÏ ÏÎÊÑ ÑÇ Èå ÈåÇì åÑ íß Èå Óå ÔÊÑ! ÇÒ ãѐ äÌÇÊ ÏÇÏå Çã .
ÂíÇ Çíä Úãá Èå ÍÇá ãä ÓæÏì ÏÇÑÏ¿ æ ãÇíå ÇÌÑ æ ËæÇÈì ãì ÈÇÔÏ¿
ÍÖÑÊ ÇÓÎ ÏÇÏ: åÐÇáß ÈÇÈ ãä ÇáÈÑ æ áß ÇÌÑå ÇÐ ãä Çááå Úáíß ÈÇáÇÓáÇã ) Çíä ßÇÑ Êæ ÎæÏ ÈÇÈì ÇÒ ÈÑÇíÊ ÈæÏå æ ÇÒ ÌÇäÈ ÎÏÇæäÏ äíÒ ãÇÌæÑ ÎæÇåì ÈæÏ æä Èå ÔÑÝ ÇÓáÇã äíÒ ÊæÝíÞ íÇÝÊì ÝÑÒÏÞ ÔÇÚÑ åãæÇÑå Èå Çíä ßÇÑ ÌÏ ÎæÏ ÇÝÊÎÇÑ ãì ßÑÏ äÇäå ÇÒ Ìãáå ÏÑ ÇÔÚÇÑ ÎæÏ ÏÇÑÏ:
æ ÌÏì ÇáÐì ãäÚ ÇáæÇáÏíä æ ÇÍíÇÇáæÆíÏ æ áã ÊæÆÏ
ÌÏ ãä ÌáæíÑì ßÑÏ ÇÒ ßÔÊä ÏÎÊÑÇä æ ãæÌÈ ÔÏ ÏÎÊÑ ÒäÏå Èå æÑ äÔæÏ.
7 - íÇãÈÑ ÇßÑã Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: ÊÝÑÞå Èíä ÎæíÔÇæäÏÇä ÇÒ ÇÓíÑÇä ÇäÏÇÎÊå äÔæÏ.
ãÍÏË ÚÇáì ãÞÇã ãÑÍæã ßáíäì (Ñå ) ÏÑ (ÝÑæÚ ßÇÝì ) äÞá ãì ÝÑãÇíÏ: ÇÒ ãÚÇæÉ Èä ÚãÇÑ ßå ãì æíÏ ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÔäíÏå Çã ßå ÝÑãæÏäÏ: ÇÒ íãä ÎÏãÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÊÚÏÇÏì ÇÓíÑ ÂæÑÏäÏ æÞÊì ßå Èå ÌÍÝå ( ÌÍÝå ãíÞÇÊ Çåá ÔÇã æ ãÕÑ æ ãÛÑÈ åÑ ßÓì ÇÓÊ ßå ÇÒ ÂäÌÇ ÚÈæÑ ãì ßäÏ åÑ äÏ Çåá ÂäÌÇ äÈÇÔÏ æ Çíä ÏÑ ÕæÑÊì ÇÓÊ ßå Çíä ÔÎÕ ÇÒ ãíÞÇÊ ÓÇÈÞ ÇÒ Âä ÇÍÑÇã äÈÓÊå ÈÇÔÏ) ÑÓíÏäÏ 24 ÝÑÓÎì ãßå æá ÂäåÇ ÊãÇã ÔÏ íß ßäíÒ ÇÒ ÇÓíÑÇä ÑÇ ÝÑæÎÊäÏ ßå ãÇÏÑ Âä ßäíÒ åã ÏÑ Èíä ÇÓíÑÇä ÈæÏå æÞÊì ßå ÎÏãÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÑÓíÏäÏ íÇãÈÑ ÇÓáÇã ÕÏÇì Ñíå Çì ÑÇ ÔäíÏäÏ ÓÈÈ Ñíå ÑÇ ÓæÇá ÝÑãæÏäÏ: ÝÊäÏ: íÇ ÑÓæá Çááå ÏÑ Èíä ÑÇå ÇÍÊíÇÌ íÏÇ ßÑÏíã Èå æá æ äÝÞå æ ÏÎÊÑ åãíä ßäíÒ ÑÇ ßå Ñíå ãì ßäÏ ÝÑæÎÊíã ¡ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå æá Âä ßäíÒ ÑÇ ÝÑÓÊÇÏäÏ æ ÑÝÊäÏ Âä ßäíÒ ÑÇ ÂæÑÏäÏ æ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: ÇÑ ÎæÇÓÊíÏ ÂäåÇ ÑÇ ÈÝÑæÔíÏ ÈÇ åã ÈÝÑæÔíÏ æ ÇÑ ÎæÇÓÊíÏ äå ÏÇÑíÏ ÈÇ åã äåÏÇÑíÏ.
8 - ÍãíÑì æ ÏÝÇÚ ÇÒ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã . 
ÔÇÚÑ ãÚÑæÝ Çåá ÈíÊ ÚÕãÊ æ ØåÇÑÊ Úáíåã ÇáÓáÇã ÓíÏ ÇÓãÇÚíá ÍãíÑì ãì æíÏ ãÇÏÑã ãä ÑÇ äíãå ÔÈ ÇÒ ÎæÇÈ ÈíÏÇÑ ãì ßÑÏ æ ãì ÝÊ ÓÑã ! ãì ÊÑÓã ¡Èå åãíä ÚÞíÏå (ÔíÚå ) ßå ÏÇÑì ÈãíÑì æ ÏÇÎá Ìåäã ÈÔæì . ÓíÏ ÍãíÑì ÏÑ ÎÇäå ÎæÏÔ Èå ÏæÓÊÔ æ Èå ÎÇÏãÔ ÝÊ : ÏÑ Çíä ÎÇäå ãä ¡ Èå Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÏÔäÇã ÏÇÏå äÔÏå ÇÓÊ ÎÇÏã ÓíÏ ÝÊ : ãÑ ßÓì Èå ãæáÇ ÏÔäÇã ãì ÏåÏ¿ ÓíÏ ÝÊ : ÂÑì ÏÑ æ ãÇÏÑ ãä Èå Âä ÍÖÑÊ ÏÔäÇã ãì ÏåäÏ.
ÚÈÇÓå ÏÎÊÑ ÓíÏ ÇÓãÇÚíá ÍãíÑì ãì æíÏ: ÏÑã Èå ãä ãì ÝÊ : ÏÑ ÑæҐÇÑì ßå ßæÏß ÈæÏã ãì ÔäíÏã ßå ÏÑ æ ãÇÏÑã ÇãíÑÇáãæãäíä Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ÏÔäÇã ãì ÏåäÏ ãä ÇÒ ÎÇäå ÈíÑæä ãì ÂãÏã æ ÑÓäå ãì ãÇäÏã æ Çíä ÑÓäì ÑÇ ÈÑ ÈÇҐÔÊ Èå íÔ ÂäåÇ ÊÑÌíÍ ãì ÏÇÏã æ æä ÚáÇÞå Èå Çíäßå ÇÒ ÂäåÇ ÏæÑ ÈÇÔã ¡ ÏÇÔÊã æ ÇÒ ÂäÇä äÇÑÇÍÊ ÈæÏã æ ÈÏã ãì ÂãÏ ÔÈåÇ ÑÇ ÏÑ ãÓÌÏ ãì ÎæÇÈíÏã ÊÇ ÑÓäì äÇÊæÇäã ãì ßÑÏ æ Èå ÎÇäå ãì ÑÝÊã æ íÒì ãì ÎæÑÏã æ ÈÇÒ ÈíÑæä ãì ÂãÏã .
æä ßãì ÈÒѐ ÔÏã æ Èå ßãÇá ÎæÏ ÑÓíÏã æ ÔÇÚÑì ÑÇ ÂÛÇÒ ßÑÏã Èå ÏÑ æ ãÇÏÑ㠐ÝÊã ãä ÑÇ ÇÒ Èϐæíì ÇãíÑÇáãæãäíä Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÈÑßäÇÑ ÏÇÑíÏ ÒíÑÇ Çíä ßÇÑ ãÑÇ ÑäÌ ãì ÏåÏ æ ãä ÏæÓÊ äÏÇÑã ßå Èå ÎÇØÑ ãÞÇÈáå ÈÇ ÔãÇ ÚÇÞ Ôæã .
æáì ÂäåÇ Èå ãÑÇåì ÎæÏ ÇÏÇãå ÏÇÏäÏ æ ãä ÇÒ ÂäÇä ÌÏÇ ÔÏã æ ÈÑÇì ÂäåÇ Çíä ÔÚÑ ÑÇ ÓÑæÏã : (Çì ãÍãÏ¡ ÇÒ ÔßÇÝäÏå ÚãæÏ ÕÈÍ ÈÊÑÓ ¡ æ ÊÈÇåì Ïíä ÎæíÔ ÑÇ ÈÇ ÓÇãÇä ÈÎÔíÏä Èå Âä ¡ ÇÒ Èíä ÈÈÑ ÂíÇ ÈÑÇÏÑ æ ÌÇäÔíä ãÍãÏ ÑÇ ÏÔäÇã ãì Ïåì ¿ æ ÈÇ Çíä ßÇÑ Èå ÑÓíÏä ÑÓʐÇÑì ÇãíÏ ãì ÏÇÑì ¿ åíåÇÊ ¡ ãѐ ÈÑ Êæ æ ÚÐÇÈ æ ÚÒÑÇÆíá ÈÑ Êæ äÒÏíß ÈÇÏ).
ÂäÇä ÊåÏíÏ Èå ÞÊáã ßÑÏäÏ æ ãä Èå äÒÏ ÚÞÈÉ Èä ãÓáã ÂãÏã æ Çæ ÑÇ ÂÇå ßÑÏã Çæ ÝÊ : ÏíÑ Èå äÒÏ ÂäÇä ãÑæ æ ãäÒáì ÈÑÇíã ÝÑÇåã ßÑÏ ßå Èå ÏÓÊæÑ æì åãå íÒåÇíì ßå Èå ÂäåÇ äíÇÒ ÏÇÔÊã ÏÑ Âä ÎÇäå ÂãÇÏå ÔÏå ÈæÏ æ ÍÞæÞì ÑÇ ÈÑÇíã ãÚíä ßÑÏ ßå ßãß åÒíäå Òäϐì Çã ÈæÏ. (145)

    





   
   

9 - ÚÏã ÇÐä Èå ÏÎæá 
ÇãÇã ÍÓä ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã Èå ÇÍãÏ Èä ÇÓÍÇÞ ÇÌÇÒå ÏÎæá äÏÇÏ æ ÝÑãæÏäÏ: ÔãÇ ÓÑ Úãæì ãÇ ÑÇ ÇÒ ÏÑ ãäÒá ÎæÏÊ ÈѐÑÏÇäíÏì ( ÞÇá Úáíå ÇáÓáÇã ¡ áÇäß ØÑÏÊ ÇÈä ÚãäÇ Úä ÈÇÈß )
ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì Ñå ãì ÝÑãÇíÏ: ÕÇÍÈ ÊÇÑíÎ Þã ÇÒ ãÔÇíÎ Þã ÑæÇíÊ ßÑÏå ßå ÇÈæÇáÍÓä ÍÓíä Èä ÍÓä Èä ÌÚÝÑ Èä ãÍãÏ Èä ÇÓãÇÚíá Èä ÇãÇã ÌÚÝÑ ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ Þã ÈæÏ æ ÔÑÈ ÎãÑ ãì ßÑÏ æ Çíä Úãá ÔÑÈ ÑÇ åã ÂÔßÇÑÇ ÇäÌÇã ãì ÏÇÏ íß ÑæÒ ÈÑÇì ÍÇÌÊì Èå ÏÑ ãäÒá ÇÍãÏ Èä ÇÓÍÞ ÇÔÚÑì ßå æßíá ÇæÞÇÝ ÈæÏ ÏÑ Þã ÑÝÊ æ ÇÐä ÏÎæá ÎæÇÓÊ ÇÍãÏ Çæ ÑÇ ÇÐä ÏÎæá äÏÇÏ ÓíÏ ÈѐÔÊ Èå ãäÒá ÎæÏ ÈÇ ÍÇá Ûã æ ÇäÏæå ÈÚÏ ÇÒ Çíä ÞÕå ÇÍãÏ Èä ÇÓÍÞ Èå ÍÌ ãÔÑÝ ÔÏ åãíä ßå ÈÓÑ ãä ÑÇì ÑÓíÏ ÇÌÇÒå ÎæÇÓÊ ßå ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÇÈæãÍãÏ ÍÓä ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã ãÔÑÝ ÔæÏ ÍÖÑÊ Çæ ÑÇ ÇÌÇÒå äÏÇÏ ÇÍãÏ ÈÏíä ÌåÊ Ñíå ØæáÇäì ßÑÏ æ ÊÖÑÚ äãæÏ ÊÇ ÍÖÑÊ ÇÐäÔ ÏÇÏ æä ÎÏãÊ Âä ÍÖÑÊ ÑÓíÏ ÚÑÖ ßÑÏ íÇ Èä ÑÓæá Çááå Èå å ÚáÊ ãä ÑÇ ãäÚ ÝÑãæÏì ÇÒ ÊÔÑÝ Èå ÎÏãÊ ÎæÏ¿ æ ÍÇá Âäßå ãä ÇÒ ÔíÚíÇä æ ãæÇáíÇä ÔãÇ åÓÊã ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÈÏíä ÌåÊ ßå Êæ ÈѐÑÏÇäíÏì ÓÑ Úãæì ãÇ ÑÇ ÇÒ ÏÑ ãäÒá ÎæÏ. ÇÍãÏ ÈÇÒ å㠐Ñíå ßÑÏ æ ÞÓã íÇÏ ßÑÏ ßå Çæ ÑÇ ãäÚ äßÑÏå ÇÓÊ ÇÒ ÏÎæá ãÑ Èå ÌåÊ Âäßå ÊæÈå ßäÏ ÇÒ ÔÑÈ ÎãÑ ÝÑãæÏ: ÑÇÓÊ ÝÊì æ áßä ÇÑå Çì äíÓÊ ÇÒ ÇÍÊÑÇã æ ÇßÑÇã ÇíÔÇä Èå åÑ ÍÇáì ßå ÈÇÔÏ æ Âäßå ÍÞíÑ äÔãÇÑì ÇíÔÇä ÑÇ æ ÇåÇäÊ äßäì Èå ÇíÔÇä ßå ÇÒ ÒíÇäßÇÑÇä ÎæÇåì ÈæÏ Èå ÌåÊ ÇäÊÓÇÈÔÇä Èå ãÇ Ó æä ÇÍãÏ ÈѐÔÊ Èå Þã ãÑÏã Èå ÏíÏä Çæ ÂãÏäÏ æ ÍÓíä äíÒ ÈÇ ÇíÔÇä ÈæÏ æä ÇÍãÏ ÍÓíä ÑÇ ÏíÏ ÈÑÌÓÊ ÇÒ ÌÇì ÎæíÔ æ ÇÓÊÞÈÇá ßÑÏ æ ÇßÑÇã äãæÏ Çæ ÑÇ æ äÔÇäíÏ Çæ ÑÇ ÏÑ ÕÏÑ ãÌáÓ ÎæÏ¡ ÍÓíä Çíä ßÇÑ ÑÇ ÇÒ ÇÍãÏ ÈÚíÏ ÔãÑÏ æ ÓÈÈ Âä ÑÇ ÇÒ Çæ ÑÓíÏ ÇÍãÏ ÈÑÇì Çæ äÞá ßÑÏ Âäå ãÇ Èíä Çæ æ ÇãÇã ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇ㠐ÐÔÊå ÈæÏ ÍÓíä æä Âä ÑÇ ÔäíÏ ÇÒ ÇÝÚÇá ÞÈíÍå ÎæÏ ÔíãÇä ÔÏ æ ÊæÈå ßÑÏ ÇÒ Âä æ ÈѐÔÊ Èå ãäÒá ÎæÏ æ ÑíÎÊ åÑ å Îã ÏÇÔÊ Èå Òãíä æ ÔßÓÊ ÂáÇÊ Âä ÑÇ æ ÇÒ ÇÑÓÇíÇä æ ÇÒ ÕÇáÍÇä Çåá ÚÈÇÏÊ ÑÏíÏ æ íæÓÊå ãáÇÒãÊ ãÓÇÌÏ ÏÇÔÊ æ ãÊÚßÝ ÏÑ ãÓÇÌÏ ÈæÏ ÊÇ Âäßå æÝÇÊ ßÑÏ æ ÏÑ äÒÏíßì ãÒÇÑ ÍÖÑÊ ÝÇØãå ÈäÊ ãæÓì ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ( ÏÑ äÒÏíßì ÍÑã ÍÖÑÊ ãÚÕæãå ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ) (146)
10 - íæäÏ Úáì Èä ÚÇÕã ßæÝì ÈÇ ÇÆãå ÇØåÇÑ (Ú ) 
Úáì Èä ÚÇÕã ßæÝì äÇÈíäÇ ãì æíÏ: ÈÑ ãæáÇíã ÇãÇã ÍÓä ÚÓßÑì Úáíå ÇáÓáÇã ÏÇÎá ÔÏã æ ÈÑ Âä ÍÖÑÊ ÓáÇã ßÑÏã æ Âä ÈÒѐæÇÑ ÌæÇÈ ÓáÇã ãÑÇ ÏÇÏäÏ æ ÝÑãæÏäÏ ãÑÍÈÇ Çì ÓÑ ÚÇÕ ßæÝì ! ÈäÔíä æÇÑÇ ÈÇÏ ÈÑ ÔãÇ Çì ÝÑÒäÏ ÚÇÕã ÂíÇ ãì ÏÇäì ÒíÑ ÇíÊ å åÓÊ ÝÊã Çì ãæáÇì ãä ÒíÑ Çì ãä åãíä ÒíÑÇäÏÇÒ æ ÝÑÔ ÇÓÊ ßå ÎÏÇæäÏ ÑÇãì ÈÏÇÑÏ ÕÇÍÈ Âä ÑÇ¡ ÇãÇã ÝÑãæÏäÏ Çì ÝÑÒäÏ ÚÇÕã ÈÏÇä ßå ÔãÇ Ñæì ÝÑÔì æ ÈÓÇØì ÇíÓÊÇÏå Çì ßå ÈÑ Ñæì Âä ÇäÈíÇÁ æ íÇãÈÑÇä äÔÓÊå ÇäÏ ÝÊã Çì ãæáÇì ãä Çì ßÇÔ ãÇÏÇãì ßå ÒäÏå åÓÊã ÇÒ ÔãÇ ãÝÇÑÞÊ äãì ßÑÏã ÓÓ ÏÑ äÝÓ ÎæÏ ÝÊã Çì ßÇÔ ãì ÏíÏã Çíä ÝÑÔ ÑÇ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÇäÓÊ Âäå ÇÒ ÞáÈ ãä ÐÔÊ ÝÑãæÏ Çì ÝÑÒäÏ ÚÇÕã ÈíÇ íÔ ãä ÑÝÊã ÌáæÊÑ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÓÊ ãÈÇÑßÔ ÑÇ ßÔíÏ ÈÑ ÕæÑÊ ãä . Èå ÇÐä ÎÏÇæäÏ ãä ÈíäÇ ÔÏã ÓÓ ÝÑãæÏ Çíä ÌÇíÇå ÞÏ㠁ÏÑãÇä ÂÏã ÇÓÊ æ Çíä ÇËÑ åÇÈíá ÊÇ ÑÓíÏäÏ Èå Çíäßå ÝÑãæÏäÏ æ Çíä ÇËÑ ÞÏã ÌÏã ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÇÓÊ æ Çíä ÇËÑ ÌÏã Úáì Èä ÇÈíØÇáÈ ÇÓÊ .
Úáì Èä ÚÇÕã ãì æíÏ: ÇÝÊÇÏã Ñæì ÞÏãåÇ æ åãå ÂäåÇ ÑÇ ÈæÓíÏã æ ÏÓÊ ãÈÇÑß ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ åã ÈæÓíÏã Èå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇ㠐ÝÊã ãä ÚÇÌÒ åÓÊã ÇÒ äÕÑÊ æ íÇÑì ÔãÇ ÈÇ ÏÓÊ (íÚäì ÇÒ ÏÓÊ ãä ßÇÑì ÓÇÎÊå äíÓÊ ) ÝÞØ ÔãÇ ÑÇ ÏæÓÊ ÏÇÑã æ ÇÒ ÏÔãäÇä ÔãÇ ÈíÒÇÑã æ ÏÑ ÎáæÊ ÈÑ ÂäåÇ áÚä ãì ßäã Çì ãæáÇì ãä ! æäå ãì Èíäì ÍÇá ãÑÇ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÏÑã ÇÒ ÌÏã ÑÓæá ÎÏÇ äÞá ßÑÏ ßå Âä ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: ßÓì ßå ÇÒ ßãß ãÇ Çåá ÈíÊ äÇÊæÇä ÈÇÔÏ æ ÏÑ ÎáæÊ ÏÔãäÇä ãÇ ÑÇ áÚäÊ ßäÏ ÎÏÇæäÏ ÕÏÇì Çæ ÑÇ Èå ÊãÇã ÝÑÔʐÇä ãì ÑÓÇäÏ åÑ æÞÊ íßì ÇÒ ÂäåÇ áÚä ßäÏ ÏÔãäÇä ãÇ ÑÇ ÝÑÔʐÇä åã ÈÇ Âä åã ÕÏÇ ãì ÔæäÏ æ ÇÑ íßì ÇÒ ÏÔãäÇä ÝÑÇãæÔ ÔæÏ ÏÑ áÚä ÔãÇ ÝÑÔʐÇä Èå Âä åã áÚä ãì ßääÏ æÞÊì ßå ÕÏÇì ÔãÇ ÈÑ áÚä ßÑÏä ÏÔãäÇä ãÇ Èå ÝÑÔʐÇä åã ãì ÑÓÏ ÂäÇä ÇÒ ÎÏÇæäÏ ÈÑÇì ÔãÇ ÇÓÊÛÝÇÑ æ ËäÇ ãì ØáÈäÏ æ ãì æíäÏ ÎÏÇíÇ ÏÑæÏ ÈÝÑÓÊ ÈÑ ÑæÍ Çíä ÈäÏå ÇÊ ßå ÏÑ ÑÇå ÇæáíÇÆÊ ßæÔÔ æ ÓÚì ÎæÏÔ ÑÇ ßÑÏå ÇÓÊ æ ÇÑ ÈíÔ ÇÒ Çíä ÞÇÏÑ ÈæÏ ÇäÌÇã ãì ÏÇÏ äǐÇå äÏÇ ÇÒ ÌÇäÈ ÎÏÇæäÏ ãì ÑÓÏ ßå ãì ÝÑãÇíÏ Çì ÝÑÔʐÇä ! ãä ¡ ÏÚÇì ÔãÇ ÑÇ ÏÑÈÇÑå Çíä ÈäÏå Çã ÇÓÊÌÇÈÊ ßÑÏã æ ÔäíÏã äÏÇì ÔãÇ ÑÇ æ ÕáæÇÊ ÝÑÓÊÇÏã ÈÑ ÑæÍ Çæ. (147)
11 - ÏÇÓÊÇä Òäϐì Èåáæá ÚÇÞá 
ÇÓã Çæ (æåÈ ) ÇÓÊ æ ÇÒ ÌåÊ Úáã æ ãÚÑÝÊ æ ÚÞá æ ÚÏÇáÊ ÏÑ ÍÏ ßÇãá ÈæÏ æì ÇÒ Çåá ßæÝå ÇÓÊ ßå ãÔåæÑ ÈæÏ Èå Èåáæá ÏíæÇäå æ ÇÒ ÎæÇÕ ÔǐÑÏÇä ÇãÇã ÌÚÝÑ ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÓÊ æ ÏÑ Ýäæä ÍßãÊ æ ãÚÇÑÝ æ ÂÏÇÈ ßÇãá ÈæÏå æ ÇÒ ßÓÇäì ÈæÏ ßå Çåá ÝÊæì ÈæÏäÏ Èå ØÑíÞå ÔíÚå æ Èåáæá ÏÑ ÒãÇä ÎæÏÔ ãæÑÏ ÞÈæá åãå ÈæÏå ÇÓÊ æ ÏÑÔ ÚãÑæ Úãæì åÇÑæä ÇáÑÔíÏ ÈæÏ æ ÑÔíÏ æÞÊì ßå ÊÕãíã ÈÑ ÇÒ Èíä ÈÑÏä ÇËÑ ÇãÇã ßÇÙã Úáíå ÇáÓáÇ㠐ÑÝÊ æ ÏäÈÇá Ííáå æ ÈåÇäå ÈæÏ ßå ãÏÑß Èå ÏÓÊ ÈíÇæÑÏ ÈÑ Úáíå ÇãÇã ßÇÙã Úáíå ÇáÓáÇã ßÓì ÑÇ ÝÑÓÊÇÏ ÏäÈÇá ãÌÊåÏíä æ Çåá ÝÊæÇì Âä ÒãÇä ÇÒ ÂäÇä ÓæÇá ßÑÏ ßå ÑíÎÊä Îæä ÇãÇã ãÚÕæã Úáíå ÇáÓáÇã Èå ÌåÊ ÎÑæÌ ÈÑ Úáíå ÍÇßã æÞÊ ÌÇÆÒ ÇÓÊ íÇ äå ¿ åãì ÛíÑ ÇÒ Èåáæá ÝÊæÇ ÏÇÏäÏ Èáì ÌÇÆÒ ÇÓÊ æ Èåáæá åã ÇÒ Ìãáå ãÌÊåÏíä æ Çåá ÝÊæì ÈæÏ ãÎÝíÇäå ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÇãÇã ãæÓì ßÇÙã Úáíå ÇáÓáÇã ÑÝÊ æ Âä ÍÖÑÊ ÑÇ ÏÑ ÌÑíÇä ßÇÑ ÐÇÔÊ æ ÇÒ Âä ÇãÇã ãÚÕæã ÑÇå ÇÑå ÎæÇÓÊ ßå ÇÒ Çíä Èáíå ¡ äÌÇÊ íÏÇ ßäÏ ÇãÇã ßÇÙã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÈÑæ ÏÑ Ìáæì Ôã ãÑÏã ÎæÏÊ ÑÇ Èå ÏíæÇäì ÈÒä æ ÇÙåÇÑ ÓÝÇåÊ ßä æ åÐíÇä Ȑæ Èå ÎÇØÑ ÍÝÙ ÎæÏ æ ÏíäÊ ÊÇ ÞÇÏÑ ÈÇÔì ßå ÇÍÞÇÞ ÍÞ æ ÇÈØÇá ÈÇØá äãÇÆì Èå ØæÑì ßå ãì ÎæÇåì .
ÕÇÍÈ ÑÖæÇÊ ÇáÌäÇÊ íß ÚÇãá ÏíÑì åã ÈÑÇì ÏíæÇäì Èåáæá ÇÒ ÓíÏ äÚãÊ Çááå ÔæÔÊÑì äÞá ßÑÏå ÇÓÊ ßå åÇÑæä ÇáÑÔíÏ ÎæÇÓÊ ÈÑÇì ÞÖÇæÊ ÏÑ ÈÛÏÇÏ íß äÝÑ ÑÇ ãÚíä ßäÏ ÈÇ ÇØÑÇÝíÇäÔ ãÔæÑÊ ßÑÏ åãì ÝÊäÏ ÝÑÏ ÏíÑì ÕáÇÍíÊ äÏÇÑÏ ÈÑÇì ÞÖÇæÊ ÏÑ ÈÛÏÇÏ ãÑ Èåáæá ¡ åÇÑæä ÇÒ Èåáæá ÎæÇÓÊ ßå ãÇ ÑÇ ÏÑ Çíä ßÇÑ íÇÑì ßä Èåáæá ÝÊ ÏÑ ßÏÇã ßÇÑ¿ åÇÑæä ÝÊ Çåá ÈÛÏÇÏ åãì ÇÊÝÇÞ äÙÑ ÏÇÑäÏ ßå ÝÞØ ÔãÇ ÈÑÇì Çíä ßÇÑ ÕáÇÍíÊ ÏÇÑíÏ Èåáæá ÝÊ : ÓÈÍÇä Çááå ¡ Èå ÏÑÓÊì ßå ãä ÎæÏã ÑÇ ÈåÊÑ ÇÒ ÂäÇä ãì ÔäÇÓã Çíäßå ÎæÏã ÎÈÑ ãì Ïåã Èå Çíäßå ÕáÇÍíÊ äÏÇÑã ÈÑÇì ÞÖÇæÊ ÇÒ Ïæ ÍÇá ÎÇÑÌ äíÓÊ íÇ ÑÇÓÊ ãì æíã ßå ãØáÈ åãÇä ÇÓÊ æ íÇ ÏÑæÛ ãì æíã æ ÇÑ ÏÑæÛ ãì æíã ¡ ÏÑæېæ ÕáÇÍíÊ äÏÇÑÏ ÈÇáÇÎÑå ÈÑ Èåáæá ÇÕÑÇÑ ßÑÏäÏ æ ÓÎÊ ÑÝÊäÏ æ ÝÊäÏ ÔãÇ ÑÇ ÑåÇ äãì ßäíã ÇáÇ Çíäßå Çíä Úãá ÞÖÇæÊ ÑÇ ÈÇíÏ ÈÐíÑì Èåáæá ÝÊ ÇÑ äǍÇÑã ßå ÈÇíÏ ÞÈæá ßäã Ó ÇãÔÈ ÑÇ Èå ãä ãåáÊ ÏåíÏ ÊÇ ÝßÑ ßäã Çæ ÑÇ ãåáÊ ÏÇÏäÏ ÇÒ íÔ ž ÂäÇä ÎÇÑÌ ÔÏ æÞÊì ßå ÕÈÍ ÔÏ ÎæÏÔ ÑÇ Èå ÏíæÇäì ÒÏ æ íß äì ÓæÇÑ ÔÏ æ ÏÇÎá ÈÇÒÇÑ ãì ÑÝÊ æ ãì ÝÊ ÑÇå ÑÇ ÈÇÒ ßäíÏ ÇÓÈ ãä ÔãÇ ÑÇ ÒíÑ äíÑÏ ãÑÏ㠐ÝÊäÏ Èåáæá ÏíæÇäå ÔÏå ÇÓÊ ÑÝÊäÏ æ Èå åÇÑæä ÇáÑÔíÏ ÎÈÑ ÏÇÏäÏ Èåáæá ÏíæÇäå ÔÏå åÇÑæä ÝÊ ÏíæÇäå äÔÏå ÇÓÊ ÈÇ Çíä æÓíáå ÎæÇÓÊå ÏíäÔ ÑÇ ÍÝÙ ßäÏ æ ÊÇ ÂÎÑ ÚãÑÔ Èå ÍÇáÊ ÏíæÇäì ÈÇÞì ãÇäÏ.
Èåáæá æ åÇÑæä ÇáÑÔíÏ 
Èåáæá ÑæÒì ÈÑ åÇÑæä ÇáÑÔíÏ ÏÇÎá ÔÏ ßå ÏÑ ÈÚÖì ÇÒ ÓÇÎÊãÇäåÇì ÌÏíÏÔ ÈæÏ ÝÊ Çì Èåáæá ÏÑ Çíä ÓÇÎÊãÇä íÒì ÈäæíÓíÏ Èåáæá Èå ÈÚÖì ÇÒ ÏíæÇÑåÇì ÓÇÎÊãÇä äæÔÊ ßå áåÇ ÑÇ ÈÇáÇ ÈÑÏì æ ÏíäÊ ÑÇ ÇÆíä ÂæÑÏì ÂÌÑåÇ ÑÇ ÈáäÏ ßÑÏì æ ÑæÇíÇÊ ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã ÑÇ ÐÇÔÊì ßäÇÑ Çíä åãå æá ÇÑ ÇÒ ãÇá ÎæÏÊ ÈÇÔÏ ÇÓÑÇÝ ÇÓÊ æ ÎÏÇæäÏ ÇÓÑÇÝ ßääϐÇä ÑÇ ÏæÓÊ äÏÇÑÏ æ ÇÑ ÇÒ ãÇá ÛíÑ ÈÇÔÏ Ùáã æ ÓÊã ßÑÏì æ ÎÏÇæäÏ ÓÊãßÇÑÇä ÑÇ ÏæÓÊ äÏÇÑÏ Èå Èåáæá ÝÊäÏ ÏíæÇäÇä ÑÇ ÈÔãÇÑ! ÝÊ : Çíä Èå Øæá ãì ÇäÌÇãÏ ãä ÚÞáÇ ÑÇ ÈÑÇì ÔãÇ ãì ÔãÇÑã .
åÇÑæä ÝÊ Çì Èåáæá ãÑÇ ãæÚÙå ßä ! ÝÊ ãä ÔãÇ ÑÇ Èå å ãæÚÙå ßäã Çíä ÞÕÑåÇ æ Âä ÞÈÑåÇ ÝÊ ÈÇÒ ãæÚÙå ßä ! ÝÊ åÑ ßÓì ßå ÎÏÇæäÏ Èå Çæ ãÇá æ ÌãÇá æ ÓáØäÊ ÈÏåÏ æ Âä ßÓ ßå ãÇáÔ ž ÑÇ ÇäÝÇÞ ßäÏ æ ÇÒ ÍíË ÌãÇá ÚÝÊ Èå ÎÑÌ ÈÏåÏ æ ÏÑ ÍßæãÊÔ ÈÇ ÚÏÇáÊ ÑÝÊÇÑ ßäÏ ÏÑ ÏíæÇä ÎÏÇæäÏ ÇÒ ÎæÈÇä æ äíßÇä äæÔÊå ãì ÔæÏ.
åÇÑæä ÝÊ Çì Èåáæá ÈÇ ÌÇíÒå ØæÑ åÓÊì ¿ Èåáæá ÝÊ : ÌÇÆÒå åÇ ÑÇ ÑÏ ßä Èå ÂäåÇÆì ßå ÇÒ ÂäåÇ ÑÝÊå Çì ãä Èå ÂäåÇ äíÇÒì äÏÇÑã .
åÇÑæä ÝÊ Çì Èåáæá ÇÑ ÞÑÖ ÏÇÔÊå ÈÇÔì ãÇ Âä ÑÇ ÇÏÇÁ ãì ßäí㠐ÝÊ Çì ÇãíÑ ÇíäåÇ Çåá Úáã ßæÝå åÓÊäÏ æ ãì ÏÇääÏ ßå ÇÏÇÁ Ïíä Èå Ïíä ÌÇíÒ äíÓÊ (íÚäì æáì ßå ÔãÇ ãì ÎæÇåì ÈÇ Âä æá ÞÑÖ ãÑÇ ÇÏÇÁ äãÇÆì ãÇá ÎæÏÊ äíÓÊ Èáßå ÎæÏ ãÏíæä ÏíÑÇä åÓÊì ).
ÝÊ Çì Èåáæá ãì ÎæÇåã ÈÑÇì ÔãÇ ãÇåÇäå ¡ ãÓÊãÑì ÞÑÇÑ Ïåã Èåáæá ÝÊ Çì ÇãíÑ Êæ æ ãä ÇÒ ÚíÇá ÎÏÇæäÏ åÓÊíã ãÍÇá ÇÓÊ ßå ÎÏÇæäÏ ÔãÇ ÑÇ íÇÏ ßäÏ æáì ãÑÇ ÝÑÇãæÔ ÝÑãÇíÏ.
æ ÏÑ ãäÇÙÑÇÊ Èåáæá ÈÇ ÇÈì ÍäíÝå ÂãÏå ÇÓÊ ßå Èåáæá ÑæÒì ÔäíÏ ßå ÇÈì ÍäíÝå ãì æíÏ ãä ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã Óå ãØáÈ ÑÇ ÞÈæá ÏÇÑã :
1 - Çæ ãì æíÏ ÔíØÇä ÑÇ ÂÊÔ ãì ÓæÒÇäÏ ÏÑ ÍÇáì ßå ÔíØÇä ÇÒ ÂÊÔ ÎáÞ ÔÏå ÇÓÊ æ ÂÊÔ íÒì ÑÇ ßå ÇÒ ÎæÏÔ ÈÇÔÏ ÇÐíÊ äãì ßäÏ 2 - Çæ ãì æíÏ ÎÏÇæäÏ ãæÌæÏ ÇÓÊ ÈÇ Çíäßå ÏíÏå äãì ÔæÏ æ åÑ íÒì ãæÌæÏ ÈÇÔÏ¡ ÈÇíÏ ÏíÏå ÔæÏ 3 - ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ãì æíÏ ÇÚãÇá æ ÇÝÚÇá ÇäÓÇäåÇ Èå ÎæÏÔÇä äÓÈÊ ÏÇÏå ãì ÔæÏ ÏÑ ÍÇáì ßå äÕ ÈÑ ÎáÇÝ ÇæÓÊ Èåáæá ÎæÇÓÊ Çæ ÑÇ ÌæÇÈ Úãáì ÈÏåÏ íß ßáæÎ ÑÇ ÇÒ Òãíä ÈÑÏÇÔÊ æ ÒÏ Èå ÕæÑÊ ÇÈì ÍäíÝå æ Çæ ÑÇ ÒÎãì ßÑÏ æ Îæä ÂãÏ æ Èåáæá ÑÇ ÏäÈÇá ßÑÏäÏ æ ÑÝÊäÏ ÂæÑÏäÏ Èå ÏÇÑÇáÎáíÝå Èåáæá ÏÑ ÍÖæÑ åÇÑæä ÇáÑÔíÏ Èå ÇÈì ÍäíÝå ÝÊ ÇÒ ãä å ÔßÇíÊì ÏÇÑì Çæ ÝÊ ÇÒ ÏÑÏì ßå ÇÒ ÖÑÈÊ Êæ ÏÑ ÓÑ ãä ÈæÌæÏ ÂãÏå ÇÓÊ Èåáæá ÝÊ ßÌÇÓÊ ¿ Çíä ÏÑÏì ßå Êæ ãì æÆì ÏÑ ÍÇáì ßå ÏíÏå äãì ÔæÏ Ó Êæ ØæÑ ÇÐíÊ ÔÏì ÇÒ ßáæÎì ßå ÇÕá ÔãÇ ÇÒ Âä ÇÓÊ ßå ÎÇß ÈÇÔÏ ØæÑ Âä ÏÑÏ ÑÇ Èå ãä äÓÈÊ ãì Ïåì ÏÑ ÍÇáì ßå ÇãÑ ÏÑ ÇÎÊíÇÑ ãä äíÓÊ ÇÈæ ÍäíÝå ãÈåæÊ ãÇäÏ æ ÂäÌÇ ÝåãíÏ ßå Èåáæá ÎæÇÓÊå ÌæÇÈ Úãáì ÔÈåÇÊ Çæ ÑÇ ÈÏåÏ ÇÈæ ÍäíÝå ÎÌÇáÊ ÒÏå ÇÒ ãÌáÓ ÈáäÏ ÔÏ æ ÑÝÊ (148)
12 - ÂáÇã ÍÖÑÊ ÒåÑÇ Úáíå ÇáÓáÇã 
Èå ÌÇì íæäÏ æ ÇÍÊÑÇã ÈÇ ÏÎÊÑ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå Çæ ÑÇ ÇÐíÊ ßÑÏäÏ¡ ÇÈì ÈÕíÑ Úä ÇÈì ÚÈÏÇááå Úáíå ÇáÓáÇã ÞÇá æ ßÇä ÓÈÈ æ ÝÇÊåÇ Çä ÞäÝÐÇ ãæáì ÚãÑ áßÒåÇ ÈäÚá ÇáÓíÝ ÈÇãÑå ÝÇÓÞØÊ ãÍÓäÇ æ ãÑÖÊ ãÑÖÇ ÔÏíÏÇ . (149)
ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: ÚáÊ æÝÇÊ ãÇÏÑã ÝÇØãå Úáíå ÇáÓáÇã ÖÑÈÊì ÈæÏ ßå Èå ÏÓÊæÑ ËÇäì (ÊæÓØ ÞäÝÐ) Èå Âä æÇÑÏ ÔÏ æ ãæÌÈ ÔÏ ßå ãÍÓä ÑÇ ÓÞØ ßäÏ æ ÓÈÈ ãÑíÖ ÔÏíÏ Âä ÈÒѐæÇÑ ÑÏíÏ.
ÚÈÏÇááå Èä ÚÈÇÓ ãì æíÏ: ÑÓæá ÎÏÇ åäÇã ÑÍáÊ Ñíå ãì ßÑÏäÏ Èå ÍÏì ßå ÇÒ Ôã ãÈÇÑßÔ Èå ãÍÇÓä ÔÑíÝÔ ÓÑÇÒíÑ ÔÏ ÝÊäÏ íÇ ÑÓæá Çááå ÑÇ Ñíå ãì ßäì ÝÑãæÏäÏ Ñíå ãì ßäã ÈÑ ÝÑÒäÏÇäã æ Âäå Èå ÂäÇä ÇÒ ØÑÝ ÇãÊ ÓÊãßÇÑ æ ÔÑæÑã ãì ÑÓÏ æ Çíäßå ÝÇØãå ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ãæÑÏ Ùáã æ ÓÊã ÞÑÇÑ ÑÝÊå æ äÏÇ ãì ßäÏ æ ßÓì ÇÒ ÇãÊã Çæ ÑÇ íÇÑì äãì ßäÏ ÝÇØãå Çíä ßáÇã ÑÓæá ÎÏÇ ÑÇ ÔäíÏäÏ æ Ñíå ßÑÏäÏ ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ ÏÎÊÑ㠐Ñíå ãßä ÝÇØãå (Ó ) ÝÊ : Ñíå ãä ÈÑÇì ÓÊãåÇíì ßå Èå ãä ãì ÔæÏ äíÓÊ Èáßå ÈÑÇì ãÝÇÑÞÊ ÔãÇÓÊ ÑÓæá ÎÏÇ Çæ ÑÇ ÈÔÇÑÊ ÏÇÏäÏ Èå Çíäßå Êæ Çæáíä ßÓì åÓÊì ßå ÇÒ Çåá ÈíÊ ãä Èå ãä ãáÍÞ ãì ÔæÏ. (150)
Âä Ïæ äÝÑ (ÇÈæÈßÑ æ ÚãÑ) ÇÒ ÇÕÍÇÈ ÑÓæá ÎÏÇ ÇÒ Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÎæÇÓÊäÏ ßå ÇÒ ÂäåÇ íÔ ÝÇØãå ÔÝÇÚÊ ßäÏ ÊÇ Èå ÂäåÇ ÇÌÇÒå ãáÇÞÇÊ æ ÚíÇÏÊ ÈÏåÏ ÇãíÑÇáãæãäíä ÇÒ ÍÖÑÊ ÒåÑÇ ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ÎæÇÓÊ ßå ÇÌÇÒå ÈÏåÏ ÊÇ ÂäÇä Èå ÚíÇÏÊ ÈíÇíäÏ æÞÊì ßå ÏÇÎá ÔÏäÏ Èå ÍÖÑÊ ÒåÑÇ ÝÊäÏ ÍÇáÊ ØæÑ ÇÓÊ ¿ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÈÎíÑ ÇáÍãÏ Çááå ÓÓ Èå ÂäåÇ ÝÑãæÏ ÂíÇ ÔäíÏå ÇíÏ ÑÓæá Çááå ÝÑãæÏäÏ ÝÇØãå ÇÑå Êä ãä ÇÓÊ åÑ ßå Çæ ÑÇ ÇÐíÊ ßäÏ ãÑÇ ÇÐíÊ ßÑÏå ÇÓÊ æ ßÓì ßå ãÑÇ ÇÐíÊ ßäÏ ÎÏÇ ÑÇ ÇÐíÊ ßÑÏå ÇÓÊ ¿ ÝÊäÏ Èáì ÔäíÏå Çíã ÍÖÑÊ ÒåÑÇ ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ: Èå ÎÏÇ ÞÓã ÔãÇ Ïæ äÝÑ ãÑÇ ÇÐíÊ äãæÏíÏ ÂäÇä ÈáäÏ ÔÏäÏ ÑÝÊäÏ ÏÑ ÍÇáì ßå ÍÖÑÊ ÒåÑÇ ÈÑ ÂäåÇ ÎÔãäÇß ÈæÏ.
æ íßì ÇÒ æÕíÊåÇì ÍÖÑÊ ÒåÑÇ Èå Úáì Úáíå ÇáÓáÇã Çíä ÈæÏ ßå íÇ Úáì ÇÒ ßÓÇäì ßå Èå ãä Ùáã ßÑÏå ÇäÏ ÏÑ ÊÔííÚ ÌäÇÒå ãä ¡ ÍÇÖÑ äÔæäÏ æ ÈÑ ãä äãÇÒ äÎæÇääÏ.
ÍÖÑÊ ÒåÑÇ ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã åäÇã ÔåÇÏÊÔ äÙÑ ÍÇÏì ßÑÏäÏ æ ÝÑãæÏäÏ ÇáÓáÇã Úáì ÌÈÑÆíá ÇáÓáÇã Úáì ÑÓæá Çááå æ ÈÑ ãáß ÇáãæÊ åã ÓáÇã ßÑÏäÏ æ ÍÓ ãáÇÆßå åÇ ÑÇ ÔäíÏäÏ æ íß Èæì ÎæÔ ÇÍÓÇÓ ßÑÏäÏ.(151)
æ ÏÑ ÞÓãÊì ÇÒ ÍÏíË ÏíÑ ÂãÏå ÇÓÊ ßå æÞÊì ßå Âä Çæáì ÇÒ ÚÏã ÑÖÇíÊ ÍÖÑÊ ÒåÑÇ ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ÇÒ ÂäÇä ÇÙåÇÑ äÇÑÇÍÊì ßÑÏ Ïæãì Èå Çæ ÝÊ ÊÚÌÈ ÏÇÑã ÇÒ ãÑÏãì ßå æäå ÔãÇ ÑÇ ÈÑÇì ÇãæÑ ÎæÏÔÇä æÇáì ÞÑÇÑ ÏÇÏäÏ ÏÑ ÍÇáì ßå Êæ ÔíÎì íÑì åÓÊì ÇÒ ÎÔã íß Òä ÌÒÚ æ äÇÑÇÍÊì ãì ßäì æ Èå ÑÖÇíÊ Çæ ÎæÔÍÇá ãì Ôæì . (152)
ãÍÏË ÚÇáì ãÞÇã ÍÇÌ ÔíÎ ÚÈÇÓ Þãì ÇÒ ÒßÑíÇ Èä ÂÏã ÏÑ ãäÊåì ÇáÇãÇá äÞá ãì ßäÏ ßå Çæ ãì æíÏ æÞÊì ÏÑ ÎÏãÊ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÈæÏã ßå ÇãÇã ÌæÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ÎÏãÊ Âä ÍÖÑÊ ÂæÑÏäÏ ÏÑ ÍÇáì ßå Óä ÔÑíÝÔ ÇÒ åÇÑ ÓÇá ßãÊÑ ÈæÏ Ó ÇÒ Âä ÌäÇÈ ÏÓÊ ÎæÏ ÑÇ ÈÑ Òãíä ÒÏ æ ÓÑ ãÈÇÑß ÑÇ Èå ÌÇäÈ ÂÓãÇä ÈáäÏ ßÑÏ æ ãÏÊ Øæíáì ÝßÑ äãæÏ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ÌÇä ãä ÝÏÇì Êæ ÈÇÏ! ÈÑÇì å Çíä ÞÏÑ ÝßÑ ãì ßäì ÚÑÖ ßÑÏ ÝßÑã ÏÑ Âä íÒì ÇÓÊ ßå ÈÇ ãÇÏÑã ÝÇØãå ÚáíåãÇ ÇáÓáÇã ÈÌÇ ÂæÑÏäÏ¡ ÇãÇ æ Çááå áÇÎÑÌäÇåã Ëã ÇáÇ ÍÑÞäåãÇ Ëã áÇ ÐÑíäåãÇ Ëã áÇäÝÓåãÇ Ýì Çáíã äÝÓÇ Ó ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã Çæ ÑÇ äÒÏ ÎæÏ ØáÈíÏ æ ãÇ Èíä ÏíϐÇä Çæ ÑÇ ÈæÓíÏ æ ÝÑãæÏ: ÏÑ æ ãÇÏÑã ÝÏÇì Êæ ÈÇÏ ÊæÆì ÔÇíÓÊå ÇÒ ÈÑÇì ÇãÇãÊ . (153)
Úáì Èä åáÇá ÇÒ ÏÑÔ ÑæÇíÊ ßÑÏå ÇÓÊ ßå ÝÊ ÑÝÊã Èå ÎÏãÊ ÍÖÑÊ ÑÓæá Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÏÑ ÍÇáì ßå Âä ÍÖÑÊ ÇÒ ÏäíÇ ãÝÇÑÞÊ ãì ßÑÏ æ ÍÖÑÊ ÝÇØãå Úáíå ÇáÓáÇã ÈÇáÇì ÓÑ Âä ÍÖÑÊ äÔÓÊå æ Ñíå ãì ßÑÏ æä ÕÏÇì Ñíå Âä ÍÖÑÊ ÈáäÏ ÔÏ ÍÖÑÊ ÑÓæá ÓÑ Èå ÌÇäÈ Çæ ÈÑÏÇÔÊ æ ÝÑãæÏ Çì ÍÈíÈå ãä ÝÇØãå ! å íÒ ÈÇÚË Ñíå Êæ ÔÏå ÇÓÊ ÝÇØãå ÝÊ : ãì ÊÑÓã ßå ÇãÊ Êæ ÈÚÏ ÇÒ Êæ ãÑÇ ÖÇíÚ ßääÏ æ ÑÚÇíÊ ÍÑãÊ ãä ääãÇíäÏ...(154)
14 - ÞØÚ ÇÑÊÈÇØ ÈÊ ÑÓÊì
Çæ ÇÒ ÞÈíáå (ãÒíäå ) ÈæÏ æ äÇãÔ ÚÈÏÇáÚÒì (ÚÒì ÇÓã íßì ÇÒ ÈÊåÇ ÇÓÊ ) ÏÑ ßæÏßì ÏÑÔ ÑÇ ÇÒ ÏÓÊ ÏÇÏ¡ Úãæì ÈÊ ÑÓÊÔ ßÝÇáÊ æì ÑÇ Èå ÚåÏå ÑÝÊ ¡ÇÒ Çæ ÍãÇíÊ æ ÓсÑÓÊì äãæÏ ÈÒÑÔ ßÑÏ Èå ÌæÇäíÔ ÑÓÇäíÏ æ ÞÓãÊì ÇÒ ÇãæÇá æ ÇÛäÇã ÎæÏ ÑÇ Èå Çæ ÈÎÔíÏ.
ÏÑ Âä ãæÞÚ ÇÓáÇã ÔæÑ æ ÊÍÑßì ÏÑ ãÑÏã ÈæÌæÏ ÂæÑÏå ÈæÏ æ åãå ÌÇ íÑÇãæä Ïíä ÌÏíÏ ÈÍË æ Ýʐæ ãì ÔÏ¡ ÚÈÏÇáÚÒì ÌæÇä äíÒ Èå ÌÓÊÌæ æ ÊÍÞíÞ ÈÑÎÇÓÊ æ ÈÇ ÚÔÞ æ ÚáÇÞå ãÓÇÆá ÇÓáÇãì ÑÇ ÏäÈÇá ãì ßÑÏ ÈÑ ÇËÑ ÔäíÏä ÓÎäÇä íÇãÈÑ ÇÓáÇã æ Çåì ÇÒ ÊÚÇáíã Çáåì Èå ÝÓÇÏ ÚÞíÏå ÎæÏ æ ÎÇäÏÇä ÎæÏ ì ÈÑÏ¡ ÇÒ ÈÊ ÑÓÊì æ ÑÓæã ÌÇåáíÊ Ïá ÈÑ ÑÝÊ æ ÏÑ ÈÇØä Èå Ïíä ÎÏÇ ÇíãÇä ÂæÑÏ ÇãÇ Èå ÑÚÇíÊ Úãæì ÎæÏ ÇÙåÇÑ ÇÓáÇã äãì äãæÏ.
ÊÇ Èå äÏì æÖÚ Èå åãíä ãäæÇá ÈæÏ Ó ÝÊÍ ãßå ÑæÒì Èå Úãæì ÎæÏ ÝÊ : ãÏÊì ÏÑ Çíä ÇäÊÙÇÑ ãÇäÏã ßå Èå ÎæÏ ÂÆì æ ãÓáãÇä Ôæì æ ãä äíÒ ÈÇ Êæ ÞÈæá ÇÓáÇã äãÇíã Çíäß ãì Èíäã ßå ÈÊ ÑÓÊì ÑÇ ÊÑß äãì æÆì æ åãäÇä ÏÑ ßíÔ ÈÇØá ÎæÏ ÇÝÔÇÑì ãì ßäì Ó ãæÇÝÞÊ ßä ãä ãÓáãÇä Ôæã æ Èå Ñæå ãÓáãÇäÇä ȁíæäÏã Úãæ ßå ÞÈáÇ ÑÇíÔ Çæ Èå ÇÓáÇã ÑÇ ÍÓ ßÑÏå ÈæÏ ÇÒ ÔäíÏä ÓÎäÇä æì ÓÎÊ ÈÑ ÂÔÝÊ æ ÝÊ åÑÒ ÇÌÇÒå äãì Ïåã æ ÓÓ ÞÓã íÇÏ ßÑÏ ÇÑ Êæ ÑÇå ãÍãÏíÇä ÑÇ ÏÑ íÔ íÑì ÊãÇã ÇãæÇáì ÑÇ ßå Èå Êæ ÏÇÏå Çã Ó ãì íÑã Úãæ ÊÕæÑ ãì ßÑÏ ÈÑÇÏÑÒÇÏå ÌæÇäÔ ž ÈÇ ÊåÏíÏ Ó ÑÝÊä ÇãæÇá ÊÛííÑ ÚÞíÏå ÎæÇåÏ ÏÇÏ æ Çæ ÇÒ ÊÕãíã ÎæÏ ÈÑ ãì ÑÏÏ ÝßÑ ãÓáãÇäì ÑÇ ÇÒ ÓÑ Èå ÏÑ ãì ßäÏ¡ æ ÏÑ ÈÊ ÑÓÊì ÇíÏÇÑ ãì ãÇäÏ æáì Çæ ãÓáãÇä æÇÞÚì ÈæÏ æ ÈÇ ÊäÏì æ ÎÔæäÊ æ ÊåÏíÏ ãÇáì ÇÑÇÏå ÇÔ ãÊÒáÒá äÔÏ ÇÒ ÊÕãíã ÎæÏ ÏÓÊ äßÔíÏ æ ÏÑ ßãÇá ÕÑÇÍÊ æ ÞÇØÚíÊ ¡ ÇÓáÇã ÈÇØäì ÎæÏ ÑÇ ÂÔßÇÑ ßÑÏ æ ßãÊÑíä ÇÚÊäÇÆì Èå ÊåÏíÏ ãÇáì Çæ ääãæÏ.
ÓÎäÇä Èì ÑÏå ÚÈÏÇáÚÒì ¡ ÏÑ ÞÈæá ÂÆíä ÇÓáÇã ¡ Úãæ ÑÇ Èå Úãáì ÓÇÎÊä ÊåÏíÏ ÎæÏ æÇÏÇÑ ßÑÏ ÊãÇã ÇãæÇá ÑÇ ÇÒ æì Ó ÑÝÊ ÍÊì ÌÇãå Çì ÑÇ ßå ÏÑ Êä ÏÇÔÊ ÇÒ ÈÑÔ ÈíÑæä ÂæÑÏ Çæ ÈÇ ÈÏä ÈÑåäå äÒÏ ãÇÏÑ ÑÝÊ æ ÝÊ : Âåä ãÓáãÇäì ÏÇÑã æ ÇÒ Êæ ÌÒ Êä æÔì äãì ÎæÇåã ãÇÏÑ ÞØÚå ßÊÇäì ßå ÏÑ ÇÎÊíÇÑ ÏÇÔÊ Èå ÝÑÒäÏ ÎæÏ ÏÇÏ Çæ Çэå ÑÇ ÑÝÊ Èå Ïæ äíã ßÑÏ æ ÎæÏ ÑÇ Èå Âä Ïæ ÞØÚå æÔÇäÏ æ ÈÑÇì ÔÑÝíÇÈì ãÍÖÑ ÑÓæá ÇßÑã Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÑÇå ãÏíäå ÑÇ ÏÑ íÔ ÑÝÊ . Çæ ÏáÈÇÎÊå ÍÞ æ ÍÞíÞÊ ÈæÏ ÞáÈì ÏÇÔÊ ßå ÇÒ ÔæÑ æ åíÌÇä ¡ Çßì æ ÎáæÕ ¡ æ ÕãíãÊ æ ÕÝÇ áÈÑíÒ ÈæÏ æ ãÇääÏ ãÑÛì ßå ÇÒ ÞÝÓ ÂÒÇÏ æ ÈÇá æ Ñ ÔæÏå ÈÇÔÏ ÈÇ ÓÑÚÊ ãì ÑÝÊ ÊÇ åэå ÒæÏÊÑ Èå ÑåÈÑ ÇÓáÇã ÈÑÓÏ ÂÒÇÏÇäå ÇÒ ÊÚÇáíã ÍíÇÊ ÈÎÔ Çæ ÇÓÊÝÇÏå ßäÏ ÎæÏ ÑÇ Èå ÔÇíÓʐì ÈÓÇÒÏ æ ãæÌÈÇÊ ÓÚÇÏÊ æÇÞÚì æ ßãÇá ÇäÓÇäì ÎæÏ ÑÇ ÝÑÇåã ÂæÑÏ.
Èíä ÇáØáæÚíä ÏÑ ãæÞÚì ßå ãÑÏã ÈÑÇì ÇÏÇì ÝÑíÖå ÑÏ ÂãÏå ÈæÏäÏ æÇÑÏ ãÓÌÏ ÔÏ æ äãÇÒ ÕÈÍ ÑÇ ÈÇ íÇãÈÑ Èå ÌãÇÚÊ ÎæÇäÏ Ó ÇÒ äãÇÒ ÑÓæá ÇßÑã Çæ ÑÇ äÒÏ ÎæÏ ØáÈíÏ æ ÝÑãæÏ ßíÓÊì ¿ ÝÊ äÇãã (ÚÈÏÇáÚÒì ) æ ÌÑíÇä ÎæÏ ÑÇ ÔÑÍ ÏÇÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ: ÇÓã Êæ ÚÈÏÇááå ÇÓÊ æ ÏíÏ ÎæÏ ÑÇ ÈÇ Ïæ ÌÇãå æÔÇäÏå ÇÓÊ Çæ ÑÇ (ÐæÇáÈÌÇÏíä ) ÎæÇäÏ æ ÇÒ Âä Ó Èíä ãÓáãíä Èå åãÇä áÞÈì ßå íÇãÈÑ Èå Çæ ÏÇÏå ÈæÏ ãÔåæÑ ÔÊ .
Çæ ÈÑÇì ÔÑßÊ ÏÑ Ìä ÊÈæß ÈÇ ÏíÑ ãÓáãÇäÇä ÏÑ ãÚíÊ íÇãÈÑ ÇÒ ãÏíäå ÎÇÑÌ ÔÏ æ ÏÑ åãíä ÓÝÑ ÇÒ ÏäíÇ ÑÝÊ ¡ ãæÞÚ ÏÝäÔ íÇãÈÑ ÑÇãì Èå ÇÍÊÑÇã æ ÊßÑíã Çæ ÏÇÎá ÔÏ æ ÌÓÏ ÚÈÏÇááå ÑÇ ÑÝÊ æ ÈÇ ÏÓÊ ÎæÏ ÏÑ ÞÈÑ ÎæÇÈÇäÏ. Ó ÇÒ ÇíÇä íÇÝÊä ßÇÑ ÏÝä Ñæ Èå ÞÈáå ÇíÓÊÇÏ æ ÏÓÊåÇ ÑÇ ÈáäÏ ßÑÏ æ ÝÊ : Çááåã Çäì ÇãíÓÊ Úäå ÑÇÖíÇ ÝÇÑÖ Úäå .
13 - áÐÊ ÚÝæ æ ÐÔÊ 
ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏäÏ: åí ÈäÏå Çì äíÓÊ ßå ÏÑ ÇÍÓÇä æ ÈÎÔÔ ÑÇ Èå ÑæíÔ ÈÇÒ ßäÏ æ íæäÏ ÈÇ ÎæíÔÇä ÈÑÞÑÇÑ ßäÏ ãÑ Çíäßå ÎÏÇæäÏ ÏÑ ãÇá Çæ ÈíÝÒÇíÏ ãÍÏË ÚÇáì ãÞÇã ãÑÍæã äæÑì ØÈÑÓì ÕÇÍÈ ßÊÇÈ ÔÑíÝ ãÓÊÏÑß ÇáæÓÇÆá äÞá ÝÑãæÏå ÇÓÊ ßå ÇÈæÈßÑ íÔ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÈæÏ æ ÝÑÏ ÏíÑì åã ÍÇÖÑ ÈæÏ ÇÈæÈßÑ ÑÇ ÏÔäÇã ãì ÏÇÏ æ ÇÈæÈßÑ ÓÇßÊ ÈæÏ æ ÑÓæá ÎÏÇ ÊÈÓã ãì ßÑÏ ÓÓ ÇÈæÈßÑ åã ÔÑæÚ ßÑÏ Èå ÌæÇÈ ÝÊä æ ÈÚÖì ÇÒ ÏÔäÇãåÇì Çæ ÑÇ ÈÑ Çæ ÈѐÑÏÇäíÏ ÍÖÑÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÛÖÈ äÇß æ ÎÔãíä ÔÏäÏ æ ÈáäÏ ÔÏäÏ æ ÑÝÊäÏ æ ÇÈæÈßÑ åã ÈÚÏ ÇÒ ÍÖÑÊ ÈáäÏ ÔÏ ÏäÈÇá ÍÖÑÊ ÑÇå ÇÝÊÇÏ æÞÊì ßå Èå ÍÖÑÊ ÑÓíÏ ÝÊ íÇ ÑÓæá Çááå Âä ãÑÏ ãÑÇ ÏÔäÇã ãì ÏÇÏ æ ÔãÇ ÎäÏå ãì ßÑÏì ÇãÇ æÞÊì ãä ÔÑæÚ Èå ÌæÇÈ ÝÊä Èå ÈÚÖì ÇÒ ÏÔäÇãåÇì Çæ ßÑÏã ÔãÇ ÎÔãíä ÔÏì æ ÈáäÏ ÔÏì ãÇ ÑÇ ÊÑß ÝÑãæÏì ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: Èáì Çæ ÔãÇ ÑÇ ÏÔäÇã ãì ÏÇÏ æ Êæ ÓÇßÊ ÈæÏì ¡ íß ãáß ÇíÓÊÇÏå ÈæÏ æ ÏÔäÇã Çæ ÑÇ ÇÒ ÔãÇ ÑÏ ãì ßÑÏ æ ãä Çæ ÑÇ ãì ÏíÏã æ ÊÈÓã ãì ßÑÏã ÇãÇ æÞÊì ßå Êæ åã ÔÑæÚ Èå ÏÔäÇã ßÑÏì Âä ãáß ÑÝÊ æ Èå ÌÇì Çæ ÔíØÇä ÂãÏ æ ãä ÏÑ ÌÇÆì ßå ÔíØÇä ÈÇÔÏ äãì ÈÇÔã Çì ÇÈÇÈßÑ Çíä Óå ãØáÈ ÑÇ ÇÒ ãä ÈÔäæ:
1 - åí ÈäÏå Çì äíÓÊ ßå ÈÑ Çæ ÓÊã ÔæÏ æ Çæ ÚÝæ ßäÏ ãÑ Çíäßå ÎÏÇæäÏ ãÊÚÇá Çæ ÑÇ ßãß ãì ßäÏ æ ÚÒíÒÔ ãì ÑÏÇäÏ. 2 - æ åí ÈäÏå Çì äíÓÊ ßå ÈÑÇì ÎæÏÔ ÏÑ ÓæÇá ßÑÏä ÑÇ ÈÇÒ ßäÏ ÊÇ Èå Çíä æÓíáå ãÇáÔ ÑÇ ÒíÇÏ ßäÏ ãÑ Çíäßå ÎÏÇæäÏ ÝÞÑ æ äíÇÒãäÏì Çæ ÑÇ ÇÝÒæä ãì ßäÏ. 3 - åí ÈäÏå Çì äíÓÊ ßå Èå Ñæì ÎæÏÔ ÏÑ ÇÍÓÇä æ ÈÎÔÔ ÑÇ ÈÇÒ ßäÏ æ ÈÇ ÇÞæÇã æ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ÓÇÒÏ ãÑ Çíäßå ÎÏÇæäÏ ãÇá Çæ ÑÇ ÒíÇÏ ãì ßäÏ. (155)
14 - äÝÑíä ÏÑ ÈÑ ÝÑÒäÏÔ 
ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ãä ÈÇ ÏÑã ÇãíÑÇáãæãäíä ÏÑ ÔÈ ÊÇÑíßì ÏÑ ßäÇÑ ÈíÊ Çááå ßå ÎáæÊ ÔÏå ÈæÏ æ ÒæÇÑ åã ÎæÇÈíÏå ÈæÏäÏ Èå ØæÇÝ ÎÇäå ÎÏÇ ãÔÛæá ÈæÏíã ÏÑ Çíä åäÇã ãÊæÌå äÇáå Çì ÌÇäÏÇÒ æ Âåì ÂÊÔíä ÔÏíã ßå ÔÎÕ ÏÓÊ äíÇÒ Èå ÏѐÇå ÑæÑϐÇÑ ÇÍÏíÊ ÏÑÇÒ ßÑÏå æ ÈÇ ÓæÒ æ ÏÇÒ Èì ÓÇÈÞå Èå ÊÖÑÚ æ ÒÇÑì ãÔÛæá ÇÓÊ æ ãì æíÏ Çì ÎÏÇÆì ßå ÌæÇÈ ÏÑãÇäÏå ÏÑ ÊÇÑíßì ÑÇ¡Êæ ãì Ïåì æ Çì ÎÏÇÆì ßå ÈáÇ æ ÑÝÊÇÑì æ ãÑÖ ÑÇ Êæ ÈÑØÑÝ ãì ÓÇÒì Çì ÎÏÇíì ßå ÚÏå Çì ÏÑ ßäÇÑ ÈíÊ Êæ ÎæÇÈ åÓÊäÏ æ ÚÏå Çì ÈíÏÇÑ æ Êæ ÑÇ ãì ÎæÇääÏ ÇãÇ Èå Êæ ÎæÇÈ ÑÇå äÏÇÑÏ Èå ãä ÇÍÓÇä ßä äÇåã ÑÇ ÈÈÎÔ ! Çì Âä ÎÏÇÆì ßå ÈäϐÇäÊ ÏÑ ÍÑãÊ Èå Êæ ÇÔÇÑå ãì ßääÏ ÇÑ ÚÝæ æ ÈÎÔÔ Êæ ÔÇãá ÇÓÑÇÝ ßÇÑ äÔæÏ Ó ßíÓÊ ßå ãÚÕíÊ ßÇÑ æ ãÍÑæã ÑÇ äÚãÊ ÏåÏ¿ ÏÑã ÝÑãæÏ Çì ÍÓíä ÂíÇ ãì Ôäæì äÇáå äÇåßÇÑì ÑÇ ßå Èå ÏѐÇå ÑæÑϐÇÑ ÎæÏ äÇå ÂæÑÏå æ ÈÇ ÞáÈì Çß ÇÔß äÏÇãÊ æ ÔíãÇäì ãì ÑíÒÏ Çæ ÑÇ íÏÇ ßä æ íÔ ãä ÈíÇæÑ ÇÈÇÚÈÏÇááå ÝÑãæÏ ÏÑ Âä ÔÈ ÊÇÑíß ãä ÇØÑÇÝ ÎÇäå ÎÏÇ ÑÇ ÔÊã æ ãÑÏã ÑÇ ÏÑ ÊÇÑíßì íß ØÑÝ ãì ßÑÏã ÊÇ Çæ ÑÇ ÏÑ ãíÇä Ñßä æ ãÞÇ㠁íÏÇ ßÑÏã æ ÏÞÊ ßÑÏã ÏíÏã ÏÑ ÍÇá ÞíÇã ÇÓÊ æ äãÇÒ ãì ÎæÇäÏ.
ÈÑ Çæ ÓáÇã ßÑÏã æ ÝÊã Çì ÈäÏå Çì ßå Èå äÇåÊ ÇÞÑÇÑ ãì ßäì æ ÇÓÊÛÝÇÑ ãì ßäì ÇãíÑÇáãæãäíä ÓÑ Úãæì íÇãÈÑ ÔãÇ ÑÇ ãì ØáÈÏ ÏÑ ÓÌæÏ æ ÑßæÚÔ ÊÓÑíÚ ßÑÏ æ ÇÔÇÑå ßÑÏ ßå ãä Ìáæ ÈíÇÝÊã æ Çæ ÑÇ ÑÇåäãÇÆì ßäã Çæ ÑÇ ÎÏãÊ ÇãíÑÇáãæãäíä Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÂæÑÏã ÍÖÑÊ ÏíÏ ÌæÇä ÒíÈÇ æ ÎæÔ ÇäÏÇã ÈÇ áÈÇÓåÇì ÒíÈÇ æ ÑÇä ÞíãÊ ãì ÈÇÔÏ ÝÑãæÏ Êæ ßíÓÊì ¿ ÚÑÖ ßÑÏ ãä ÇÒ ÇÚÑÇÈã ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ Çíä äÇáå æ ÓæÒ æ ÏÇÒÊ ÈÑÇì å ÈæÏ¿ ÌæÇä ÌæÇÈ ÏÇÏ æäå ãì ÔæÏ ÍÇá ßÓì ßå ÚÇÞ ÈÇÔÏ æ ÇÒ ãä å ãì ÑÓì íÇ Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ßå ÈÇÑ äÇå ÔÊã ÑÇ ÎãíÏå æ äÇÝÑãÇäì ÏÑ æ äÝÑíä Çæ ÇÓÇÓ Òäϐì Çã ÑÇ ÏÑ å㠁ÇÔíÏå ÇÓÊ æ ÓáÇãÊì æ ÊäÏÑÓÊì ÑÇ ÇÒ ãä ÑÈæÏå ÇÓÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ ÏÇÓÊÇä Êæ íÓÊ ¿ ÝÊ ÏÑ íÑì ÏÇÔÊã ßå Èå ãä Îíáì ãåÑÈÇä ÈæÏ æáì ÇæÞÇÊ ãä Èå ßÇÑåÇì ÒÔÊ æ ÈíåæÏå ÕÑÝ ãì ÔÏ åÑ å ÏÑã ãÑÇ äÕíÍÊ ãì ßÑÏ æ ÑÇåäãÇÆì ãì äãæÏ ÞÈæá äãì ßÑÏã æ Çåì åã Çæ ÑÇ ÂÒÇÑ ÑÓÇäÏå ÏÔäÇã ãì ÏÇÏã ¡ íß ÑæÒ æáì ÏÑ äÒÏ Çæ ÓÑÇÛ ÏÇÔÊã æ ÈÑÇì íÏÇ ßÑÏä Âä æá Èå ÕäÏæÞì ßå ÏÑ Âä æá ÑÇ äåÇä ßÑÏå ÈæÏ ÑÝÊã ÊÇ æá ÑÇ ÈÑÏÇÑ㠁ÏÑã ÇÒ ãä ÌáæíÑì ßÑÏ ãä ÏÓÊ Çæ ÑÇ ííÏã æ ÈÑ Òãíä ÇäÏÇÎÊã ÎæÇÓÊ ÇÒ ÌÇì ÈÑÎíÒÏ æáì ÇÒ ÔÏÊ ÏÑÏ äÊæÇäÓÊ ÈáäÏ ÔæÏ ãä æáåÇ ÑÇ ÈÑÏÇÔÊã æ ÑÝÊã ÏÑ Âä áÍÙå ÔäíÏã ßå ÏÑã ãì ÝÊ Èå ÎÇäå ÎÏÇ ãì Ñæã æ Êæ ÑÇ äÝÑíä ãì ßä㠍äÏ ÑæÒ¡ ÑæÒå ÑÝÊ æ äãÇÒ ÎæÇäÏ Ó ÇÒ Âä ÂãÇÏå ÓÝÑ ÔÏ ÈÑ ÔÊÑ ÎæÏ ÓæÇÑ ÔÏ æ Èå ØÑÝ ãßå ÍÑßÊ ßÑÏ ÈÚÏ ÇÒ Âä íãæÏä ÈíÇÈÇäåÇ æ ÈÇáÇ ÑÝÊä ÇÒ ßæååÇ¡ ÎæÏ ÑÇ Èå ßÚÈå ÑÓÇäíÏ æ ãä ÔÇåÏ ßÇÑåÇíÔ ÈæÏã ÏÓÊ Èå ÑÏå ßÚÈå ÑÝÊ æ ÈÇ Âåì ÓæÒÇä ãÑÇ äÝÑíä ßÑÏ Èå ÎÏÇ ÓæäÏ åäæÒ äÝÑíäÔ ÊãÇã äÔÏå ÈæÏ ßå Çíä ÈíÇѐì ãÑÇ ÝÑÇ ÑÝÊ æ ÊäÏÑÓÊì ÑÇ ÇÒ ãä ÓáÈ ßÑÏ ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ãì ÝÑãÇíÏ ÏÑ Çíä ãæÞÚ íÑÇåä ÎæÏ ÑÇ ÈÇáÇ ÒÏå ÏíÏã íß íß ØÑÝ ÈÏä Çæ ÎÔß ÔÏå æ¡ ÍÑßÊì äÏÇÑÏ ÌæÇä ÝÊ ÈÚÏ ÇÒ Çíä íÔÇãÏ ÈÓíÇÑ ÔíãÇä ÔÏã æ äÒÏ ÏÑã ÑÝÊã ÚÐÑÎæÇåì ßÑÏã æáì äÐíÑÝÊ æ Èå ØÑÝ ÎÇäå ÎæÏ ÈѐÔÊ Óå ÓÇá Èå åãíä æÖÚ ÐÑÇäÏã æ ãÏÇã ÇÒ Çæ æÒÔ æ ÚÐÑÎæÇåì ßÑÏã æáì Çæ ÞÈæá äãì ßÑÏ ÓÇá Óæã ÏÑ ÇíÇã ÍÌ ÇÒ Çæ ÏÑÎæÇÓÊ ßÑÏã åãÇäÌÇÆì ßå ãÑÇ äÝÑíä ßÑÏå Çì ÏÚÇ ßä ÔÇíÏ ÎÏÇæäÏ ÓáÇãÊì ÑÇ Èå ÈÑßÊ ÏÚÇì Êæ¡ Èå ãä ÈÇҐÑÏÇäÏ Çæ ÞÈæá ßÑÏ æ ÈÇ åã Èå ØÑÝ ãßå ÍÑßÊ ßÑÏíã .
ÊÇ Èå æÇÏì ÇÑÇß ÑÓíÏíã (ÇÑÇß æÈì ÇÓÊ ßå ÇÒ Âä ÈÑÇì ãÓæÇß ÇÓÊÝÇÏå ãì ßääÏ)ÔÈ ÊÇÑíßì ÈæÏ äǐÇå ãÑÛì ÇÒ ßäÇÑ ÌÇÏå ÑæÇÒ ßÑÏ æ ÈÑ ÇËÑ ÈÇá æ Ñ ÒÏä Çæ ÔÊÑ ÏÑã ÑãíÏ æ Çæ ÑÇ ÔÊ Èå Òãíä ÇÝßäÏ ÏÑã ÏÑ ãíÇä Ïæ Óä ÞÑÇÑ ÑÝÊ æ åãÇäÌÇ ÇÒ ÏäíÇ ÑÝÊ æ ãä Çæ ÑÇ åãÇäÌÇ ÏÝä ßÑÏã æ ãì ÏÇäã Çíä ÑÝÊÇÑì ãä ÈæÇÓØå äÝÑíä æ äÇÑÖÇíÊì ÏÑã ÇÓÊ .
ÇãíÑÇáãæãäíä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ Çíäß ÝÑíÇÏ ÑÓ Êæ ÑÓíÏå ÇÓÊ ÏÚÇÆì ßå íÇãÈÑ Èå ãä ÊÚáíã ÏÇÏå ÇÓÊ Èå Êæ ãì ÂãæÒã æ åÑ ßÓ Âä ÏÚÇ ÑÇ ßå ÇÓã ÇÚÙã Çáåì ÏÑ Âä ÇÓÊ ÈÎæÇäÏ¡ÈíÇѐì æ ÇäÏæå æ ÏÑÏ æ ãÑÖ æ ÝÞÑ æ ÊäÏÓÊì ÇÒ Çæ ÈÑØÑÝ ãì ÔæÏ æ äÇåÇäÔ ÂãÑÒíÏå ãì ÔæÏ¡ ÍÖÑÊ ãÞÏÇÑì ÇÒ ãÒÇíÇì Âä ÏÚÇ ÑÇ ÈíÇä ÝÑãæÏäÏ ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ãä ÇÒ Âä ÏÚÇ¡ÈíÔÊÑ ÇÒ ÌæÇä ¡ ÈÑ ÓáÇãÊì ÎæíÔ ãÓÑæÑ ÔÏã .
ÂäÇå ÇãíÑÇáãæãäíä Èå ÌæÇä ÝÑãæÏ ÏÑ ÔÈ Ïåã ÐíÍÌå ÏÚÇ ÑÇ ÈÎæÇä æ ÕÈ͐Çå íÔ ãä ÈíÇ ÊÇ Êæ ÑÇ ÈÈíäã æ äÓÎå ÏÚÇ ÑÇ Èå Çæ ÏÇÏ ÕÈÍ ÑæÒ Ïåã ÌæÇä ÈÇ ÎæÔÍÇáì íÔ ãÇ ÂãÏ æ äÓÎå ÏÚÇ ÑÇ ÊÓáíã äãæÏ ÇãÇã ÍÓíä (Ú ) ãì ÝÑãÇíÏ: æÞÊì ßå ÇÒ Çæ ÌÓÓÊÌæ ßÑÏíã ãÊæÌå ÔÏíã ßå ÓÇáã ÔÏå æ äÇÑÇÍÊì äÏÇÑÏ ÌæÇä ÝÊ Èå ÎÏÇ Çíä ÏÚÇ ÇÓã ÇÚÙã ÏÇÑÏ ÓæäÏ Èå ÑæÑϐÇÑ ßÚÈå ÏÚÇíã ãÓÊÌÇÈ æ ÍÇÌÊã ÈÑ ÂæÑÏå ÑÏíÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏ: ÞÕå ÔÝÇ íÇÝÊä ÎæÏ ÑÇ Èæ: ÝÊ ÏÑ ÔÈ Ïåã åãíä ßå ÏíÏå åÇì ãÑÏã Èå ÎæÇÈ ÑÝÊ ÏÚÇ ÑÇ Èå ÏÓÊ ÑÝÊã æ Èå ÏѐÇå ÎÏÇæäÏ äÇáíÏå æ ÇÔß äÏÇãÊ ÑíÎÊã ÈÑÇì ãÑÊÈå Ïæã ÎæÇÓÊã ÈÎæÇÈã ÂæÇÒì ÈÑ ÂãÏ ßå Çì ÌæÇä ! ßÇÝì ÇÓÊ ÎÏÇ ÑÇ Èå ÇÓã ÇÚÙã ÞÓã ÏÇÏì æ ãÓÊÌÇÈ ÔÏ Ó ÇÒ áÍÙå Çì Èå ÎæÇÈ ÑÝÊ㠁íÇãÈÑ ÇßÑã Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÑÇ ÏíÏã ßå ÏÓÊ ÈÑ ÈÏä ãä ÐÇÔÊ æ ÝÑãæÏ: ( ÇÍÊÝÙ ÈÇááå ÇáÚÙíã ÝÇäß Úáì ÎíÑ ) ÇÒ ÎæÇÈ ÈíÏÇÑ ÔÏã æ ÎæÏ ÑÇ ÓÇáã íÇÝÊã (156)
15 - ÚÇãá æÓÚÊ ÑæÒì 
ãÑÍæã ãÍÏË ÚÇáì ãÞÇã ( äæÑì ØÈÑÓì ) ÏÑ ãÓÊÏÑß äÞá äãæÏå ÇÓÊ ßå ÏÑ Èäì ÇÓÑÇÆíá ãÑÏì ÕÇáÍ æ ÔÇíÓÊå ÈæÏ Çíä ãÑÏ íß ÔÈ ÏÑ ÎæÇÈ ÏíÏ ßå Èå Çæ ãì æíäÏ: ÎÏÇæäÏ ÚãÑ Êæ ÑÇ ÏÑ Ïæ ÞÓãÊ ßÑÏå ÇÓÊ ãÏÊ ÞÓãÊ Çæá ÚãÑ Êæ Çíä ãÞÏÇÑ ÇÓÊ æ ãÏÊ ÞÓãÊ Ïæã Çíä ãÞÏÇÑ¡ äÕÝ ÚãÑÊ ÑÇ ÎÏÇæäÏ ÏÑ ÑÝÇå æ æÓÚÊ ÑæÒì ÞÑÇÑ ÏÇÏå ÇÓÊ æ äÕÝ ÏíÑ ÑÇ ÏÑ ãÖíÞå æ ÊäÏÓÊì ßÏÇã ÞÓãÊ ÑÇ Çæá ãì ÎæÇåì ¿ ãÑÏ ÝÊ ãÑÇ Òäì ÇÓÊ ÕÇáÍ æ ÔÇíÓÊå Çæ ÔÑíß Òäϐì ãä ÇÓÊ ãÑÇ ãåáÊ ÏåíÏ ÊÇ ÈÇ Çæ ÏÑ Çíä ãæÑÏ ãÔæÑÊ ßäã ÈÚÏ ÈíÇÆíÏ ÊÇ ÔãÇ ÑÇ ÎÈÑ Ïåã ßå ßÏÇã ÞÓãÊ ÑÇ Çæá ãì ÎæÇåã æÞÊì ßå ÕÈÍ ßÑÏ ãÑÏ Èå ÒäÔ ÝÊ ÏÑ ÎæÇÈ Çíä äíä ÏíÏã ÈÚÏ ÇÒ ãÔæÑÊ ÈÇ Òä ¡ Çæ ÝÊ : Çì ãÑÏ ÇÎÊíÇÑ ßä ÏÑ äÕÝ Çæá ÍÇáÊ æÓÚÊ ãÇáì ÑÇ ÔÇíÏ ÎÏÇæäÏ Èå ãÇ ÑÍã ßÑÏ æ äÚãÊÔ ÑÇ Èå ãÇ ÊãÇã ßÑÏ æ ÇÏÇãå ÏÇÏ æÞÊì ßå ÔÈ Ïæã ÔÏ ÏÑ ÎæÇÈ Èå Çæ ÝÊäÏ ßÏÇã ÞÓãÊ ÑÇ Çæá ÇÎÊíÇÑ ßÑÏì ãÑÏ ÝÊ ÞÓãÊ ÑÝÇå æ æÓÚÊ ÑæÒì ÑÇ ÝÊ ÞÈæá ÇÓÊ äÚãÊåÇì ÏäíÇ Èå Çæ ÇÞÈÇá ßÑÏ æ æÓÚÊ ãÇá ÝÑÇæÇä íÏÇ ßÑÏ æÞÊì ßå äÚãÊ ÝÑÇæÇä Èå ÏÓÊ ÂäåÇ ÑÓíÏ ÒäÔ ÝÊ Çì ãÑÏ! ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇä æ ãÓÊãäÏÇä Õáå ãÇáì Èå ÌÇì ÈíÇæÑ æ Èå æÖÚ ÂäåÇ ÑÓíϐì ßä æ Èå ÂäåÇ ÇÍÓÇä ßä æ åãÓÇíå åÇ æ ÈÑÇÏÑÇäÊ ÑÇ ÝÑÇãæÔ ãßä æÞÊì ßå äÕÝ Çæá ÚãÑÔ Èå ÇíÇä ÑÓíÏ ãÑÏ åãÇä ßÓì ÑÇ ßå ÏÑ ÎæÇÈ ÏíÏå ÈæÏ ÑæíÊ äãæÏ æ ÝÊ Çíä ÎíÑÇÊ æ ÇÍÓÇäÇÊ ÔãÇ¡ ãæÑÏ ÞÈæá ÎÏÇæäÏ ÚÇáã ÞÑÇÑ ÑÝÊ æ ÎÏÇæäÏ ÚÇáã ÏÑ ÊãÇã ÚãÑÊ ¡ æÓÚÊ ÑæÒì ¡ æ ÝÑÇæÇäì äÚãÊ ÑÇ Èå Êæ ãÑÍãÊ ÝÑãæÏ. (157)
16 - ãÇÏÑì ßå ÝÑÒäÏ äæÒÇÏ ÎæíÔ ÑÇ ÈÇ ÂÊÔ ãì ÓæÒÇäíÏ 
ãÍÏË ßÈíÑå æ ÚáÇãå æÇáÇ ãÞÇã ãÌáÓì (Ñå ) ÏÑ ÈÍÇÑ äÞá ÝÑãæÏå ÇÓÊ ßå Òäì ÈæÏ ßå Úãá ÎáÇÝ ÚÝÊ ¡ ÇäÌÇã ãì ÏÇÏ æ åÑ ÇæáÇÏì ßå Èå ÏäíÇ ãì ÂæÑÏ Çæ ÑÇ ÈÇ ÂÊÔ ãì ÓæÒÇäíÏ Èå ÎÇØÑ ÊÑÓ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ æ ÇÒ Çíä ÞÖíå ÛíÑ ÇÒ ãÇÏÑÔ ßÓì ÇØáÇÚ äÏÇÔÊ æÞÊì ßå Çíä Òä ÎáÇÝ ßÇÑ ãÑÏ æ ÏÝäÔ ßÑÏäÏ Òãíä Çæ ÑÇ ÞÈæá äßÑÏ ÎæíÔÇæäÏÇäÔ ÂãÏäÏ ÎÏãÊ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã æ ÞÕå Çíä Òä ÑÇ Èå ÎÏãÊ Âä ÍÖÑÊ ÈíÇä ßÑÏäÏ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã Èå ãÇÏÑ Âä Òä ÝÑãæÏäÏ Çæ ÏÑ ÍÇá ÍíÇÊÔ ßÏÇ㠐äÇå ÑÇ ãÑÊßÈ ãì ÔÏå ãÇÏÑÔ Úíä æÇÞÚíÊ ÑÇ Èå ÇãÇ㠐ÝÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: Òãíä Çæ ÑÇ ÞÈæá äÎæÇåÏ ßÑÏ æä Çæ ÎáÞ ÎÏÇ ÑÇ ( äæÒÇÏ ÑÇ) Èå ÚÐÇÈ ÎÏÇ (ÂÊÔ ) ÚÐÇÈ ãì ßÑÏå ãÞÏÇÑì ÇÒ ÊÑÈÊ ÌÏã ÇãÇã ÍÓíä Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ÏÑ ÞÈÑ Çæ ȐÐÇÑíÏ ÏÓÊæÑ ÍÖÑÊ ÑÇ Úãáì ßÑÏäÏ Âä æÞÊ ÎÏÇæäÏ ÂÈÑæì Çæ ÑÇ ÈæÔÇäíÏ. (158)
17 - ÞÇá ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã : ÇÁäåÇ ßã Çä ÊØÑ Íæ ÇáÊÑÇÈ Úáì  Ðæì ÇáÇÑÍÇãÝÇä ÐÇáß íæÑË ÇáÞÓæÉ
ÚáÇãå ãÌáÓì Ñå ÏÑ ÈÍÇÑ äÞá ÝÑãæÏå ÇÓÊ ßå ÝÑÒäÏ íßì ÇÒ ÇÕÍÇÈ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ãÑÏ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ ÊÔííÚ ÌäÇÒå Çæ ÍÇÖÑ ÔÏ æÞÊì ßå Çæ ÑÇ ÏÑ áÍÏ ÞÈÑ ÐÇÔÊäÏ ÏÑÔ ž ÂãÏ Ìáæ ßå Èå Ñæì ÌäÇÒå ÝÑÒäÏÔ ÈÑíÒÏ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã ÏÓÊ Çæ ÑÇ ÑÝÊ æ ÝÑãæÏ Êæ ÈÑ Ñæì ÌäÇÒå Çæ ÎÇß äÑíÒ æ ßÓÇäì åã ßå ÈÇ Çíä ãíÊ ÎæíÔÇæäÏì ÏÇÑäÏ ÂäåÇ åã ÎÇß äÑíÒäÏ ãÑÏ㠐ÝÊäÏ íÇ Èä ÑÓæá Çááå ÂíÇ ãÇ ÑÇ äåì ãì ÝÑãÇÆíÏ ÇÒ Çíä ßÇÑ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ äåì äãì ßäã ÔãÇ ÑÇ ÇÒ Çíäßå ÎÇß ÈÑíÒíÏ ÈÑ Ñæì ÌäÇÒå ßå ÎæíÔÇæäÏÊÇä ÈÇÔÏ Èå ÏÑÓÊì ßå Çíä ßÇÑ ãæÌÈ ÞÓÇæÊ æ ÓÎÊì ÞáÈ ãì ÔæÏ æ ßÓì ßå ÞáÈ Çæ ÓÎÊ ÈÇÔÏ ÇÒ ÎÏÇæäÏ ÚÒæÌá ÏæÑ ãì ÔæÏ. (159)
æ ãÑÍæã ÚáÇãå ãÌáÓì ÏÑ Ðíá ÍÏíË ãì ÝÑãÇíÏ ÇÒ Çíä ÍÏíË ãäÚ ÑíÎÊä ÎÇß Èå æÓíáå ÎæíÔÇæäÏ ÈÑ Ñæì ÌäÇÒå ãíÊ ÇÓÊÝÇÏå ãì ÔæÏ æ ãÔåæÑ ßÑÇåÊ Çíä ßÇÑ ÇÓÊ æ ÏÑ ÑæÇíÇÊ ÝÑÇæÇäì ãäÚ ÇÒ Çíä ßÇÑ ÔÏå ÇÓÊ ßå Íãá ÈÑ ßÑÇåÊ ÑÏÏ.
18 - íæäÏ ÈÇ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã  ãæÌÈ äÒæá ÈÇÑÇä .
ÚáÇãå æÇáÇ ãÞÇã ãÍÏË ßÈíÑ ãÑÍæã ãÍãÏ ÈÇÞÑ ãÌáÓì æ åãäíä ãÍÏË ÚÇáì ãÞÇã ÕÇÍÈ ßÊÇÈ ÔÑíÝ (ÇËÈÇÊ ÇáåÏÇÉ ) ãÑÍæã ÔíÎ ãÍãÏ Èä ÇáÍÓä ÇáÍÑ ÇáÚÇãáì äÞá ßÑÏå ÇäÏ ßå æÞÊì ßå ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÑÇ ãÇÁãæä æáíÚåÏ ÎæÏ ÞÑÇÑ ÏÇÏ ÈÇÑÇä ÞØÚ ÔÏ ÈÚÖì ÇÒ ÇØÑÇÝíÇä ãÊÚÕÈ ãÇãæä ãì ÝÊäÏ äÇå ßäíÏ æÞÊì ßå ÇãÇã ÑÖÇ æáíÚåÏ ãÇ ÔÏ ÎÏÇæäÏ ÈÇÑÇäÔ ÑÇ ÇÒ ãÇ ÞØÚ ßÑÏ Çíä ÓÎäÇä Èå æÔ ãÇãæä ÑÓíÏ æ ÍÇá Çæ ϐѐæä ÔÏ Èå ÇãÇ㠐ÝÊ ÈÇÑÇä ÞØÚ ÔÏå ÇÑ ÈÎæÇåíÏ ÏÚÇ ßäíÏ ßå ÎÏÇæäÏ ÈÑ ãÑÏã ÈÇÑÇä ÈÝÑÓÊÏ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÇäÔÇÁ Çááå ÏÚÇ ãì ßäã ãÇãæä ÝÊ å æÞÊ Çíä ÏÑÎæÇÓÊ Çíä ÏÑ ÎæÇÓÊ ãÇãæä ÑæÒ ÌãÚå ÈæÏ) ÇãÇã ÝÑãæÏäÏ ÏÑ ÑæÒ ÏæÔäÈå ÏÚÇ ãì ßäã Èå ÏÑÓÊì ßå ÌÏã ÑÓæá ÎÏÇ ÏíÔÈ Èå ÎæÇÈã ÂãÏ ßå ÇãÇã Úáì Úáíå ÇáÓáÇã åã ÈÇ Âä ÍÖÑÊ ÈæÏäÏ ÍÖÑÊ Èå ãä ÝÑãæÏäÏ ÝÑÒäÏã ! ãäÊÙÑ ÈÇÔ æ ÏÑ Âä ÑæÒ Èå ÕÍÑÇ ÈÑæ æ ÇÒ ÎÏÇæäÏ ÈÇÑÇä ÈÎæÇå Èå ÏÑÓÊì ßå ÎÏÇæäÏ Èå ãÑÏã ÈÇÑÇä ÎæÇåÏ ÝÑÓÊÇÏ æ Èå ãÑÏã Ȑæ ßå ÎÏÇæäÏ íÒì ÑÇ ßå äãì ÏÇäíÏ Èå ÔãÇ äÔÇä ÎæÇåÏ ÏÇÏ ÊÇ Úáã ãÑÏã Èå ãÞÇã æ ÝÖá ÔãÇ (ÇãÇã ÑÖÇ) ÏÑ íԐÇå ÎÏÇæäÏ ÝÒæä ÔæÏ.
æÞÊì ßå ÑæÒ ÏæÔäÈå ÑÓíÏ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÚÇÒã ÕÍÑÇ ÔÏäÏ æ ãÑÏã ÎÇÑÌ ÔÏäÏ äÇå ãì ßÑÏäÏ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÈÇáÇì ãäÈÑ ÑÝÊ Ó ÇÒ ÍãÏ æ ËäÇì Çáåì ÚÑÖå ÏÇÔÊ ÎÏÇæäÏÇ Êæ ÈÒѐ ÝÑãæÏì ÍÞ ãÇ Çåá ÈíÊ ÑÇ ãÑÏã Èå ãÇ ÊæÓá ßÑÏå ÇäÏ åãÇäØæÑì ßå Êæ ÏÓÊæÑ ÏÇÏå Çì æ ÂÑÒæì ÝÖá æ ÑÍãÊ ÊÑÇ ÏÇÑäÏ æ ÇÍÓÇä æ äÚãÊ Êæ ÑÇ ãÊæÞÚ åÓÊäÏ ÎÏÇæäÏÇ Èå ÂäåÇ ÈÇÑÇäì ßå äÝÚ Úãæãì ÏÇÔÊå ÈÇÔÏ æ ÊÇÎíÑ æ ÒíÇä ÏÑ Âä äÈÇÔÏ ãÑÍãÊ ÝÑãÇ æ ÎÏÇíÇ ÔÑæÚ ÈÇÑÇä ÑÍãÊÊ ÈÚÏ ÇÒ ÑÓíÏä ÇíäåÇ ( ãÑÏã ) Èå ãÞÑ æ ãäÒáÔÇä ÈÇÔÏ.
ÑÇæì ãì æíÏ Èå ÎÏÇ ÓæäÏ ßå ÍÖÑÊ ãÍãÏ ÑÇ Èå ÍÞ äÈæÊ ÝÑÓÊÇÏå ÇÓÊ ÈÇÏ ÏÑ åæÇ ÇÈÑåÇ ÑÇ ííÏ æ ãÑÏã Èå ÌäÈ æ ÌæÔ ÂãÏäÏ åäÇãì ßå ÏíÏäÏ ÈÇÑÇä ÑÍãÊ ãì ÎæÇåÏ äÇÒá ÔæÏ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ ãÑÏã ! ÕÈÑ ßäíÏ Çíä ÇÈÑ ãÇá ÔãÇ äíÓÊ Çíä ãÇá ÝáÇä ÔåÑ ÇÓÊ Âä ÇÈÑ ÑÝÊ æ åæÇ ÕÇÝ ÔÏ ÓÓ ÇÈÑ ÏíÑì ÂãÏ ßå ÊæÇã ÈÇ ÑÚÏ æ ÈÑÞ ÈæÏ ãÑÏã Èå ÍÑßÊ ÏÑ ÂãÏäÏ ÇãÇã ÑÖÇ ÝÑãæÏ ÕÈÑ ßäíÏ Çíä åã ãÇá ÔãÇ äíÓÊ æ Çíä ãÑÈæØ Èå ÇåÇáì ÝáÇä ÔåÑ ÇÓÊ ÊÇ Ïå ÇÈÑ ÂãÏ æ ÑÝÊ æ åæÇ ÕÇÝ ÔÏ æ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÏÑ åÑ ßÏÇã ÇÒ ÇÈÑåÇ ßå ÙÇåÑ ãì ÔÏ ãì ÝÑãæÏ ÕÈÑ ßäíÏ Çíä ÇÈÑ ãÇá ÔãÇ äíÓÊ Èáßå ãÇá ÝáÇä ÔåÑ ÇÓÊ ÓÓ ÇÈÑ íÇÒÏåãì ÙÇåÑ ÔÏ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏ: ãÑÏã ! Çíä ÇÈÑ ÑÇ ÎÏÇæäÏ ÈÑÇì ÔãÇ ÝÑÓÊÇÏå ÇÓÊ ÈÑÇì ÎÇØÑ ÎÏÇ ÈÑ ÔãÇ ÔßÑ ßäíÏ æ ÈáäÏ ÔæíÏ ÈÑæíÏ Èå ãäÇÒá ÎæÏÊÇä Èå ÏÑÓÊì ßå Çíä ÇÈÑ ÚáÇãÊ ÇÓÊ ÈÑ ÔãÇ ÏÑ ÈÇáÇì ÓÑÊÇä ÎæÇåÏ ÇíÓÊÇÏ ÊÇ ÔãÇ ÏÇÎá ãÞÑÊÇä ÈÔæíÏ ÂäÇå ÇÒ ÎíÑÇÊ Çáåì Âä ØæÑ ßå áÇíÞ æ ÔÇíÓÊå ÇæÓÊ Èå ÔãÇ äÇÒá ÎæÇåÏ ÔÏ æ ÂäÇå ÇÒ ãäÈÑ ÇÆíä ÂãÏ ãÑÏã ȐÔÊäÏ æ ÇÈÑ ÈÇáÇì ÓÑ ãÑÏã ÇíÓÊÇÏ ÊÇ ãÑÏã Èå ãäÒá ÎæÏ äÒÏíß ÔÏäÏ ÈÇÑÇä ÔÏíÏì ÏѐÑÝÊ æ ÏÔÊ æ ÕÍÑÇ æÏíåÇ¡ ÈíÇÈÇäåÇ Ñ ÔÏäÏ æ ãÑÏ㠐ÝÊäÏ æÇÑÇ ÈÇÏ ÈÑ ÝÑÒäÏ ÑÓæá ÎÏÇ Çíä ßÑÇãÊ ÎÏÇÆì ! ÓÓ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÍÖæÑ íÏÇ ßÑÏ ÏÑ ãÞÇÈá ãÑÏã æ ÌãÇÚÊ ßËíÑì ÌãÚ ÔÏäÏ ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ Çì ãÑÏã Èáßå ÊÞæì ÏÇÔÊå ÈÇÔíÏ ÏÑÈÇÑå äÚãÊ ÎÏÇæäÏ æ äÚãÊ ÎÏÇ ÑÇ ÝÑÇÑì äÏåíÏ ÈÇ äÇåÇä ÎæÏ Âä ÑÇ ÇÏÇãå ÏåíÏ Èå ÇØÇÚÊ æ ÔßÑ Çæ ÈÑ äÚãÊåÇíÔ æ ÈÏÇäíÏ ßå ÔãÇ ÈÚÏ ÇÒ ÇíãÇä æ ÈÚÏ ÇÒ ÇÚÊÑÇÝ Èå ÍÞæÞ ÇæáíÇÁ Çááå ÇÒ Âá ãÍãÏ ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æ Âáå äãì ÊæÇäíÏ ÔßÑ ÎÏÇ ÑÇ Èå ÌÇ ÈíÇæÑíÏ ÈÇ íÒì ßå ãÍÈæÈ ÔãÇ ÈÇÔÏ¡ ÇÒ ßãß ßÑÏä Èå ÈÑÇÏÑÇä Ïíäì ÊÇä ÈÑ ÏäíÇì ÂäåÇ Âä ÏäíÇÆì ßå ãÍá ÚÈæÑ ÔãÇÓÊ Èå ÈåÔÊ ÑæÑϐÇÑÊÇä Èå ÏÑÓÊì ßå ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÏÑ Çíä ÈÇÑå ÓÎäì ÏÇÑäÏ ßå ãì ÝÑãÇíäÏ: ÓÒÇæÇÑ äíÓÊ ÈÑ ÇäÓÇä ÏÑ ÕæÑÊì ßå ÏÑ ÝÖá Çáåì æ äÚãÊ Çæ ÝßÑ ßäÏ æ ÈÑ äÊíÌå ÝßÑÔ Úãá ßäÏ Çíäßå Çíä ÇäÓÇä ÇÒ äÚãÊ Çáåì ÇÚÑÇÖ äãÇíÏ æ äÚãÊ Çáåì ÑÇ ÇÒ ÎæÏ ÏæÑ ÓÇÒÏ.
ÇÕÍÇÈ ÝÊäÏ: íÇ ÑÓæá Çááå ÝáÇäì åáÇß ÔÏ ÏÑ ÇËÑ äÇåÇäì ßå ãÑÊßÈ ÔÏ ÑÓæá ÎÏÇ ÝÑãæÏäÏ: Èáßå Âä ÔÎÕ äÌÇÊ íÏÇ ßÑÏ æ ÎÏÇæäÏ Úãá Çæ ÑÇ ÎÊã Èå ÎíÑ ãì ßäÏ æ äÇåÇä Çæ ÑÇ ãÍæ ãì ÓÇÒÏ æ ãÈÏá Èå ÍÓäÇÊ ãì ÝÑãÇíÏ æä Âä ÔÎÕ ÑæÒì ÇÒ ÑÇåì ÚÈæÑ ãì ßÑÏ ÏíÏ ÚæÑÊ íß ãæãä íÏÇÓÊ æ Çæ äãì ÏÇäÏ ÚæÑÊ ÎæÏ ÑÇ æÔÇäíÏ æ Èå Çæ ÎÈÑ äÏÇÏ Èå ÎÇØÑ Çíäßå ÔÇíÏ ÎÌÇáÊ ÈßÔÏ ÓÓ Çæ ãæãä ÑÇ ÔäÇÎÊ æ Èå Çæ ÝÊ ÎÏÇæäÏ ËæÇÈ ÔãÇ ÑÇ ÇÝÒæä ßäÏ æ Êæ ÑÇ ÏÑ ÞíÇãÊ ÑÇãì ÈÏÇÑÏ æ ÏÑ ÍÓÇÈ Êæ ÏÞÊ äßäÏ ÎÏÇæäÏ ÏÚÇì Çæ ÑÇ ÏÑÈÇÑå Âä ÔÎÕ ÞÈæá ÝÑãæÏ Ó Âä ÔÎÕ ÚÇÞÈÊ Èå ÎíÑ äãì ÔÏ ãÑ ÈæÓíáå ÏÚÇì Çíä ãæãä .
Çíä ÓÎä ÑÓæá ÎÏÇ Èå Âä ÔÎÕ ÑÓíÏ ÊæÈå ßÑÏ æ ÈѐÔÊ æ ÇÞÈÇá ßÑÏ Èå ØÇÚÊ Çáåì åÝÊ ÑæÒ äÐÔÊå ÈæÏ ßå ÛÇÑʐÑÇä ÏÑ ãÏíäå ÇãæÇá æ ÍíæÇäÇÊ ãÑÏã ÑÇ Èå ÛÇÑÊ ÈÑÏäÏ ßå ÑÓæá ÎÏÇ ÚÏå Çì ÑÇ Èå ÏäÈÇá ÂäåÇ ÝÑÓÊÇÏ ßå Âä ÔÎÕ åã íßì ÇÒ ÂäåÇ ÈæÏ æ ÏÑ ãÚÑßå ÔåíÏ ÔÏ.
ÍÖÑÊ ÇãÇã ÌæÇÏ Úáíå ÇáÓáÇã ãì ÝÑãÇíÏ ÎÏÇæäÏ Èå ÈÑßÊ ÏÚÇì ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÎíÑ æ ÈÑßÊÔ ÑÇ ÏÑ ÔåÑ ÝÒæä ßÑÏ æ ÏÑ ÇØÑÇÝ ãÇãæä ÍÓæÏÇäì ÈæÏäÏ ßå íßì ÇÒ ÂäåÇ ÈäÇã ÍãíÏ Èä ãåÑÇä ßå ÍÇÌÈ æ æÒíÑ ãÇãæä ÈæÏ Èå ãÇãæä ÝÊ Èå ÎÏÇ äÇå ãì ÈÑã ßå Çíä ÎáÇÝÊ ÇÒ Èäì ÇáÚÈÇÓ Èå ÎÇäÏÇä ÝÑÒäÏ Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ãäÊÞá äÔæÏ ÔãÇ ÈÑ Úáíå ÎæÏÊ ßãß ãì ßäì æ ÎæÏÊ ÑÇ åáÇß ãì ÓÇÒì Çíä ÓÇÍÑ æ ÝÑÒäÏ ÓÇÍÑ (íÚäì ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ) ÑÇ ßå äÇãì æ äÔÇäì ÇÒ Çæ äÈæÏ ÂæÑÏì æ Çæ ÑÇ ÙÇåÑ ßÑÏì æ ãÞÇã Çæ ÑÇ ÈÇáÇ ÈÑÏì æ ÓÍÑ æ ÔÚÈÏå Çæ Èå Çíä ÈÇÑÇä ÏäíÇ ÑÇ Ñ ßÑÏå ÇÓÊ ãä ãì ÊÑÓã ßå Çíä ÝÑÏ ÎáÇÝÊ ÑÇ ÇÒ ÎÇäÏÇä Èäì ÇáÚÈÇÓ ÎÇÑÌ ßäÏ æ Èå ÎÇäÏÇä Úáì Úáíå ÇáÓáÇã ÓæÞ ÈÏåÏ Èáßå ãì ÊÑÓã ßå ÈÇ ÓÍÑÔ äÚãÊ ÔãÇ ÑÇ ÒÇÆá ÓÇÒÏ æ ÈÑ ããáßÊ Êæ ãÓÊæáì ÑÏÏ ÂíÇ ÇÍÏì ãÇääÏ Êæ ÈÑ ÎæÏÔ ÇíäØæÑ ÌäÇíÊ ãì ßäÏ ãÇãæä ÝÊ ÇíÔÇä ãÎÝíÇäå ãÑÏã ÑÇ Èå ÎæÏÔ ÏÚæÊ ãì ßÑÏå ãÇ ãì ÎæÇÓÊíã Çæ ÑÇ æáíÚåÏãÇä ÞÑÇÑ Ïåíã ÊÇ ãÑÏã ÑÇ Èå ãÇ ÏÚæÊ ßäÏ æ ãáß æ ÎáÇÝÊ ãÇ ÑÇ ãÚÑÝì ßäÏ ÊÇ ßÓÇäì ßå Èå Çæ ÚÞíÏå ÏÇÔÊäÏ ÈÏÇääÏ ßå Çíä ÎáÇÝÊ ÍÞ ãÇ ÈæÏå äå ÍÞ Âä ÇÑ Çæ ÑÇ ÈÇ Çíä ÍÇá ÑåÇ ßäíã ãì ÊÑÓã ßå ÇÒ ÌÇäÈ Çæ ÏÑ ÎáÇÝÊ ÔßÇÝì ÈæÌæÏ ÈíÇíÏ ßå ÞÇÈá ÌÈÑÇä äÈÇÔÏ æ ßÇÑì íÔ ÈíÇíÏ ßå ØÇÞÊ Âä ÑÇ äÏÇÔÊå ÈÇÔíã ÍÇáÇ ßå Çíä ßÇÑ ÑÇ (æáíÚåÏì ÑÇ) Èå Çæ ÏÇÏå Çíã æ ÏÑ Çíä ßÇÑãÇä ÎØÇ ßÑÏå Çíã æ ÏÑ ÔÑÝ åáÇßÊ ÞÑÇÑ ÑÝÊå Çíã ÍÇáÇ ÌÇÆÒ äíÓÊ ßå ÏÑ ÇãÑ Çæ ÓÓÊì ßÑÏ æáßä ÇÍÊíÇÌ ÏÇÑíã ßå ÇÒ ãÞÇã Çæ ßã ßã ÈßÇåíã ÊÇ Çíäßå ãÑÏ㠐ãÇä ßääÏ ÕáÇÍíÊ Çíä ÇãÑ ÑÇ äÏÇÑÏ ÓÓ ÑíÔå ÈáÇ Çæ ÑÇ ÇÒ Èíä ÈÈÑíã ÍÇÌÈ (æÒíÑ) ÝÊ Çì ÇãíÑÇáãæãäíä ÕÍÈÊ ÈÇ Çæ ÑÇ Èå ãä æǐÐÇÑ ßä ßå ãä Çæ ÑÇ æ ÇÕÍÇÈÔ ÑÇ ÓÇßÊ ÎæÇåã ßÑÏ æ ÇÒ ÞÏÑ æ ãäÒáÊ Çæ ÎæÇåã ßÇÓÊ Çì ãÇãæä ÇÑ åíÈÊ Êæ ÏÑ Ïá ãä äÈæÏ Èå ãÑÏã ÑæÔä ãì ßÑÏã ßå Çæ ÕáÇÍíÊ Çíä ãÞÇã ÑÇ äÏÇÑÏ ãÇãæä ÝÊ ÈåÊÑ ÇÒ Çíä íÒì äãì ÎæÇåã æÒíÑ ÝÊ : Çì ãÇãæä ÈÒѐÇä ããáßÊ æ äÙÇãíÇä æ ÞÖÇÊ æ ÝÞåÇ ÑÇ ÌãÚ ßä ÊÇ ãä ÏÑ ÍÖæÑ ÂäåÇ äÞÕ Çæ ÑÇ ÂÔßÇÑ ÓÇÒã ÊÇ ÚáÊ ÇÆíä ÂæÑÏä Çæ ÑÇ ÇÒ ãÞÇãÔ ÈÑÇì åãå ãÚáæã ßäã ãÇãæä ÏÑ ãÌáÓì ÈÒѐ æ ãåã ÚÏå Çì ÇÒ ãÑÏã ÑÇ ÌãÚ ßÑÏ æ ÎæÏÔ åã äÔÓÊ æ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã åã ÏÑ ÌÇì æáíÚåÏì äÔÓÊäÏ æÒíÑ ãÇãæä ßå ÊÚåÏ ßÑÏå ÈæÏ ßå ÇÒ ãÞÇã ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÈßÇåÏ Ñæ ßÑÏ Èå ÇãÇã Úáíå ÇáÓáÇã æ ÝÊ ãÑÏã ÇÒ ÔãÇ Îíáì ÍßÇíÊåÇ ÏÇÑäÏ æ ÏÑ æÕÝ Êæ íÒåÇÆì ãì æíäÏ ßå ÇÑ ÂÇåì íÏÇ ßäì ÇÒ ÂäåÇ ÈíÒÇÑì ÎæÇåì ÌÓÊ äÎÓÊíä Âä íÒåÇ Çíä ÇÓÊ ßå ÔãÇ ØáÈ ÈÇÑÇä ßÑÏì æ ÂãÏä ÈÇÑÇä åã æÞÊÔ ÈæÏ æ ÈÇÑÇä ÂãÏ Âä ÑÇ ÈÑÇì ÔãÇ ãÚÌÒå ÏÇäÓÊäÏ æ Âä ÑÇ ãæÌÈ Èì äÙíÑì Êæ ÞÑÇÑ ÏÇÏäÏ æ Çíä ÇãíÑÇáãæãäíä ãÇãæä ßå ãáß Çæ ÈÞÇÁ Çæ ÑÇ ÎÏÇæäÏ ÇíÏÇÑ ÈÏÇÑÏ Èå ÇÍÏì ãÞÇíÓå äãì ÔæÏ ãÑ Çíäßå Èå Çæ ÑÌÍÇä ÎæÇåÏ ÏÇÔÊ æ ÔãÇ ÑÇ Èå ãÞÇãì ßå ãì ÏÇäì ÑÓÇäíÏ ÂíÇ ÍÞ Çæ ÈÑ ÔãÇ Çíä äíÓÊ ßå ÏÑæېæíÇä ÈÑ ÔãÇ æ ÈÑ Çæ ÊßÐíÈ ßäì ¿ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ãä Èå ÏäÈÇá ÔÑ æ ÓÊã äíÓÊã æ Ìáæ ÕÍÈÊ ãÑÏã ÑÇ ßå ÏÑ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ äÚãÊ ÎÏÇæäÏ ÕÍÈÊ ãì ßääÏ äÎæÇå㠐ÑÝÊ .
ÇãÇ Çì æÒíÑ! Çíäßå ÝÊì ãÇãæä ãÑÇ Èå ãÞÇãì ÑÓÇäíÏå ÇÓÊ ÈÏÇä ßå Çæ ãÑÇ ãÞÇãì äÏÇÏ ãÑ ãÞÇãì ßå ãáß ãÕÑ (ÇÏÔÇå ãÕÑ) Èå íæÓÝ ÏÇÏ æ ÌÑíÇä ÂäåÇ ÑÇ åã ãì ÏÇäì ÏÑ Çíä æÞÊ ÍÇÌÈ ÎÔãíä ÔÏ æ ÝÊ Çì ÓÑ ãæÓì Èä ÌÚÝÑ Úáíå ÇáÓáÇã ÇÒ ÞÏÑ æ ãÞÇã ÎæÏÊ ÊÌÇæÒ ßÑÏì ÔãÇ ÈÇÑÇäì ÑÇ ßå ÎÏÇæäÏ ÈÑÇì Âä æÞÊ ãÚíä ãÞÏÑ ßÑÏå ÈæÏ æ ÏÑ Âä ÏíÑ æ ÒæÏì äÈæÏ Âä ÑÇ ÈÑÇì ÎæÏÊ äÔÇäå ÞÑÇÑ ÏÇÏì æ ãÓÆáå ÑÇ Øæá ãì Ïåì æ Çíäßå ÔãÇ åã ãÇääÏ Îáíá Èä ÇÈÑÇåíã ßÇÑ ÈÒѐì ÇäÌÇã ÏÇÏå Çì ßå Çæ ÑäÏå åÇ ÑÇ æÞÊì ßå ßÔÊ æ Èå åã ÂæíÎÊ ÓÑ äÏ ßæåì ãÞÏÇÑì ÇÒ ÂäåÇ ÑÇ ÐÇÔÊ æ ÂäåÇ ÑÇ ÕÏÇ ßÑÏ ÂãÏäÏ Èå ÎÏãÊÔ ÇÑ ÔãÇ ÑÇÓÊ æ åÓÊì ÏÑ ãÏÚÇì ÎæÏÊ ÒäÏå ßä Çíä Ïæ ÕæÑÊ ÑÇ (Ïæ ÕæÑÊ ÔíÑì ßå ÏÑ ãÓäÏ ãÇãæä ÈæÏ) æ ÂäåÇ ÑÇ ãÓáØ ßä ÈÑ ãä Âä æÞÊ Çíä ãÚÌÒå ãì ÔæÏ ÈÑÇì ÔãÇ ÇãÇ ÈÇÑÇäì ßå íÒì ÚÇÏì æ ãÊÚÇÑÝÇäå ÇÓÊ ÂãÏäÔ ÓÒÇæÇÑ äíÓÊ ßå ÝÊå ÔæÏ Èå ÏÚÇì ÔãÇ ÂãÏ äå Èå ÏÚÇì ÏíÑÇä ¡ æ æÒíÑ ÇÔÇÑå ßÑÏ Èå Âä Ïæ ÕæÑÊì ßå ÏÑ ÔÊì æ ãÓäÏì ßå ãÇãæä Èå Âä Êßíå ãì ßÑÏ ÈæÏ.
ÏÑ Çíä æÞÊ ÇãÇã ÑÖÇ ÎÔãíä ÔÏäÏ æ ÝÑíÇÏ ÈÑÂæÑÏäÏ ÈÑ Âä Ïæ ÕæÑÊ ßå ȐíÑíÏ Çíä ÝÇÌÑ æ ÇÑå ßäíÏ Çæ ÑÇ æ ÇÒ Úíä Çæ ÇËÑì ÈÇÞì äÐÇÑíÏ¡ Âä Ïæ ÕæÑÊ ÌÓÊäÏ æ Èå ÕæÑÊ Ïæ ÊÇ ÔíÑ ÏÑ ÂãÏäÏ æÒíÑ ÑÇ ÑÝÊäÏ æ ÇÑå ÇÑå ßÑÏäÏ æ Çæ ÑÇ ÎæÑÏäÏ æ ÇÓÊÎæÇäåÇì Çæ ÑÇ ÔßÓÊäÏ æ ãÑÏã äÇå ãì ßÑÏäÏ æ ÇÒ Çíä ÌÑíÇä ãÊÍíÑ ÈæÏäÏ æÞÊì ßå Âä Ïæ ÔíÑ ÇÒ ÎæÑÏä æÒíÑ¡ ÝÇÑÛ ÔÏäÏ Ñæ ßÑÏäÏ Èå ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã æ ÝÊäÏ íÇ æáì Çááå Çì ÍÌÊ ÎÏÇ ÏÑ Ñæì Òãíä ÏíÑ å ÇãÑì ÏÇÑíÏ ÂíÇ ãÇãæä ÑÇ Èå Çæ ãáÍÞ ßäíã ¿ æÞÊì ãÇãæä ÓÎä ÝÊä Âä Ïæ ÔíÑ ÑÇ ÈÇ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÔäíÏ Èì åæÔ ÔÏ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÎØÇÈ Èå ÔíÑåÇ ÝÑãæÏäÏ ÊæÞÝ ßäíÏ ÓÓ ÇãÇã ÝÑãæÏäÏ Èå Çæ ÂÈ ÈÑíÒíÏ æ Èå åæÔÔ ÈíÇæÑíÏ Çæ ÑÇ æÞÊì Èå åæÔ ÂæÑÏäÏ¡ Âä Ïæ ÊÇ ÔíÑ ÏæÈÇÑå Èå ÇãÇ㠐ÝÊäÏ ÂíÇ Çæ ÑÇ åã Èå ÑÝíÞÔ ãáÍÞ ÓÇÒíã ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ äå Èå ÏÑÓÊì ßå ÎÏÇæäÏ ÏÑÈÇÑå Çæ ãÞÏÑÇÊì ÏÇÑÏ ßå Úãáì ãì ßäÏ ÝÊäÏ ãÇ ÑÇ å ÇãÑ ãì ÝÑãÇÆíÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ: ÈѐÑÏíÏ Èå ãÞÑÊÇä åãÇä ØæÑì ßå ÈæÏíÏ æ ÈѐÔÊäÏ ÈÑ ãÓäÏ åãÇä ØæÑì ßå ÞÈáÇ ÈæÏäÏ.
ãÇãæä ÝÊ ÇáÍãÏÇááå ßå ÎÏÇæäÏ ÔÑ ÍãíÏ Èä ãåÑÇä ÑÇ ÇÒ ãÇ ßã ßÑÏ æ ÝÊ íÇÈä ÑÓæá Çááå Çíä ãÞÇã (ÇÚÌÇÒ) ãÇá ÌÏÊÇä ÑÓæá ÎÏÇ ÈæÏ ÓÓ ãÇá ÔãÇÓÊ ÇÑ ÈÎæÇåì ãä ÇÒ ãÞÇãì ßå ÏÇÑã ßäÇÑå íÑì ãì äãÇíã Èå äÝÚ ÔãÇ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ÝÑãæÏäÏ ÇÑ ãì ÎæÇÓÊã äíÇÒì Èå ãäÇÙÑå æ ÓæÇá ßÑÏä äÈæÏ ÎÏÇæäÏ Èå ãÇ ÚØÇ ÝÑãæÏå ÇÓÊ ÇÒ ØÇÚÇÊ ÓÇíÑ ãÎáæÞÇÊÔ ãËá Çíäßå ÇÒ ÇØÇÚÊ Çíä Ïæ ÕæÑÊ ßå ÏíÏì ãÑ ÌåÇá ãÑÏã ßå ÂäåÇ ÇÒ ÇØÇÚÊ ÇÆãå ÇØåÇÑ Úáíåã ÇáÓáÇã ãÍÑæãäÏ æ ÇÒ Çíä ÌåÊ ÒíÇä ßÇÑäÏ ÇãÇ ÈÑÇì ãÎáæÞÇÊ ÎÏÇæäÏ ÏÑ ÂäåÇ ÚÈÑÊì åÓÊ æ ÎÏÇæäÏ ãÑÇ ÇãÑ ßÑÏå ÇÓÊ ßå ÈÑ Êæ ÇÚÊÑÇÖ äßäã ¡ æ ÇØÇÚÊ ÏÑ ÒíÑ ÝÑãÇä Êæ ÑÇ ãÇãæÑ åÓÊã åãÇä ØæÑ ßå ÍÖÑÊ íæÓÝ Úáíå ÇáÓáÇã ãÇãæÑ ÔÏ ßå ÏÑ ÊÍÊ ÝÑãÇä ÝÑÚæä ãÕÑ Úãá ßäÏ.
ÑÇæì ãì æíÏ ÊÇ ÔåÇÏÊ ÇãÇã ÑÖÇ Úáíå ÇáÓáÇã ãÇãæä ÎæÏÔ ÑÇ ãÞÇÈá ÍÖÑÊ ÍÞíÑ æ ßæß ãì ÏíÏ. (160)
19 - ÎæíÔÇæäÏì ¡ ÑÓÇáÊ æ ÔÝÇÚÊ . 
ÇÈæ ÓÚíÏ ÇÒ ÏÑÔ äÞá ãì ßäÏ ßå Çæ ÝÊ ÔäíÏã ÇÒ ÑÓæá ÎÏÇ ßå ÏÑ ÈÇáÇì ãäÈÑ ãì ÝÑãæÏ: å ÔÏå ÇÓÊ ßå ÚÏå Çì ãì æíäÏ Èå ÏÑÓÊì ßå ÎæíÔÇæäÏ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÏÑ ÑæÒ ÞíÇãÊ ÔÝÇÚÊ äãì ßäÏ Èå ÎÏÇ ÓæäÏ ÎæíÔÇæäÏ ãä íæäÏ ÈÑÞÑÇÑ ãì ßäÏ (ÈÇ ãæãäíä ) åã ÏÑ ÏäíÇ æ åã ÏÑ ÂÎÑÊ æ Çì ãÑÏã Èå ÏÑÓÊì ßå ãä ÞÈá ÇÒ ÔãÇ æÇÑÏ ÍæÖ ãì Ôæã æÞÊì ßå ÔãÇ Èå ãä æÇÑÏ ÔÏíÏ ãÑÏì ÇÒ ÔãÇ ãì æíÏ íÇ ÑÓæá Çááå ãä ÝáÇä Èä ÝáÇä åÓÊã ãä ãì æíã ÇãÇ äÓÈÊ ÑÇ ÔäÇÎÊã æáßä ÔãÇ ÈÚÏ ÇÒ ãä ãäÍÑÝ ÔÏíÏ æ ÇÒ ÎæíÔÇæäÏÇäÊÇä ÑæÑÏÇä ÔÏíÏ. (161)
20 - ÔÔ ÓÇá ÞåÑ ÈÇ ÝÑÒäÏ 
ÓÚíÏ Èä íÓÇÑ ÇÒ ÇãÇã ÕÇÏÞ Úáíå ÇáÓáÇã äÞá ãì ßäÏ ßå Âä ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÓÑ ÈÇáíä ÌæÇäì ßå ÏÑ ÍÇá ÇÍÊÖÇÑ æ ÌÇä ßäÏä ÈæÏ ÍÇÖÑ ÔÏ æ Èå Çæ ÝÑãæÏ Èæ (áÇ Çáå ÇáÇ Çááå ) æä ÌæÇä ÎæÇÓÊ ßå ȐæíÏ ÒÈÇäÔ ÈäÏ ÂãÏ æ äÊæÇäÓÊ ßáãå ÔåÇÏÊ ÑÇ ÈæíÏ ÍÖÑÊ ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå Èå Òäì ßå ÏÑ ÈÇáÇì ÓÑ Âä ÌæÇä äÔÓÊå ÈæÏ ÝÑãæÏäÏ ÂíÇ Çíä ÌæÇä ãÇÏÑ ÏÇÑÏ ÝÊ Èáì ãä ãÇÏÑ Çæ åÓÊã ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ ÂíÇ Êæ ÇÒ Çæ äÇÑÇÖì åÓÊì ÝÊ Èáì ÔÔ ÓÇá ÇÓÊ ßå ÈÇ Çæ ÍÑÝ äãì Òäã ÑÓæá ÎÏÇ Õáì Çááå Úáíå æ Âáå ÝÑãæÏ ÇÒ Çæ ÑÇÖì ÈÇÔ ž ÝÊ ÎÏÇ ÇÒ Çæ ÑÇÖì ÈÇÔÏ Èå ÎÇØÑ ÑÖÇíÊ Êæ íÇ ÑÓæá Çááå ãä åã ÑÇÖì ÔÏã Âä æÞÊ ÍÖÑÊ Èå Âä ÌæÇä ÝÑãæÏ Èæ áÇ Çáå ÇáÇ Çááå ÌæÇä ÝÊ áÇ Çáå ÇáÇ Çááå ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ å íÒ ÑÇ ãì Èíäì ÝÊ íß ãÑÏ ÈÇ åÑå ÒÔÊ ÈÇ áÈÇÓ Ñßíä æ Èæì ÈÏ æ äÏíÏå ßå åãíä ÇáÇä Èå Óæì ãä ÂãÏ æ áæì ãä ÑÇ ãì ÝÔÇÑÏ ÑÓæá ÎÏÇ Èå ÌæÇä ÝÑãæÏäÏ Èæ Çì ÎÏÇÆì ßå Úãá ßã ÑÇ ãì ÐíÑÏ æ ÇÒ äÇåÇä ÝÑÇæÇä ãì ÐÑÏ ÇÒ ãä Úãá ßã ÑÇ ÈÐíÑ æ ÇÒ äÇåÇä ÝÑÇæÇäã ÏѐÐÑ Èå ÏÑÓÊì ßå Êæ ÈÎÔäÏå æ ãåÑÈÇä åÓÊì ÌæÇä Çíä ÌãáÇÊ ÑÇ ÝÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ äÇå ßä ÈÈíä å ãì Èíäì ¿ ÌæÇä ÝÊ : íß ãÑÏ ÓÝíÏ ÈÇ ÕæÑÊ ÒíÈÇ æ ÈÇ áÈÇÓ ÊãíÒ æ Èæì ÎæÈ Èå ØÑÝ ãä ÂãÏ æ ãì Èíäã ßå ãÑÏ ÓíÇå åÑå ãì ÑæÏ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ Âä ÌãáÇÊ ÑÇ ÊßÑÇÑ ßä ÌæÇä ÊßÑÇÑ ßÑÏ Âä æÞÊ ÍÖÑÊ ÝÑãæÏäÏ å ãì Èíäì ÝÊ ÏíÑ ãÑÏ ÓíÇå åÑå ÑÇ äãì Èíäã æ ãÑÏ ÓÝíÏ ÑÇ ãì Èíäã ßå íÔ ãä ÂãÏ ÓÓ ÌæÇä ÈÇ Çíä ÍÇáÊ ÇÒ ÏäíÇ ÑÝÊ . (162)